وەنەوشە

جۆرە وەنەوشەیەک کە لە کێوەکانی کوردستاندا بە جۆرێکی خۆڕسک دەڕوێ

ڕەنگەکانی دیکەی گوڵی وەنەوشە

وەنەوشە، وەنۆشە یان بنەوشە (بە لاتینی: Viola) گوڵێکە لە بنەماڵەی وەنەوشەییەکان (Violaceae). ئەم گوڵە بە چەند ڕەنگ بەتایبەت مۆر یان بەنەوش ھەیە و ڕەنگە لەبەر ڕەنگی گوڵەکەی ئەم ناوەشی پێ درابێت. وەنەوشە وەکوو دەرمانیش کەڵکی لێ وەردەگیرێ. وەنەوشە زۆر لە وێژەی کوردی و فارسیدا بە کار براوە، ئەمەش دوو ھۆکاری ھەیە یەکەم ڕواڵەتی جوانی گوڵەکەی، دووھەم لار بوونەوەی ساقەتەکەی کە گوڵەکەی بە کەچئەستۆ دەر دەخا.

وەنەوشە لە وێژەی کوردیدا

بێسارانی دەڵێت:

چراغ وەنەوشە و چنوور چەنی گوڵ

سەودای دیدەن تۆیان کەوت نە دڵ

واتە (وەرگێڕانی پیرەمێرد):

گیانە وەنەوشە و چنوور لەگەڵ گوڵ

سەودای دیدەنی تۆیان کەوتە دڵ

نالی دەڵێت:

تەنھایی سەمەن بەرگی بەنەوشە کە لەبەر کەن

وەک نووری دڵی موئمین و زوڵماتی گوناھن

مەحوی دەڵێت:

خەت و زاری کە باسی کەوتە گوڵزار

کەچ ئەستۆ ما وەنەوشە، غونچە دڵتەنگ

حاجی قادری کۆیی دەڵێت:

لە کن بەنەوشە و خاو و ھەڵاڵ و بەیبوونی

ھەڵاڵی پێستەیی خاوە عەبیر و موشکی خەتا

سەرچاوەکان

• گوڵنامەی کوردی
• دیوانی بێسارانی، مەلا مستەفای بێسارانی، لێکدانەوەی حەکیم مەلا ساڵح، کتاب مھرگان، سنە، ١٩٩٦
• دیوانی نالی، لێکۆڵینەوە و لێکدانەوەی مەلا عبدالکریمی مدرس و فاتح عبدالکریم، چاپخانەی کۆڕی زانیاری کورد – بەغدا ١٩٧٦