سەعید فەرەج
سەعید فەرەج (١٩٢٧‒١٩٦٣) چالاکێکی سیاسیی کورد
سەرەتای ژیان و خوێندنی[دەستکاری]
سەعید کوڕی فەرەج کوڕی ساڵحە، باوکی بە وەستا فەرەجەسووری دارتاش ناسراو بووە. ساڵی ١٩٢٧ لە بەشی پیرمەسووری گەڕەکی مەڵکەندیی شاری سلێمانی ھاتووەتە دنیاوە. خوێندنی سەرەتاییی لە قوتابخانەی فەیسەڵییە دەست پێ‌کردووە و قۆناغی ناوەندیشی خوێندووە. ھەر لە ھەرزەکاری و پاشان لاوییەوە، بە حوکمی ئەوەی ژنبرای شەھید مستەفا خۆشناو بووە، تێکەڵ بە جووڵانەوەی سیاسیی کوردی بووە.[١][٢]
خەباتی سیاسی[دەستکاری]
ساڵی ١٩٤٥ لەگەڵ مستەفا خۆشناو چووە بۆ ڕۆژھەڵاتی کوردستان، بەشداری جموجۆڵە سەربازییەکانی ھێزی پێشمەرگەی کوردستان بووە. پاش ڕووخانی حکوومەتی میللیی کوردستان لە مەھاباد، ھەر زوو لەگەڵ مستەفا خۆشناو و جەمال بەختیار ڕووی کردووەتە باکوور بەرەو ئاوی ئاراس، تا بپەڕێتەوە بۆ یەکێتیی سۆڤیەت، بەڵام نەیانتوانیوە؛ بۆیە گەڕاونەتەوە بۆ سنووری عێراق.[١][٢]
کە لە ڕێیان‌دا شەوێک لای شێخ ڕەشید لۆلان ماونەتەوە بۆ پشوو وەرگرتن، گیراون و براونەتە شەقڵاوە و دواتر بەغدا. لەبەرئەوەی بە تەمەن منداڵ بووە، حوکمی چوار ساڵ بەندیی بۆ بڕدراوەتەوە و سەرەتای ساڵانی پەنجا (١٩٥٢ یان ١٩٥٣) ئازادکراوە.[١][٢]
حیزبی شیوعی[دەستکاری]
سەعید، لە زیندان بووەتە ھاوڕێی سەرکردە گیراوەکانی حیزبی شیوعیی عێراق، لەوانە «فەھد» و «زەکی بەسیم». لەوێ بووە بە شیوعی و پاش بەربوون، «زەکییە»ی خوشکیشیی کردووە بە شیوعی. لە شارەوانیی سلێمانی بە کارمەند دامەزراوە، بەڵام ماوەیەکی کورتی تێدا ماوەتەوە، چونکە بەردەوام دوچاری ڕاوەدوونان و خۆشاردنەوە بووە لەبەر جموجووڵی سیاسیی دەسەڵاتداران سەغڵەتیان‌کردووە. پاش ساڵی ١٩٥٦ کە لیژنەی ناوچەی حیزبی شیوعی لە سلێمانی، لەسەر جیاوازیی بیر و بۆچوون، لە حیزب جیابووەتەوە و زۆری ئەندام و کادیرانی چوونەتە ناو (پارتی دیموکراتی کوردستان)، ئەمیش بووەتە ئەندامی پارتی، بەڵام پاش چەند مانگێک لێی‌کشاوەتەوە.[١][٢]
ئەرکی لە دەوڵەت[دەستکاری]
پاش ١٤ی تەمووزی ١٩٥٨ ژیانی ئاسایی بووەتەوە، و چووەتەوە سەر ئەرکەکەی خۆی. دوو ساڵ لەوەبەدوا بە ماڵەوە چووەتە شاری بەغدا و لەوێ لە وەزارەتی ڕاپەڕاندن و شارەوانییەکان کاری‌کردووە.[١][٢]
کۆچی دوایی[دەستکاری]
پاش کودەتای بەعسییەکان لە ٨ی شوباتی ١٩٦٣دا، لە بەغداوە ھەڵھات بۆ سلێمانی، و چووە نێو شۆڕشی ئەیلوول و بووە بە پێشمەرگە، تا لە شەڕە بەناوبانگەکەی چەمی ڕێزاندا ڕۆژی ١٢ی تشرینی دووەمی ١٩٦٣ شەھیدکراوە.[١][٢]
ژیانی ھاوسەری[دەستکاری]
سەعید، ھاوسەرگیری لەگەڵ خاتوو «نەجیبە» کردوە، کە خەڵکی ڕۆژھەڵاتی کوردستانە و خاوەنی چوار منداڵە لێی، بە ناوەکانی: سیروان (لە تەمەنی ٢٥ ساڵی لە مۆسکۆ کۆچی دوایی کردوە)، شوان، مەریوان، کاروان؛ ئەوانە لە ساڵی ١٩٨٥ بەدواوە لەگەڵ دایکیان لە لەندەن دەژین.[١][٢]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ ئ ا ب پ ت ج چ سێ لاپەڕەی ژیاننامەکەی، ئامادەکراوی بەڕێز د. پەریی مستەفا خۆشناو؛ زانیاریی دەمیی بەڕێز ئازاد مستەفا خۆشناو
- ^ ئ ا ب پ ت ج چ گۆڤاری گەلاوێژ، بەرگی یازدەهەم/ بەشی یەكەم- ژیاننامە و پێڕست، ئامادەكردنی سدیق ساڵح، ڕەفیق ساڵح، عەبدوڵڵا زەنگەنە، لە بڵاوكراوەكانی بنكەی ژین، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر، ٢٠١٦، ل8092-8093
