دەرچوون

پەرتووکی دەرچوون ( بە عیبری : שְׁמוֹת ) یەکێکە لە پەرتووکە پیرۆزەکانی ئایینی جوولەکە و مەسیحی، لە نێوان مەزھەبە جیاوازەکانی مەسیحییەت یان جوولەکەدا ھیچ ناکۆکییەک لەسەری نییە سەبارەت بە بەھا پیرۆزەکەی. ئەم پەرتووکە باس لەوە دەکات کە چۆن بەنی ئیسرائیل لە ستەم و چەوساندنەوەی فیرعەونی میسر و لە کۆیلەکردنی ئەوان ڕزگاریان بووە، بە ھێز و ویستی خودا کە ئەوانی بۆ پەیامەکە تایبەت کردووە، و موسای پێغەمبەری خۆی بۆ ناردوون بانگەشەی بۆ بکەن و فێریان بکەن، ڕێبەرایەتیان دەکەن لە گەشتێکی دوور و درێژدا بەسەر بیابانەکەدا تا گەیشتنە چیای توور لە سینا، کە خودا بەڵێنی خاکی کەنعانی پێداون و پەیمانەکەیان برد، پاشان یاسای بۆ موسا ھێنایە خوارەوە، بۆ ئەوەی فێری ئایینیان بکات.

پەرتووکی دەرچوون لە نەریتی جوولەک و مەسیحییەکان دەگەڕێتەوە بۆ موسا، و ناوی لێنراوە لەگەڵ چوار پەتووکی یەکەمی پەیمانی کۆن، لە ژێر ناوی پێنج پەرتووکی موسا، تەورات, یان شەریعەت، لەبەر ئەوەی وشەی تەورات بە زمانی عیبری بە واتای شەریعەت لێکدەدرێتەوە. زانایانی مۆدێرن پەرتووکەکە وەک بەرھەمێکی سەرەتای سەردەمی دەربەدەری بابل (سەدەی شەشەمی پێش زایین) دەبینن، و لەسەر بنەمای نەریتە نووسراو و زارەکییەکانی پێشووتر بنیات نراوە، لەگەڵ پێداچوونەوەی کۆتایی کە لە قۆناغی فارسی دوای دەربەدەری (سەدەی پێنجەمی پێش زایین) ڕوویداوە.

توێژەر کارۆل مایرێس لە لێدوانەکەیدا لەسەر پەرتووکەکە دەڵێت کە گرنگترین پەرتووکی پەرتووکی پیرۆزە، بەو پێیەی وەک خۆی دەڵێت، “نوێنەرایەتی وردەکارییەکانی وێناکردنی ناسنامەی جوولەکە دەکات، ڕەنگدانەوەی یادەوەرییەکانی ڕابردوویەکی پڕ لە نەھامەتی و ڕاکردنە، پەیمانێک کە خودا دەستی بەسەر نەوەی ئیسرائیلدا گرت و بە دوای خۆیدا بەسەر جیھانەکاندا ڕەزامەندی بەخشی، و فێرکارییەکانی کە ناردبووی بۆ موسا بۆ ئەوەی فێری بناغەکانی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی نوێ و چۆنیەتی پاراستنی ھەمیشەییبوونی بکات.