تیۆریی زانیاری

تیۆریی زانیاری
لقی	mathematical theory
بەشێکە لە	cognitive science، زانستی کۆمپیوتەر، ماتماتیک
بابەتی لاوەکی	ئامار
ئافرێنەر	کڵۆد شانن
کۆد (٢٠١٢)	10003712
تاگی "ستەک ئێکسچەینج"	https://quantumcomputing.stackexchange.com/tags/information-theory، https://math.stackexchange.com/tags/information-theory
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

تیۆریی زانیاری لە لقەکانی بیرکاریی بەکاربراو و ئەندازیاریی کارەبایە بۆ دیاریکردنی چەندێتی، هەڵگرتن، دوورپەیوەندیکردن و بەژمارەکردنی زانیاری.

تیۆری زانیاری لەلایەن هاری نیکویست و ڕاڵف هارتلی لە ١٩٢٠ەکان و هەروەها کڵاد ئی شاننەوە لە ١٩٤٠ەکاندا بەمەبەستی دۆزینەوەی ڕادە و سنوورە بنەڕەتییەکان لە کاری پەستان و کۆگاکردن و ڕاگەیێنیی دراوەدا، پەرەی پێدراوە. بوارەکە بریتیە لە یەکتربڕی تیۆری ئەگەر، ئامار، زانستی کۆمپیوتەر، ئەندازیاریی زانیاری و ئەندازیاری کارەبا.

کلیلە پێوەری بیردۆزی زانیاری بریتیە لە ئانترۆپیی زانیاری. ئەنترۆپی پێوەری بڕی نادڵنیاییە لە نرخی گۆڕاوێکی هەڕەمەکیدا یان دەرئەنجامی پرۆسەیەکی هەڕەمەکیدا. بۆ نمونە، دیاریکردنی ئەنجامی هەڵدانی پارە (سکە)دا (دوو ئەگەری وەک یەک)، زانیاری کەمتری تێدایە (ئەنترۆپی نزمە) بەرامبەر دیاریکردنی ئەنجامی هەڵدانی زارێک (شەش ئەگەری وەک یەک). واتە تا ئەنترۆپی بەرزتر بێت دیاریکردنی ئەنجامەکە زانیاری زیاتر بەدەستەوە دەدات چونکە لە ئەنترۆپی سفردا کە هیچ جیاوازیەک نیە، هیچ زانیاریەکیش نیە.