جەی. ڕۆبێرت ئۆپنھایمەر

جەی. ڕۆبێرت ئۆپنھایمەر
ئۆپنھایمەر، نز. ١٩٤٤
لەدایکبوون	جوولیەس ڕۆبێرت ئۆپنھایمەر (١٩٠٤-٠٤-٢٢) ٢٢ی نیسانی ١٩٠٤ نیویۆرک سیتی،ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
مردن	١٨ی شوباتی ١٩٦٧(١٩٦٧-٠٢-١٨) (٦٢ ساڵ ژیاوە) پرینستن، نیو جێرزی، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
بوارەکان	فیزیکی تیۆریک
دامەزراوەکان	زانکۆی کالیفۆرنیا، بێرکڵی دامەزراوەی تەکنەلۆژیای کالیفۆرنیا تاقیگەی لۆس ئالامۆس دامەزراوەی خوێندنی پێشەنگ
پەروەردە	زانکۆی ھارڤارد (بەکالۆریەسی ھونەر) کۆلێژی کرایست، کامبریج زانکۆی گۆتنگێن (دکتۆرا لە فەلسەفە)
تێزەکان	Zur Quantentheorie kontinuierlicher Spektren (١٩٢٧)
ڕاوێژکاری دکتۆرا	ماکس بۆڕن
قوتابییەکانی دکتۆرا	ساموێڵ دەبلیوو. ئاڵدرسن دەیڤد بۆم ڕۆبێرت کریستی سیدنی دانکۆف ستان فرانکڵ ویڵس یووجین لامب ھاڕۆڵد لوویس فیلیپ مۆریسن ئاڕنۆڵد نۆردسیک مێڵبا فیلیپس ھاڕتلاند سنایدەر جۆرج ڤۆڵکۆف
ناسراوە بەھۆی	پەرەسەندنی چەکی ناوکی ھاوکێشەی تۆڵمان–ئۆپنھایمەر–ڤۆڵکۆف ئەندازەی تۆڵمان–ئۆپنھایمەر–ڤۆڵکۆف پڕۆسەری ئۆپنھایمەر–فیلیپس نزیکاندنی بۆڕن–ئۆپنھایمەر
خەڵاتە دیارەکان	مەدالیای لێوەشاوەیی (١٩٤٦) خەڵاتی ئێنریکۆ فێرمی (١٩٦٣)
ھاوسەر	کاترین "کیتی" پیونینگ (ھاوسەرگیری ١٩٤٠)
منداڵەکان	٢
واژوو

جوولیەس ڕۆبێرت ئۆپنھایمەر (بە ئینگلیزی: Julius Robert Oppenheimer؛ ٢٢ی نیسانی ١٩٠٤ – ١٨ی شوباتی ١٩٦٧) فیزیازانێکی تیۆریکی ئەمریکی بوو. بەڕێوەبەری تاقیگەی لۆس ئالامۆس بوو لە کاتی جەنگی جیھانیی دووەمدا، و زۆرینەی کات بە "باوکی بۆمبی ئەتۆمی" ناودەبرێت بەھۆی ڕۆڵی لە پڕۆژەی مانھاتندا، کە ئەو لێکۆڵینەوە و پەرەسەندنانە بوو کە یەکەم چەکە ناوکییەکانی دروستکرد.

ئۆپنھایمەر لە زانکۆی ھارڤارد خوێندوویەتی و لە ساڵی ١٩٢٥ بەکالۆریۆسی لە کیمیا بەدەستھێناوە. لە زانکۆی کامبریج و زانکۆی گۆتینگێن لە بەشی فیزیادا خوێندوویەتی و لە ساڵی ١٩٢٧ دکتۆرای وەرگرتووە. پۆستی ئەکادیمیی ھەبووە لە زانکۆی کالیفۆرنیا، بێرکڵی و دامەزراوەی تەکنەلۆژیای کالیفۆرنیا و کۆمەکێکی بەرچاوی لە فیزیای تیۆریدا کردووە، لەوانەش لە مێکانیکی کوانتۆم و فیزیکی ناوکی. لە جەنگی جیھانیی دووەمدا بۆ کارکردن لەسەر پڕۆژەی مانھاتن وەرگیرا، و لە ساڵی ١٩٤٣ وەک بەڕێوەبەری تاقیگەی لۆس ئالامۆس لە نیو مەکسیکۆ دامەزرا، کە ئەرکی پەرەپێدانی چەک بوو. سەرکردایەتیی ئۆپنھایمەر و شارەزاییی زانستی ئامرازی سەرەکی بوون لە سەرکەوتنی پڕۆژەکە. ئەو لەنێو ئەو کەسانەدا بوو کە لە ١٦ی تەممووزی ١٩٤٥دا چاودێریی تاقیکردنەوەی ترینیتییان کرد، کە تێیدا یەکەم بۆمبی ئەتۆمی بە سەرکەوتوویی تەقێندرایەوە. دواتر ئاماژەی بەوە دا کە تەقینەوەکە چەند وشەیەکی کتێبی پیرۆزی ھیندۆسیی بەگاڤاد گیتای ھێنایەوە یاد: "ئێستا من بوومەتە مەرگ، لەناوبەری جیھانەکان". لە مانگی ئابی ساڵی ١٩٤٥دا، بۆمبە ئەتۆمییەکان لەسەر شارەکانی ھێرۆشیما و ناگاساکیی ژاپۆنی بەکارھێندران، کە تاکە بەکارھێنانی چەکی ئەتۆمییە لە شەڕدا.