گروپی دووەمی کەشتیوانی ناسا

نۆ کارمەندی نوێی فڕین کە لەلایەن سەنتەری کەشتییە ئاسمانییە سەرنشینەکان، بەڕێوەبەرایەتی فڕۆکەوانی و بۆشایی ئاسمانی نیشتمانی، لە هیوستن لە ١٧ی ئەیلوولی ١٩٦٢ هەڵبژێردراون، لە ڕیزی پێشەوەن، لە چەپەوە بۆ ڕاست، لیوای دەریایی. چارڵز کۆنراد، جونیۆر، مەیجر هێزی ئاسمانی فرانک بۆرمان؛ فڕۆکەوانی تاقیکردنەوەی ناسا نیل ئارمسترۆنگ، و لیوای هێزی دەریایی. Cmdr. جۆن دبلیو یۆنگ؛ ڕیزی دووەم، فڕۆکەوانی تاقیکاری مەدەنی ئیلییۆت ئێم سی، جونیۆر، هێزی ئاسمانی کاپتن. جەیمس ئەی مەکدیڤیت، لیوای هێزی دەریایی. Cmdr. جەیمس ئەی لۆڤێل، جونیۆر، هێزی ئاسمانی کاپتن. ئێدوارد ئێچ وایت دووەم، و هێزی ئاسمانی کاپتن. تۆماس پ.ستافۆرد.

گروپی دووەمی کەشتیوانی ناسا یاخوود نۆی داهاتوو و نۆی نوێ دووەم گروپی کەشتیوانەکانە کە لەلایەن ناسا هەڵدەبژێردرێن. هەڵبژاردنی ئەم گرووپە لە ١٧ی ئەیلوولی ١٩٦٢ ڕاگەیەندرا، نۆ پێشەنگەکە بریتی بوون لە نیل ئارمسترانگ، فرانک بۆرمان، پیت کۆنراد، جیم لۆڤێل، جەیمس مەکدیڤیت، ئیلییۆت سی، تۆم ستانفۆرد، ئێد وایت و جۆن یۆنگ. شەش کەشتیوانی لەو گروپە بەرەو مانگ فڕین؛ لۆڤێل و یۆنگ (دوو جار) و ئارمسترۆنگ و کۆنراد و یۆنگ هەروەها لەسەر مانگ ڕۆیشتن. لە کۆی نۆ ئەندامی گروپەکە حەوت ئەندامی مەدالیای شەرەفی بۆشایی ئاسمانی کۆنگرێسیان وەرگرت.

هەڵبژاردنی ئەم گروپە پێویست بوو بۆ زیادکردنی کارمەندانی گروپی زاوە ٧، لەگەڵ ڕاگەیاندنی بەرنامەی دووانە پێش بەرنامەی ئەپۆلۆ، لە کاتێکدا گروپی زاوە ٧ هەڵبژێردرا بۆ ئەنجامدانی هەندێک ئەرکی سادەی خولگەیی، تەحەددیاتی چاوپێکەوتنی بۆشایی ئاسمان و مانۆڕی نیشتنەوەی مانگ پێویستی بە هەڵبژاردنی کاندیدەکان هەبوو کە بڕوانامەی ئەندازیاری پێشکەوتوویان هەبێت (چوار لە کۆی نۆ) هەروەها ئەزموونی فڕینی تاقیکردنەوە. لۆڤێل و کۆنراد کاندیدی زاوە ٧ بوون، بەڵام لەو کاتەدا هەڵنەبژێردرابوون. گروپی نۆ بووە یەکەم گروپ کە فڕۆکەوانی تاقیکاری مەدەنی لەخۆگرتبوو؛ سی فڕۆکەوان بووە لە کۆمپانیای جەنەراڵ ئێلیکتریکی، لە کاتێکدا ئارمسترۆنگ فڕۆکەی توێژینەوەی ئێکس ١٥ی بۆ ناسا فڕیوە.

