سێگۆشە

سێگۆشە
لقی	bicentric polygon، simplex، tritope، فرەگۆشە، planar generalized triangle
لە خوارەوە دێت	دوولا، پارچەھێڵ
له‌دوای ئه‌و	چوارلا، چوارڕوو
Has vertex figure	پارچەھێڵ
Has facet polytope	لا
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

سێگۆشە

سێگۆشە یەکێک لە شێوە بنچینەیی‌یەکانی ئەندازەیە: چەندگۆشەیەکە خاوەنی سێ کونج یان گۆشەیە و سێ لا یان پەلی ھەیە کە لەتە ھێڵن. سێگۆشەیەک کە سەرەکانی B، A، و C بن بەم جۆرە نیشاندەدرێت: ABC $\triangle$.

جۆرەکانی سێگۆشە

بە گوێرەی درێژیی لاکان

دەکرێ سێگۆشەکان بە گوێرەی درێژیی لاکانیان پۆلێن بکرێن:

1. لە سێگۆشەی لایەکسانـدا گشت لاکان درێژییان یەکسانە. سێگۆشەی لایەکسان چەندگۆشەیەکی ڕێکە کە ھەر یەک لە گۆشەکانی ٦٠ پلەیە.
2. لە سێگۆشەی دوولایەکسانـدا دوو لا درێژییان یەکسانە. دوو گۆشەی بەرانبەری لا یەکسانەکانیش یەکسانن.
3. لە سێگۆشەی لانایەکسانـدا گشت لاکان و گۆشە ناوەکییەکان نایەکسانن.

لایەکسان (ڕێک)	دوولایەکسان	لانایەکسان (جیالا)

بە گوێرەی ئەندازەی گۆشە ناوەکییەکان

بە گوێرەی گۆشەکان سێ جۆر سێگۆشە ھەن:

1. گۆشەوەستاو: ئەوەیە کە یەکێ لە گۆشەکانی ٩٠ پلە بێ.
2. گۆشەکراوە: ئەوەیە کە یەکێ لە گۆشەکانی گەورەتر لە ٩٠ پلە بێ.
3. گۆشەتیژ: ئەوەیە کە گشت گۆشەکانی بچووکتر لە ٩٠ پلە بن.

وەستاو (ڕاست)	کراوە	تیژ
	$\underbrace {\qquad \qquad \qquad \qquad \qquad \qquad } _{}$
	لار

چێوەی سێگۆشە

چێوەی سێگۆشە دەبێتە کۆی درێژیی ھەر سێ لاکەی، واتە:

$P=a+b+c$؛

P چێوەیە؛ ھەر کام لە a و b و c ژمارەیەکن نیشاندەری درێژی یەکێ لە لاکان.

ڕووبەری سێگۆشە

ئەگەر بەرھەمی لێکدانی بەرزی و بنکەی سێگۆشەیەک دابەش بە ٢ بکەین، ئەوە ڕووبەرەکەیمان پێواوە.

ھەژمارکردنی ڕووبەری سێگۆشە بەبێ زانینی بەرزیی سێگۆشە

گریمان a و b و c لاکانی ھەر چەشنە سێگۆشەیەک (سێگۆشەی وەستاو - دوولایەکسان - جیالا) بن ڕووبەری سێگۆشە بەم شێوەیە:

$S={\sqrt {p(p-a)(p-b)(p-c)}}$

لێرەدا $p={\frac {a+b+c}{2}}$، نیوەی چێوەی سێگۆشەیە. ئەم ھاوکێشە بە ھاوکێشەی ھێرۆن دەناسرێت.

لەتکەرەکانی سێگۆشە

لەتکەری گۆشەیەکی سێگۆشە، ڕاستەھێڵێکە بە سەرێکی سێگۆشەدا دەڕوات و گۆشەکە بەش دەکات بە دوو گۆشەی یەکسان. لەتکەرەکانی گۆشەکانی سێگۆشە، لە خاڵێکدا یەکتر دەبڕن. ئەو خاڵە ھەمان چەقی ناوە بازنەی سێگۆشەکەیە.

ئەمانەش ببینە

• سێگۆشەی وەستاو
• سێگۆشەی ڕێک
• سێگۆشەی دوولایەکسان
• لەتکەری گۆشە
• تەوەری پارچەڕاستەھێڵ

سەرچاوەکان

• بەشداربووانی ویکیپیدیا، «مثلث»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ٢٤ی ئازاری ٢٠١٨.