شەڕی ستالینگراد
شەڕی ستالینگراد (ماوەی شەڕ:٢٣ی ئابی ١٩٤٢ تاکوو ٢ی شووباتی ١٩٤٣)، ئەم شەڕە بە ستالینگراد ناسراوە چونکە شەڕەکە لە شاری ستالینگراد بوو کە ئێستا پێی دەڵێن ڤۆڵگۆگراد، شەڕەکە لەمیانەی شەڕی جیھانیی دووەم بوو لە نێوان یەکێتیی سۆڤیەت و ئاڵمانیای نازی و ھاوپەیمانەکانی (ڕۆمانیا - ئیتالیا - ھەنگاریا - کڕۆتییا) بوو، شەڕەکە لە ئەنجامی ھێرشەکانی ئاڵمانیای نازی دەستی پێکرد بۆ خاکی یەکێتیی سۆڤیەت، لە ئابی ١٩٤٢ سوپای ئاڵمانییەکان لە بەردەم ستالینگراد دا وەستابوون بەڵام بەھۆی سەرماو سۆڵەوە و نەبوونی ئارزووقەوە تێکشان لە ئاکامدا لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ١٩٤٣ سوپای ئاڵمانییەکان بەتەواوی خۆیان بەدەستەوەدا و دواتر ئەرتەشی سوور ی سۆڤییەت ڕزگارکردنی ڕووسیای ڕؤژئاوای گرتە ئەستۆ و لە ئەنجامی ئەمەش شەڕی کۆرسیک دەستی پێکرد، لەساڵی ١٩٤٥یش ئەرتەشی سوور ئاڵای یەکێتیی سۆڤییەتی لە بەرلینی ئاڵمانیا شەکاندەوە، شەڕی ستالینگراد بە ھۆکاری کوژرانی نزیکەی دوو میلیۆن کەس لە سەرباز و ھاوڵاتییان دەخەملێندرێت.
| شەڕی ستالینگراد | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بەشێک لە جەنگی جیهانی دووەم | |||||||||
 سەنتەری ستالینگراد پاش شەڕەکە | |||||||||
| |||||||||
| شەڕکەرەکان | |||||||||
 یەکێتیی سۆڤیەت | |||||||||
| فەرماندە و سەرکردەکان | |||||||||
|
| ||||||||
| ھێز | |||||||||
Initial:
|
Initial:
لە کاتی دژە هێرشی سۆڤیەت: | ||||||||
| زەرەر و زیانە گیانییەکان | |||||||||
|
See casualties section. | ||||||||
شرۆڤەی شەڕ
[دەستکاری]ستالینگراد یەکێک لە شارە پیشەسازیه سەرەکییەکانی سۆڤیەت لە نزیک ڕۆخی ڕووباری ڤۆڵگا بوو کە کارگەگەلی گەورەی تەقەمەنی و تراکتۆری لێبوو. گرتنی ئەم شارە بۆ ئەدۆڵف ھیتلەر خاڵێکی گەورە هەژمار دەکرا و دەبوە هۆی پچڕانی هێڵی گواستنەوەی سۆڤیەت له باشووری ڕووسیا لە رێگەی ڕووباری ڤۆڵگاوە. لە کۆتایی مانگی ئابی ۱۹۴۲ دا هێزی چواری سوپای چەکی قورسی ئاڵمان لە باڵی باکووری رۆژهەڵاتەوە و هاوکات هێزی شەشەم بە سەرۆکایەتیی فرێدریش پاولوس بە تانکی زۆرەوە و ۳۳۰۰۰۰ کەس لە کارامەترین چەکداڕەکانی سوپای ئاڵمان، لە لای رۆژهەڵاتەوە هێرشیان کردە سەر شار، لە ۲۳ ئاب فڕۆکەکانی هێزی ئاسمانیی ئاڵمان بارانی بۆمبای ئاگریان بەسەر شاردا باراند کە زۆربەی باڵەخانە و بینا چێوییەکانیان کردە خۆڵەمێش. تیپی ٦۲ی سۆڤیەت بە سەرۆکایەتی ژنراڵ واسیلی چۆیکۆف خۆڕاگرانە بۆ داکۆکیی کردن لە شار بەرخۆدانیان دەکرد و لەگەڵ ئاڵمانیەکان لە شەڕی شەقام و ماڵەوماڵدا بوون.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ↑ Bergström 2007.
- ↑ Glantz & House 1995، لاپەڕە 346.
- ↑ Hayward 1998، لاپەڕە 225; Bergström 2006، لاپەڕە 87.
- ↑ Bergström 2007، لاپەڕە ٦۲.
- 1 2 Glantz & House 1995، لاپەڕە 134
- ↑ Hayward 1998، لاپەڕە 224.
- ↑ Великая Отечественная война 1941–1945 годов. В 12 т. [The Great Patriotic War of 1941–1945, in 12 Volumes] (بە ڕووسی). بەرگی ٣. Битвы и сражения, изменившие ход войны. Кучково поле. 2012. لاپەڕە ٤٢١. ژپنک ٩٧٨-٥-٩٩٥٠-٠٢٦٩-٧.
- ↑ Walter Scott Dunn, Kursk: Hitler's Gamble, 1943, p. 1
- 1 2 3 Walsh 2000، لاپەڕە 165.
- ↑ Jochen Hellbeck, Stalingrad: The City That Defeated the Third Reich, p. 12
- ↑ DiMarco 2012، لاپەڕە 39.
- 1 2 Frieser et al. 2017، لاپەڕە 14.
- ↑ Walsh 2000، لاپەڕە ۱٦٥.
- ↑ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی
<ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەریPortraitنەدراوە - ↑ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی
<ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەریhrono.infoنەدراوە - ↑ Hill، Alexander (٢٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦). The Red Army and the Second World War. ژپنک ٩٧٨١١٠٧٠٢٠٧٩٥.
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
- ↑ Some German holdouts continued to operate in the city and resist until early March 1943.
- ↑ Hayward 1998، لاپەڕە 195: This force grew to 1,600 in early September by withdrawing forces from the Kuban region and South Caucasus.
<ref> بۆ گرووپێک بەناوی «Note» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="Note"/> نەدۆزرایەوە
- ↑ Around 6,000 men of the Croatian Home Guard served in the German 6th Army as the 369th Infantry Regiment and in the Italian 8th Army as the Light Transport Brigade.
<ref> بۆ گرووپێک بەناوی «nb» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="nb"/> نەدۆزرایەوە