چیچان
چیچان یان چیچانیا ناوچەیەکە کە بەشێکە لە ڕووسیا کەدەکەوێتە باکووری ڕۆژئاوای هەرێمی قەوقاز چیچان زۆرجار بەکۆماری چیچان دەناسرێت لەبرئەوەی خاوەنی فیدڕالیین لە ڕووسیا ،چیچان ڕووبەرەکەی ١٥،٨٠٠ کیلۆمەتر دووجا ، چیچانییەکان زمانی خۆیان هەیە کە پێی دەڵێن چیچانی هاوکات بە زمانی ڕووسیش دەدوێن ، شاری گرۆزنی پایتەختی شیشان ناودەبرێت ، ئاینی ئیسلام لە چیچان ئاینی یەکەمە.
کێشەی چیچان و ڕووس[دەستکاری]
کێشەی چیچان مێژووییەکی درێژی هەیە ، ئەوەش لەوەوە هات کەلەساڵی ١٧٢٢ ڕووسیا دەستی گرت بەسەر بەشی باککوری قەفقاسیا گرت ، لەوکاتەوە خەباتی چەکداری دژی ڕووسیا سەری هەڵداوە ، سەرباری ئەوەی زۆر جار خەباتی چەکداری چیچانییەکان تێکشاوە بەڵام هەرگیز دەسەڵاتی ڕووسیایان قبووڵ نەکردووە و نەیانهێشتووە ڕووسەکان بەشەکەیان کۆنتڕۆڵ بکات.
لەساڵی ١٩٩٤ دا لەوکاتەی هێزەکانی ڕووسیا چوونە ناویەوە ، شەڕەکە دوای دوو ساڵ بەردەوام بوو بەڵام دوایی ئاگربەست ڕاگەیانرا لەگەڵ ئەوەشدا لە پایزی ساڵی ١٩٩٩ دا جارێکی جیکە شەڕەکە بە قوڕسی دەستی پێکردەوە ، بەتێپەڕبوونی کات شەڕەکە خاوبوویەوەی بەخۆوە بینی ، لەئیستادا کوشتن و توندوتیژی هێشتا بەردەوامن و سنوورەکانی چیشانیشیان تێپەڕاندووە کە بەم هۆیشەوە چەکدار و شۆڕشگێڕە ئیسلامییەکان بوژاینەوە.