پشتێنە

هەڵدانی مانگی دەستکردی سپوتنیک-١ لەلایەن یەکێتی سۆڤیەت لە ٤ی تشرینی یەکەمی ساڵی ١٩٥٧ دەستپێکی کێبڕکێیەکی تەکنیکی و ئایدیۆلۆژی بوو لەگەڵ ئەمریکا لە چوارچێوەی جەنگی سارددا کە بە پێشبڕکێی بۆشایی ئاسمان ناسراوە، ئەم ڕووداوە دابەزینی تەکنۆلۆژیاکانی ئەمریکای نیشان دا کە ئەمەش شۆکێکی گەورە بوو بۆ گەلی ئەمریکا. لە کاردانەوە بە قەیرانی سپۆتنیک، سەرۆکی ئەمریکا دوایت دی. ئایزنهاوەر دەزگایەکی مەدەنی بە ناوی بەڕێوەبەرایەتی فڕۆکەوانی و بۆشایی ئاسمانی نیشتمانی (ناسا) دەستنیشان کرد بۆ سەرپەرشتیکردنی بەرنامەی بۆشایی ئاسمانی ئەمریکا. گروپی ئەرکی بۆشایی ئاسمان (STG)، لە سەنتەری توێژینەوەی لانگلی سەر بە ناسا لە شاری هامپتۆن لە ویلایەتی ڤێرجینیا، پڕۆژەیەکی کەشتی ئاسمانی سەرنشینی ئەمریکی دامەزراند کە بە پرۆژەی زاوە ناسراوە. هەڵبژاردنی یەکەم کەشتیوانی کە بە “حەوت ئەسڵی” یان “جیوە ٧” ناسراوە، لە ٩ی نیسانی ١٩٥٩ ڕاگەیەندرا.

تا ساڵی ١٩٦١، هەرچەندە هێشتا کەسی یەکەم نەنێردرابوو بۆ بۆشایی ئاسمان، بەڵام هێزی ئەرکی بۆشایی ئاسمان دڵنیا بوو لەوەی کە پرۆژەی زاوە بەسەر هەموو شکستە سەرەتاییەکانیدا زاڵ بووە، هەروەها ئەمریکا پێش یەکێتی سۆڤیەت کەوتووە و ببێتە پێشکەوتووترین نەتەوە لە بواری تەکنەلۆژیای بۆشایی ئاسمان . هێزی ئەرکی بۆشایی ئاسمان دەستیان کرد بە بیرکردنەوە لە فڕۆکەی مێرکوری مارک ٢ کە جێنشینی کەشتییە ئاسمانییەکەی مێرکوری بوو کە دوو کەسی تێدابوو. ئەم متمانەیە لە ١٢ی نیسانی ١٩٦١دا تێکچوو، کاتێک یەکێتی سۆڤیەت کەشتی ئاسمانی ڤۆستۆک ١ی خستە خوارەوە، بەمەش کەشتیوانی ئاسمانی یوری گاگارین یەکەم کەس بوو کە بەدەوری زەویدا بسوڕێتەوە. لە وەڵامی ئەم ڕووداوەدا، سەرۆکی ئەمریکا جۆن ئێف. کێنێدی، ئامانجێکی گەورەتری لە ٢٥ی ئایاری ١٩٦١ ڕاگەیاند؛ کە ئەمریکا تا کۆتایی ئەم دەیە مرۆڤ دەنێرێتە سەر مانگ. هەوڵی نیشتنەوەی مرۆڤ لەسەر مانگ ناوی پڕۆژەی ئەپۆلۆ بوو. چەمکی کەشتی ئاسمانی مێرکوری ٢ هەر مابووەوە؛ بە فەرمی لەلایەن سەرۆکی هێزی ئەرکی بۆشایی ئاسمان، ڕۆبەرت ڕ. گیلروت، لە ٧ی کانوونی دووەمی ١٩٦١ و لە ٣ی ژانویەی ١٩٦٢، ئەم پڕۆژەیەی ئۆتۆمبێل بە فەرمی ناوی پرۆژەی دووانە بوو.

لە ١٨ی نیسانی ساڵی ١٩٦٢، ناسا بە فەرمی کردنەوەی ئەپڵیکەیشنی بۆ پەیوەستبوون بەو گروپە نوێیەی کەشتیوانانی ڕاگەیاند کە هاوکاری کەشتیوانانی هەسارەی زاوە دەکەن لە پڕۆژەکەیاندا، ئەمە جگە لەوەی بەشداریان کرد لە فڕین بۆ بۆشایی ئاسمان لە چوارچێوەی ئەرکەکانی پڕۆژەی دووانە. چاوەڕوان دەکرا ئەم گروپە نوێیە بەشداری لە ئەرکەکانی پرۆژەی ئەپۆلۆدا بکات. بە پێچەوانەی پرۆسەی هەڵبژاردنی نهێنی بۆ فڕۆکەی مێرکوری ٧، هەڵبژاردن بۆ ئەم گروپە تا ڕادەیەکی زۆر گشتی بوو، لەگەڵ ڕاگەیاندنی گشتی و هەروەها ناسا کەمترین پێوەرەکانی وەرگرتنی بۆ کۆمپانیاکانی فڕۆکەوانی و دەزگا حکومییەکان و کۆمەڵەی فڕۆکەوانانی تاقیکردنەوە تاقیکارییەکان نارد.

