ئیمپراتۆریەتیی دووەمی فەڕەنسا

ئیمپراتۆرییەتیی فەڕەنسا
ئیمپراتۆرییەتیی فەڕەنسا Empire Français (فەڕەنسی)
ئاڵا
	سروود: Partant pour la Syrie (de facto); "Departing for Syria";
	شوێنی فەڕەنسا
پایتەخت	پاریس
ناوی هاووڵاتی	فەڕەنسی
دەوڵەت	یەکگرتوو بۆناپارتی پادشایەتی ڕەھا لەژێر دیکتاتۆری سەربازی (١٨٥٢–١٨٥٨); یەکگرتوو بۆناپارتی پادشایەتی ڕەھا (١٨٥٨–١٨٦٩); یەکگرتوو پەرلەمانی پاشایی نیمچە دەستووری (١٨٦٩–١٨٧٠);
یاسادانەر	پەرلەمان
دراو	فڕانکی فەڕەنسی

پۆتانەکان: 48°51′23″N 02°21′08″E / 48.85639°N 2.35222°E / 48.85639; 2.35222

ئیمپراتۆرییەتیی دووەمی فەڕەنسا (بە فەڕەنسی: Second Empire) کە بە فەرمی بە ئیمپراتۆرییەتی فەڕەنسی (بە فەڕەنسی: Empire français) ناسراوە، سیستەمی ئیمپراتۆری بۆناپارتی ناپلیۆنی سێیەم بوو لە ساڵی ١٨٥٢ تا ١٨٧٠، لە نێوان کۆماری دووەم و سێیەمی فەڕەنسا.

مێژوونوسانی ساڵانی ١٩٣٠ و ١٩٤٠ زۆرجار ڕەخنەیان لە ئیمپراتۆرییەتی دووەم دەگرت وەک پێشەکییەک بۆ فاشیزم.^[٤] ئەم لێکدانەوەیە چیتر بڵاونەکرایەوە و تا کۆتایی سەدەی بیستەم بە نموونەیەکی پێشەنگی سیستەمی مۆدێرنیزاسیۆن دادەنرا.^[٥]^[٦] مێژوونووسان بەگشتی ھەڵسەنگاندیان بۆ ئیمپراتۆرییەتەکە بە شێوەیەکی نەرێنی کاتێک ھاتە سەر ڕامیاری دەرەوەی ئیمپراتۆرییەتەکەی، و زیاتر بە ئەرێنی ھەڵسەنگاندنیان بۆ دەکرد کاتێک پەیوەندی بە ڕامیارییە ناوخۆیییەکانییەوە ھەیە، بەتایبەتی کاتێک ناپلیۆنی سێیەم لە دوای ساڵی ١٨٥٨ دەسەڵاتی خۆی ئازاد کرد و ھانی بازرگانی و ھەناردەکردنی فەڕەنسی دا. گەورەترین دەستکەوت لە پێشکەوتنی ماددیدا بوو، لە شێوەی تۆڕێکی شەمەندەفەری گەورەدا کە ئاسانکاری بۆ بازرگانی دەکرد و میللەت یەکیگرت و پاریسی کردە ناوەندی خۆی. ئەم ھێڵی ئاسنینە کاریگەری ھاندانی گەشەی ئابووری و گەیشتن بە خۆشگوزەرانی لە زۆربەی ناوچەکانی وڵاتدا ھەبوو. ئیمپراتۆرییەتی دووەم شانازییەکی زۆری پێدەدرێت بۆ دووبارە بنیاتنانەوەی پاریس بە شەقامی فراوان و بینا گشتییە سەرج ڕاکێشەکان و ناوچەی نیشتەجێبوون کە زۆر سەرنجڕاکێشن بۆ پاریسییە ئاست بەرزەکان. لە ڕامیاری نێودەوڵەتیدا ناپلیۆنی سێیەم ھەوڵیدا شوێنپێی مامی بگرێت، بەشداری لە زۆر پڕۆژەی ئیمپراتۆرییەت لە سەرانسەری جیھان و ھەروەھا چەندین شەڕی ئەورووپادا کرد. بە بەکارھێنانی شێوازی زۆر توند، ئیمپراتۆرییەتی فەڕەنسی لە باکووری ئەفریقا و باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا بنیاتنا. ناپلیۆنی سێیەم ھەوڵیدا ئابووری مەکسیک نوێ بکاتەوە و بیکێشێتە خولگەی فەرەنسا، بەڵام ھەوڵەکانی شکستی ھێنا. ناپلیۆنی سێیەم بە ھەڵە مامەڵەی لەگەڵ ھەڕەشەکانی پروسیا کرد و تا کۆتایی دەسەڵاتی خۆی لە بەرامبەر دەسەڵاتی سەرسەختی ئەڵمانیادا خۆی بەبێ ھاوپەیمان بینییەوە.^[٧]

سەرچاوەکان

^ White، Richard Grant (1861). National Hymns. How They are Written and how They are Not Written: A Lyric and National Study for the Times. New York City, New York: Rudd & Carleton. p. 59.
^ Sousa، John Philip (1890). National, Patriotic and Typical: Airs of All Lands. Philadelphia, Pennsylvania: H. Coleman. pp. vii, 100.
^ Martens، Frederick H. (1930). «Music Mirrors of the Second Empire: Part 1». The Musical Quarterly. 16 (3): 426. doi:10.1093/mq/XVI.3.415. JSTOR 738378.
^ Roger Price, ed. (2015). Documents on the Second French Empire, 1852-1870. Palgrave. p. 272. ISBN 978-1-137-50734-1. لە ڕەسەنەکە لە 2 أکتوبر 2020 ئەرشیڤ کراوە. {{cite book}}: |last= has generic name (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |archive-date= (یارمەتی)^{[بەستەری مردوو]}
^ Roger Price, "Napoleon III and the French Second Empire: A Reassessment of a Controversial Period in French History." Historian (1996) #52: 4-10.
^ Alan B. Spitzer, "The Good Napoleon III." French Historical Studies 2.3 (1962): 308-329.
^ John B. Wolf, France: 1815 to the Present (1963) online p 275.

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

[1] White، Richard Grant (1861). National Hymns. How They are Written and how They are Not Written: A Lyric and National Study for the Times. New York City, New York: Rudd & Carleton. p. 59.

[2] Sousa، John Philip (1890). National, Patriotic and Typical: Airs of All Lands. Philadelphia, Pennsylvania: H. Coleman. pp. vii, 100.

[3] Martens، Frederick H. (1930). «Music Mirrors of the Second Empire: Part 1». The Musical Quarterly. 16 (3): 426. doi:10.1093/mq/XVI.3.415. JSTOR 738378.

[4] Roger Price, ed. (2015). Documents on the Second French Empire, 1852-1870. Palgrave. p. 272. ISBN 978-1-137-50734-1. لە ڕەسەنەکە لە 2 أکتوبر 2020 ئەرشیڤ کراوە. {{cite book}}: |last= has generic name (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |archive-date= (یارمەتی)^{[بەستەری مردوو]}

[5] Roger Price, "Napoleon III and the French Second Empire: A Reassessment of a Controversial Period in French History." Historian (1996) #52: 4-10.

[6] Alan B. Spitzer, "The Good Napoleon III." French Historical Studies 2.3 (1962): 308-329.

[7] John B. Wolf, France: 1815 to the Present (1963) online p 275.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]