ھەسارە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ‏١٧:٢٥، ٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧

ھەسارە یان ئەستێرەی گەڕۆک، (بە ئینگلیزی: Planet) تەنێکە بە دەوری ئەستێرەیەکدا دەگەڕێت و لە خۆیەوە ڕووناکیی نییە. لە کۆمەڵەی خۆردا چەند ھەسارەیەک ھەیە وەکوو: مەریخ، زەوی و ھتد.

ھێمای ھەسارەکان لە ٢٠٠٦- ئێستا
١ عەتارد	٢ زوھرە	٣ زەوی	٤ مەریخ	٥ موشتەری	٦ کەیوان	٧ ئورانوس	٨ نێپتۆن

رێژەی ھەسارە لە گەکەستێرەی خۆمان

لە تازەترین لێدوانەکانی فەلەکناسانی پسپۆڕانی لە بواری دۆزینەوەی ھەسارە دەرەکییەکان دەربارەی ھەسارەکانی دەرەوەی سیستەمی خۆردا ھاتووە کەوا دەرەنجامی لێکۆڵینەوەو رووماڵکردنەکان لە رێگای تەلەسکۆبی ئاسمانی کێپلەر ی زۆر پێشکەوتوودا ئاماژە بە بوونی نزیکەی ٥٠ میلیارد ھەسارە دەدات، نەوەک لە گەردووندا، بەڵکو تەنھا لە نێو خودی گەلەستێرەمان (رێی کاکێشان) و لەنێو گەردوونیشدا نزیکەی ٢٠٠ میلیارد گەلەستێرە ھەیەو نزیکەی ٥٠٠ میلیۆن لەو ھەسارانە دەکەونە شوێن و ناوچەی ناسراو بە (ناوچە گەرمییە مامناوەندییەکان)، واتە رووی ئەو ھەسارانە نە زۆر گەرمن یان زۆر ساردن و بەمەش ئەگەرەکانی بوونی ژیان تێیاندا بەدوور نازانرێت. ئەم لێدوانەی زانایان بە دۆزینەوە تازەکانی تەلەسکۆبی ئاسمانی کێپلەر ەوە پشت ئەستوور بووەو لەسەرووی ھەموو ئەو پسپۆڕانەش، سەرۆکی پڕۆسیسە زانستییەکانی تەلیسکۆپی ئاسمانی کێپلەر (ویلیام بوروکی) گوتوویەتی: "لە دەستپێکدا زانایان دەستیان کردبوو بە ئەژماردنی ئەو ھەسارانەی کە لە ساڵی یەکەمی گەڕان و روماڵکردندا دۆزرابوونەوە، ئەوەش تەنھا لە ناوچەیەکی زۆر بچووکی دەستنیشانکراوی بۆشایی ئاسمانی نێو گەلەستێرەمان بوو، پاشان بەشێوەیەکی نزیککراوەیی یان پێشبینی بۆکراوی ئەگەری بوونی ھەسارەکان لەنێو تەواوی گەلەستێرەماندا ئەژمارکرا" تاوەکو ئێستا تەلەسکۆبی ئاسمانی کێپلەر ١٢٤٨ ھەسارەی دۆزیوەتەوە و٥٤ یان کەوتوونەتە نێو ناوچەی پلەی گەرمیی مامناوەندی. بەو پێیە رەنگە بە شێوەیەکی رێژەیی ھەر ئەستێرەیەک دوو ھەسارەی بە دەوردا بخولێتەوەو رەنگە ھەندێکیشیان زیاتر لە دوو ھەسارە بەدەوەریاندا بخولێنەوەو لە نێو خودی گەلەستێرەشماندا نزیکەی ١٠٠ میلیارد ئەستێرە ھەیە، بەڵام ھەندێکی دیکە ئەم ژمارەیە بۆ ٣٠٠ میلیارد ئەستێرە مەزەندە دەکەن. ھەردوو حاڵەت راستی بیرو بۆچوونی فەلەکناسی ناوداری کۆچکردوو کارل سەیگن مان دێنێتەوە یاد کە بەر لە چەندین ساڵ پێشبینی بوونی چەندین ھەسارەو بگرە شێوازی جۆراوجۆری ژیان و جیھانی دیکەی جگە لە زەوی لە نێو گەلەستێرەو گەردووندا کردبوو و ئێستاش بەشێک لەو پێشبینیانەی ھاتوونەتە دی.