پێوانەکانی هەڵبژاردن

کەمترین پێوەرەکانی هەڵبژاردن بۆ داواکاران بریتی بوون لە:

• داواکاران فڕۆکەوانی تاقیکاری بە ئەزموون بوون، زیاتر لە ١٥٠٠ کاتژمێر فڕینیان لە ئەرکەکانی فڕینی تاقیکردنەوەدا هەبووە، دەرچووی قوتابخانەی فڕۆکەوانی تاقیکردنەوەی سەربازی بوون، یان ئەزموونی فڕینی تاقیکردنەوەیان لە ناسا یان کۆمپانیاکانی تری بەرهەمهێنەرانی فڕۆکە هەبووە.
• داواکاران بە فڕۆکەیەکی جێتی کارایی بەرز فڕینیان کردووە.
• داواکاران بڕوانامەی ئەندازیاری، فیزیایی، یان بایۆلۆجییان هەیە.
• داواکار دەبێت هاووڵاتی ئەمریکی بێت، تەمەنی لە خوار سی و پێنج ساڵەوە بێت، باڵای ١.٨٣ مەتر یان کەمتر بێت.
• داواکار دەبێت ڕاسپاردە لە بەڕێوەبەرەکەیان وەربگرێت.

ئەم پێوەرانە لە چەند ڕوویەکەوە جیاواز بوون لە پێوەرەکانی هەڵبژاردن بۆ گروپی زاوە ٧، پێشبینی دەکرا کەشتییە ئاسمانییەکەی دووانە لە کەشتی ئاسمانی مێرکوری فراوانتر بێت، بۆیە پێویستی درێژییەکەی کەمێک کەمکرایەوە. ئەم گۆڕانکارییە لەلایەن تۆماس بی. ستافۆرد گونجاوە بۆ هەڵبژاردن. بڕوانامەی زانکۆ بووە بە ناچاری بۆ هەڵبژاردن لەم گروپەدا، بەڵام دەکرێت لە زانستە زیندووەکان بێت. فڕۆکەوانە تاقیکارییە مەدەنییەکان شایستەی هەڵبژاردن بوون، بەڵام پێداویستییەکانی ئەزموون لە فڕۆکەی جەنگی بە توانای بەرزدا، فڕۆکەوانە شەڕکەرەکانی ئەم دواییە و بە ئەزموونتریان بەدڵ بوو لە چاو ئەوانەی کە ئەزموونیان لە فڕۆکەی دوو بزوێنەری وەک سکۆت کارپێنتەر لە فڕۆکەی مێرکوری ٧ هەبووبێت سنووری تەمەن لە ٤٠ بۆ ٣٥ ساڵ بە گشتی. ئەمەش لەبەرئەوەی پڕۆژەی مێرکوری ماوەیەکی کورت بوو، لەکاتێکدا پڕۆژەی ئەپۆلۆ پلانی بۆ دانرابوو لانیکەم تا کۆتایی ئەو دەیە کاربکات. ئەم گۆڕانکاریانە لە پێوەرەکانی هەڵبژاردن بەو مانایەیە کە لیژنەی هەڵبژاردن بە سادەیی گروپێکی دیکەی بەشداربووانی کۆتایی مێرکوری ٧ هەڵنابژێرێت.

لەم کاتەدا جێری کۆب زەختی لە ناسا دەکرد بۆ ئەوەی ڕێگە بە ژنان ببنە کەشتیوانی و گروپی مێرکوری ١٣ هەمان پشکنینی پزیشکی گروپی زاوە ٧ دەرچوون، هەرچەندە داواکاری پێشکەشکردنی ژنان قەدەغە نەکرابوو، بەڵام کاندیدەکان پێویست بوو فڕۆکەوانی تاقیکردنەوەی فڕۆکە بن The jet بەسە بۆ ئەوەی ژنان لەم پێشبڕکێیە دوور بخرێتەوە. بەڕێوەبەری ناسا جەیمس ئی. وێب، میدیا: "پێموانییە ئێمە خۆمان بە بێزاری بکەین لە ناردنی ژنێک، یان هەر کەسێکی دیکە لە ڕەگەز یان عەقیدەی جیاواز، بۆ خولگە تەنها بە مەبەستی ناردنیان بۆ ئەوێ."