شەڕی ستالینگراد
شەڕی ستالینگراد (ماوەی شەڕ:٢٣ی ئابی ١٩٤٢ تاکوو ٢ی شووباتی ١٩٤٣)، ئەم شەڕە بە ستالینگراد ناسراوە چونکە شەڕەکە لە شاری ستالینگراد بوو کە ئێستا پێی دەڵێن ڤۆڵگۆگراد، شەڕەکە لەمیانەی شەڕی جیھانیی دووەم بوو لە نێوان یەکێتیی سۆڤیەت و ئاڵمانیای نازی و ھاوپەیمانەکانی (ڕۆمانیا - ئیتالیا - ھەنگاریا - کڕۆتییا) بوو، شەڕەکە لە ئەنجامی ھێرشەکانی ئاڵمانیای نازی دەستی پێکرد بۆ خاکی یەکێتیی سۆڤیەت، لە ئابی ١٩٤٢ سوپای ئاڵمانییەکان لە بەردەم ستالینگراد دا وەستابوون بەڵام بەھۆی سەرماو سۆڵەوە و نەبوونی ئارزووقەوە تێکشان لە ئاکامدا لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ١٩٤٣ سوپای ئاڵمانییەکان بەتەواوی خۆیان بەدەستەوەدا و دواتر ئەرتەشی سوور ی سۆڤییەت ڕزگارکردنی ڕووسیای ڕؤژئاوای گرتە ئەستۆ و لە ئەنجامی ئەمەش شەڕی کۆرسیک دەستی پێکرد، لەساڵی ١٩٤٥یش ئەرتەشی سوور ئاڵای یەکێتیی سۆڤییەتی لە بەرلینی ئاڵمانیا شەکاندەوە، شەڕی ستالینگراد بە ھۆکاری کوژرانی نزیکەی دوو میلیۆن کەس لە سەرباز و ھاوڵاتییان دەخەملێندرێت.
| شەڕی ستالینگراد | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بەشێک لە جەنگی جیهانی دووەم | |||||||||
 سەنتەری ستالینگراد پاش شەڕەکە | |||||||||
| |||||||||
| شەڕکەرەکان | |||||||||
 یەکێتیی سۆڤیەت | |||||||||
| فەرماندە و سەرکردەکان | |||||||||
|
| ||||||||
| ھێز | |||||||||
Initial:
|
Initial:
لە کاتی دژە هێرشی سۆڤیەت: | ||||||||
| زەرەر و زیانە گیانییەکان | |||||||||
|
See casualties section. | ||||||||
شرۆڤەی شەڕ
[دەستکاری]ستالینگراد یەکێک لە شارە پیشەسازیه سەرەکییەکانی سۆڤیەت لە نزیک ڕۆخی ڕووباری ڤۆڵگا بوو کە کارگەگەلی گەورەی تەقەمەنی و تراکتۆری لێبوو. گرتنی ئەم شارە بۆ ئەدۆڵف ھیتلەر خاڵێکی گەورە هەژمار دەکرا و دەبوە هۆی پچڕانی هێڵی گواستنەوەی سۆڤیەت له باشووری ڕووسیا لە رێگەی ڕووباری ڤۆڵگاوە. لە کۆتایی مانگی ئابی ۱۹۴۲ دا هێزی چواری سوپای چەکی قورسی ئاڵمان لە باڵی باکووری رۆژهەڵاتەوە و هاوکات هێزی شەشەم بە سەرۆکایەتیی فرێدریش پاولوس بە تانکی زۆرەوە و ۳۳۰۰۰۰ کەس لە کارامەترین چەکداڕەکانی سوپای ئاڵمان، لە لای رۆژهەڵاتەوە هێرشیان کردە سەر شار، لە ۲۳ ئاب فڕۆکەکانی هێزی ئاسمانیی ئاڵمان بارانی بۆمبای ئاگریان بەسەر شاردا باراند کە زۆربەی باڵەخانە و بینا چێوییەکانیان کردە خۆڵەمێش. تیپی ٦۲ی سۆڤیەت بە سەرۆکایەتی ژنراڵ واسیلی چۆیکۆف خۆڕاگرانە بۆ داکۆکیی کردن لە شار بەرخۆدانیان دەکرد و لەگەڵ ئاڵمانیەکان لە شەڕی شەقام و ماڵەوماڵدا بوون.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Bergström 2007.
- ^ Glantz & House 1995, پ. 346.
- ^ Hayward 1998, پ. 225; Bergström 2006, پ. 87.
- ^ Bergström 2007, پ. ٦۲.
- ^ ئ ا Glantz & House 1995, پ. 134
- ^ Hayward 1998, پ. 224.
- ^ Великая Отечественная война 1941–1945 годов. В 12 т. [The Great Patriotic War of 1941–1945, in 12 Volumes] (بە ڕووسی). Vol. ٣. Битвы и сражения, изменившие ход войны. Кучково поле. 2012. لاپەڕە ٤٢١. ژپنک ٩٧٨-٥-٩٩٥٠-٠٢٦٩-٧.
- ^ Walter Scott Dunn, Kursk: Hitler's Gamble, 1943, p. 1
- ^ ئ ا ب Walsh 2000, پ. 165.
- ^ Jochen Hellbeck, Stalingrad: The City That Defeated the Third Reich, p. 12
- ^ DiMarco 2012, پ. 39.
- ^ ئ ا Frieser et al. 2017, پ. 14.
- ^ Walsh 2000, پ. ۱٦٥.
- ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی
<ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەریPortraitنەدراوە - ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی
<ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەریhrono.infoنەدراوە - ^ Hill، Alexander (٢٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦). The Red Army and the Second World War. ژپنک ٩٧٨١١٠٧٠٢٠٧٩٥.
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگەکانی <ref> بۆ گرووپێک بەناوی «nb» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="nb"/> نەدۆزرایەوە
ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگەکانی <ref> بۆ گرووپێک بەناوی «Note» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="Note"/> نەدۆزرایەوە
- ئەو پەڕانەی سکریپتی زمانی ڕووسی بەکاردێنن (ru)
- CS1: long volume value
- ململانێکانی ١٩٤٢
- ململانێکانی ١٩٤٣
- شەڕی جیھانیی دووەم
- شەڕەکانی یەکێتیی سۆڤیەت
- شەڕەکانی کرواتیا
- شەڕەکانی ئاڵمانیا
- شەڕەکانی مەجارستان
- مێژووی یەکێتیی سۆڤیەت و ڕووسیای سۆڤیەت
- جۆزێف ستاڵین
- شەڕی ستالینگراد
- شەڕی ناو شار
- شەڕەکان کە یەکێتی سۆڤیەت تێیدا بەشدارن