سەرچاوەکان

ویکیپیدیای ئینگلیزی؛ Planet

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

@@ ھێڵی ٢: / ھێڵی ٢: @@
 |-
 |
-{| style="background-color: #000;" cellpadding=0 cellspacing=0
+{| style="background-color: #000;" cellpadding=0 cellspacing=٠
 |-
 | [[File:Mercury in color - Prockter07 centered.jpg|140px|Mercury]]
@@ ھێڵی ٣٤: / ھێڵی ٣٤: @@
 |+ ھێمای ھەسارەکان لە ٢٠٠٦- ئێستا
 |- style="font-size:smaller; text-align:center;"
-| ١ <br /> عەتارد <br /> [[File:Mercury symbol.svg|14px|{{unicode|☿}}]] || ٢ <br /> زوھرە <br /> [[File:Venus symbol.svg|14px|{{unicode|♀}}]] || ٣ <br /> زەوی <br /> [[File:Earth symbol.svg|10px|{{unicode|⊕}}]] || ٤ <br /> مەریخ <br /> [[File:Mars symbol.svg|14px|{{unicode|♂}}]] || ٥ <br /> موشتەری <br /> [[File:Jupiter symbol.svg|14px|{{unicode|♃}}]] || ٦ <br /> کەیوان <br /> [[File:Saturn symbol.svg|14px|{{unicode|♄}}]] || ٧ <br /> ئورانوس <br /> [[File:Uranus symbol.svg|14px|{{unicode|♅}}]] || ٨ <br /> نێپتۆن <br /> [[File:Neptune symbol.svg|14px|{{unicode|♆}}]]
+| ١<br/>عەتارد<br/>[[File:Mercury symbol.svg|14px|{{unicode|☿}}]] || ٢<br/>زوھرە<br/>[[File:Venus symbol.svg|14px|{{unicode|♀}}]] || ٣<br/>زەوی<br/>[[File:Earth symbol.svg|10px|{{unicode|⊕}}]] || ٤<br/>مەریخ<br/>[[File:Mars symbol.svg|14px|{{unicode|♂}}]] || ٥<br/>موشتەری<br/>[[File:Jupiter symbol.svg|14px|{{unicode|♃}}]] || ٦<br/>کەیوان<br/>[[File:Saturn symbol.svg|14px|{{unicode|♄}}]] || ٧<br/>ئورانوس<br/>[[File:Uranus symbol.svg|14px|{{unicode|♅}}]] || ٨<br/>نێپتۆن<br/>[[File:Neptune symbol.svg|14px|{{unicode|♆}}]]
 |}
-==رێژەی هەسارە لە گەکەستێرەی خۆمان==
+== رێژەی ھەسارە لە گەکەستێرەی خۆمان ==
-لە تازەترین لێدوانەكانی فەلەكناسانی پسپۆڕانی لە بواری دۆزینەوەی هەسارە دەرەكییەكان دەربارەی هەسارەكانی دەرەوەی سیستەمی خۆردا هاتووە كەوا دەرەنجامی لێكۆڵینەوەو رووماڵكردنەكان لە رێگای تەلەسكۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ی زۆر پێشكەوتوودا ئاماژە بە بوونی نزیكەی 50 ملیار هەسارە دەدات، نەوەك لە گەردووندا، بەڵكو تەنها لە نێو خودی گەلەستێرەمان (رێی كاكێشان) و لەنێو گەردوونیشدا نزیكەی 200 ملیار گەلەستێرە هەیەو نزیكەی 500 ملیۆن لەو هەسارانە دەكەونە شوێن و ناوچەی ناسراو بە (ناوچە گەرمییە مامناوەندییەكان)، واتە رووی ئەو هەسارانە نە زۆر گەرمن یان زۆر ساردن و بەمەش ئەگەرەكانی بوونی ژیان تێیاندا بەدوور نازانرێت.
+لە تازەترین لێدوانەکانی فەلەکناسانی پسپۆڕانی لە بواری دۆزینەوەی ھەسارە دەرەکییەکان دەربارەی ھەسارەکانی دەرەوەی سیستەمی خۆردا ھاتووە کەوا دەرەنجامی لێکۆڵینەوەو رووماڵکردنەکان لە رێگای تەلەسکۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ی زۆر پێشکەوتوودا ئاماژە بە بوونی نزیکەی ٥٠ میلیارد ھەسارە دەدات، نەوەک لە گەردووندا، بەڵکو تەنھا لە نێو خودی گەلەستێرەمان (رێی کاکێشان) و لەنێو گەردوونیشدا نزیکەی ٢٠٠ میلیارد گەلەستێرە ھەیەو نزیکەی ٥٠٠ میلیۆن لەو ھەسارانە دەکەونە شوێن و ناوچەی ناسراو بە (ناوچە گەرمییە مامناوەندییەکان)، واتە رووی ئەو ھەسارانە نە زۆر گەرمن یان زۆر ساردن و بەمەش ئەگەرەکانی بوونی ژیان تێیاندا بەدوور نازانرێت.
