چیچان
| چیچان | |
|---|---|
| بە ڕووسی: Чеченская Республика | |
 | |
| بەشێکە لە | North Caucasian Federal District |
| دامەزران | ٩ی کانوونی دووەمی ١٩٩٣ |
| ناو بە زمانی ڕەسمی | Нохчийчоь |
| زمانی ڕەسمی | ڕووسی، زمانی چیچانی |
| سروودی نیشتمانی | Shtalak's Song |
| وڵات | ڕووسیا |
| پایتەخت | گرۆزنی |
| دابەشکاریی کارگێڕی | ڕووسیا |
| Territory claimed by | Caucasus Emirate |
| پۆتانی شوێن | ٤٣°٢٤′٠″N ٤٥°٤٣′٠″E |
| نووسینگەی بەڕێوەبردن | Head of the Chechen Republic |
| سەرۆک | ڕەمەزان قەدیرۆڤ |
| دانیشتووان | ١٬٤٩٢٬٩٩٢ |
| ناوچەی کاتی | Moscow Time، Europe/Moscow |
| خاوەنی | FC Akhmat Grozny |
| ھاوسنوورە لەگەڵ | داغستان، Stavropol Krai، Republic of North Ossetia-Alania، Republic of Ingushetia |
| ڕووداوە بەرچاوەکان | First Chechen War، Second Chechen War |
| ڕووبەر | ١٦٬١٦٥ کیلۆمەتر دووجا |
| وێبگە | http://chechnya.gov.ru/ |
| وەسفی ئاڵا | flag of Chechnya |
| وەسفی نیشان | coat of arms of the Chechen Republic |
| Geography of topic | geography of Chechnya |
| Economy of topic | economy of Chechen Republic |
| Demographics of topic | Q4313756 |
| KLADR ID | 2000000000000 |
| کۆدی تەلەفۆن | +7 871 |
| کۆدی تابلۆی ئۆتۆمۆبیل | 20، 95 |
 | |
چیچان یان چیچانیا ناوچەیەکە کە بەشێکە لە ڕووسیا کەدەکەوێتە باکووری ڕۆژاوای ھەرێمی قەوقاز چیچان زۆرجار بەکۆماری چیچان دەناسرێت لەبەر ئەوەی خاوەنی فیدڕالیین لە ڕووسیا، چیچان ڕووبەرەکەی ١٧٬٣٠٠ کیلۆمەتر دووجایە، ژمارەی چیچانییەکان کە لە ساڵی ٢٠١٦ لە ھەرێمی چیچان نیشتەجێن دەگاتە ١٬٣٩٥٬٦٧٨ کەس،[١] ژمارەیەکی کەمیشیان لە ناوچەکانی تری ڕووسیادا دەژین، چیچانییەکان زمانی خۆیان ھەیە کە پێی دەڵێن چیچانی ھاوکات بە زمانی ڕووسیش دەدوێن، شاری گرۆزنی بە پایتەختی چیچان ناودەبرێت، ئایینی ئیسلام لە چیچان ئایینی یەکەمە.[٢]
ئایین[دەستکاری]
زۆربەی دانیشتووانی چیچان موسڵمانی سوننەن.[٣]
زمان[دەستکاری]
زمانەکانی چیچانی و ڕووسی لە چیچان بە فەرمی ناوسراون.[٤]
دانیشتووان[دەستکاری]
شاری گرۆزنی سەرەتا وەک قەڵایەی سەربازی لە ساڵی ١٨١٨ دروست بوو لە ساڵی ١٩٨٩ ژمارەی دانیشتووانی گرۆزنی ٤٠٠ ھەزاری تێپەڕاند و لە ساڵی ٢٠١٠ ژمارەیان گەیشتە ٢٧١ ھەزار.
وشەی گرۆزنی بە زمانی چیچانی واتە (ڕووباری سونج).
جوگرافیا[دەستکاری]
.jpg)
چیچان دەکەوێتە باشوور ڕووسیاوە و لە باشوورەوە وڵاتی جۆرجیایە بەرزترین لووتکە شاخی ئەلبرۆس بەرزییەکەی ١٨٬٤٨١ پێیە دەکەوێتە باشووری ڕۆژاوای شیشان.
ڕووبەری چیچان ١٧٬٣٠٠ کیلۆمتر دوجایە.[٥]
داھاتە سروشتییەکان[دەستکاری]
بترۆل نەوت بە داھاتی سەرەکی چیچان دادەنرێت زۆربەی نەوت لە پایتەختی چیچانە لە ناوەڕاستی وڵات.
کێشەی چیچانییەکان و ڕووسەکان[دەستکاری]
کێشەی چیچان مێژوویییەکی درێژی ھەیە، ئەوەش لەوەوە ھات کە لە ساڵی ١٧٢٢ ڕووسیا دەستی گرت بەسەر بەشی باکووری قەفقاسیا گرت، لەوکاتەوە خەباتی چەکداری دژی ڕووسیا سەری ھەڵداوە، سەرباری ئەوەی زۆر جار خەباتی چەکداری چیچانییەکان تێکشاوە بەڵام ھەرگیز دەسەڵاتی ڕووسەکان قبووڵ نەکردووە و نەیانھێشتووە ڕووسەکان بەشەکەیان کۆنتڕۆڵ بکات.
لە ساڵی ١٩٩٤ دا لەوکاتەی ھێزەکانی ڕووسەکان چوونە ناوییەوە، شەڕەکە دوای دوو ساڵ بەردەوام بوو بەڵام دوایی ئاگربەست ڕاگەیەندرا لەگەڵ ئەوەشدا لە پاییزی ساڵی ١٩٩٩ دا جارێکی دیکە شەڕەکە بە قوڕسی دەستی پێکردەوە، بەتێپەڕبوونی کات شەڕەکە خاوبوونەوەی بەخۆوە بینی، لە ئێستادا ھەرێمی چیچان چووەتە کەش و بارێکی تەواو جیاوازەوە بە جۆرێک کە ھیچ شەڕ و مەترسییەک بوونی نەماوە لە ناوچەکەدا و بەڵکو لە زۆر ڕووەوە پێشکەوتنی بە خۆیەوە بینیووە و دانیشتووانەکەی لە ژیان و گوزەرانێکی زۆر خۆش و ئارامدان بە بەراورد بە زۆربەی ھەرێمەکانی تر لە ڕووسیا.
ئەمانەش ببینە[دەستکاری]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 2017-10-11. Retrieved 2021-06-15.
- ^ "North Caucasus Profile". Political Holidays. Archived from the original on ٢٠ی ئایاری ٢٠٢١. Retrieved 2021-06-15. Check date values in:
|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(help) ٢٠ی ئایاری ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - ^ "Wayback Machine". web.archive.org. 2012-09-05. Retrieved 2021-06-15.
- ^ "وەشانی ئەرشیڤکراو". Archived from the original on ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٧. Retrieved ١٥ی حوزەیرانی ٢٠٢١. Check date values in:
|access-date=, |ڕێکەوتی ئەرشیڤ=(help) ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - ^ "3. ТЕРРИТОРИЯ, ЧИСЛО РАЙОНОВ, НАСЕЛЕННЫХ ПУНКТОВ И СЕЛЬСКИХ АДМИНИСТРАЦИЙ ПО СУБЪЕКТАМ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ". perepis2002.ru. Retrieved 2021-06-15. ٢٨ی ئەیلوولی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
 | ئەم ڕووسیا وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