-ئەم لێدوانەی زانایان بە دۆزینەوە تازەكانی تەلەسكۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ەوە پشت ئەستوور بووەو لەسەرووی هەموو ئەو پسپۆڕانەش، سەرۆكی پڕۆسیسە زانستییەكانی [[تەلیسکۆپ]]ی ئاسمانی [[کێپلەر]] (ویلیام بوروكی) گوتوویەتی: "لە دەستپێكدا زانایان دەستیان كردبوو بە ئەژماردنی ئەو هەسارانەی كە لە ساڵی یەكەمی گەڕان و روماڵكردندا دۆزرابوونەوە، ئەوەش تەنها لە ناوچەیەكی زۆر بچووكی دەستنیشانكراوی بۆشایی ئاسمانی نێو گەلەستێرەمان بوو، پاشان بەشێوەیەكی نزیككراوەیی یان پێشبینی بۆكراوی ئەگەری بوونی هەسارەكان لەنێو تەواوی گەلەستێرەماندا ئەژماركرا"
+ئەم لێدوانەی زانایان بە دۆزینەوە تازەکانی تەلەسکۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ەوە پشت ئەستوور بووەو لەسەرووی ھەموو ئەو پسپۆڕانەش، سەرۆکی پڕۆسیسە زانستییەکانی [[تەلیسکۆپ]]ی ئاسمانی [[کێپلەر]] (ویلیام بوروکی) گوتوویەتی: "لە دەستپێکدا زانایان دەستیان کردبوو بە ئەژماردنی ئەو ھەسارانەی کە لە ساڵی یەکەمی گەڕان و روماڵکردندا دۆزرابوونەوە، ئەوەش تەنھا لە ناوچەیەکی زۆر بچووکی دەستنیشانکراوی بۆشایی ئاسمانی نێو گەلەستێرەمان بوو، پاشان بەشێوەیەکی نزیککراوەیی یان پێشبینی بۆکراوی ئەگەری بوونی ھەسارەکان لەنێو تەواوی گەلەستێرەماندا ئەژمارکرا"
-تاوەكو ئێستا تەلەسكۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] 1248 هەسارەی دۆزیوەتەوە و54 یان كەوتوونەتە نێو ناوچەی پلەی گەرمیی مامناوەندی.
+تاوەکو ئێستا تەلەسکۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ١٢٤٨ ھەسارەی دۆزیوەتەوە و٥٤ یان کەوتوونەتە نێو ناوچەی پلەی گەرمیی مامناوەندی.
-بەو پێیە رەنگە بە شێوەیەكی رێژەیی هەر ئەستێرەیەك دوو هەسارەی بە دەوردا بخولێتەوەو رەنگە هەندێكیشیان زیاتر لە دوو هەسارە بەدەوەریاندا بخولێنەوەو لە نێو خودی گەلەستێرەشماندا نزیكەی 100 ملیار ئەستێرە هەیە، بەڵام هەندێكی دیكە ئەم ژمارەیە بۆ 300 ملیار ئەستێرە مەزەندە دەكەن.
+بەو پێیە رەنگە بە شێوەیەکی رێژەیی ھەر ئەستێرەیەک دوو ھەسارەی بە دەوردا بخولێتەوەو رەنگە ھەندێکیشیان زیاتر لە دوو ھەسارە بەدەوەریاندا بخولێنەوەو لە نێو خودی گەلەستێرەشماندا نزیکەی ١٠٠ میلیارد ئەستێرە ھەیە، بەڵام ھەندێکی دیکە ئەم ژمارەیە بۆ ٣٠٠ میلیارد ئەستێرە مەزەندە دەکەن.
-هەردوو حاڵەت راستی بیرو بۆچوونی فەلەكناسی ناوداری كۆچكردوو [[كارل سەیگن]] مان دێنێتەوە یاد كە بەر لە چەندین ساڵ پێشبینی بوونی چەندین هەسارەو بگرە شێوازی جۆراوجۆری ژیان و جیهانی دیكەی جگە لە زەوی لە نێو گەلەستێرەو گەردووندا كردبوو و ئێستاش بەشێك لەو پێشبینیانەی هاتوونەتە دی.
+ھەردوو حاڵەت راستی بیرو بۆچوونی فەلەکناسی ناوداری کۆچکردوو [[کارل سەیگن]] مان دێنێتەوە یاد کە بەر لە چەندین ساڵ پێشبینی بوونی چەندین ھەسارەو بگرە شێوازی جۆراوجۆری ژیان و جیھانی دیکەی جگە لە زەوی لە نێو گەلەستێرەو گەردووندا کردبوو و ئێستاش بەشێک لەو پێشبینیانەی ھاتوونەتە دی.
-== سەرچاوە ==
-*[https://en.wikipedia.org/wiki/Planet ویکیپیدیای ئینگلیزی؛ Planet]
+== سەرچاوەکان ==
-{{کورت}}
+* [//en.wikipedia.org/wiki/Planet ویکیپیدیای ئینگلیزی؛ Planet]
-[[پۆل:هەسارەناسی]]
+{{کۆلکە}}
+[[پۆل:ھەسارەناسی]]
 [[پۆل:ھەسارەکان]]