بۆ ناوەڕۆک بازبدە

سەعدیە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
گەڕان بە مێژوودا
[وەشانی تاوتوێ نەکراو][وەشانی تاوتوێ نەکراو]
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
چاکسازیی پۆتانەکان
ھێڵی ٣٤: ھێڵی ٣٤:
| قەبارەی دەرزی نەخشە١ = 300px
| قەبارەی دەرزی نەخشە١ = 300px
| شرۆڤەی دەرزی نەخشە١ = جێگەی لە [[عێراق]]دا
| شرۆڤەی دەرزی نەخشە١ = جێگەی لە [[عێراق]]دا
| پۆتانەکان = {{coord|34|11|26.0|N|45|07|14.8|E|region:IQ-NI|display=inline,title}}
| latd = 34 |latm = 11 |lats = 15 |latNS =
| longd = 45 |longm = 07 |longs = 03 |longEW =
| تەوەرەی جوگرافیایی =
| تەوەرەی جوگرافیایی =
| جۆری تەوەرە =
| جۆری تەوەرە =

وەک پێداچوونەوەی ١٨:٠١، ١٧ی ئابی ٢٠٢٢

سەعدیە
پۆتانەکان: 34°11′26.0″N 45°07′14.8″E / 34.190556°N 45.120778°E / 34.190556; 45.120778پۆتانەکان: 34°11′26.0″N 45°07′14.8″E / 34.190556°N 45.120778°E / 34.190556; 45.120778
ناوچەی کاتیناوچەی کاتی
 • ھاوین (DST)ھاوین

سەعدیە یەکێک لە شارەدێیەکانی قەزای خانەقین، لە پارێزگای دیالە، ناوەندی ناحیەی سەعدیەیە، لە باشووری کوردستان لە عێراق. دەکەوێتە نزیک ڕووباری سیروان بە دووری ٨ کم (٥ میل) باشووری گوڵاڵە.[١] دانیشتووانی شارۆچکەکە عەرەب و کورد و تورکمانن. موناقەشەی لەسەرە[٢] و لە سەردەمی سەددام حوسێندا بەعەرەبکردنی بەرچاوی ئەزموون کردووە.[٣]

سەعدیە لەلایەن ڕێکخراوی بەدرەوە کۆنترۆڵ دەکرێت.[٤] لە باکوورەوە لەگەڵ گوڵاڵە ھاوسنوورە و لە باشووریشەوە لەگەڵ دەریاچەی حەمرین ھاوسنوورە. دەکەوێتە سەر ڕێگای سەرەکی نێوان بەغدا و خانەقین.

ناو

  • ئەم شارەدێیە لە زمانی تورکمانیدا بە ناوی قزلڕەبات ناسراوە و ئێستاش ناسراوە و مێژوونووسانیش ئاماژەیان بە بنەچەی ناوی قزلڕەبات کردووە، دوو گێڕانەوەی ھەیە:
    • یەکەم چیرۆکی ئەو کچانە دەگرێتەوە کە لە ڕۆژێکی ڕەشەبادا بەدەوری بیرێکدا یارییان دەکرد، و کەوتنە خوارەوە و لەناو بیرەکەدا خنکان، بۆیە مانای ناوەکە ئەو کچانەن کە خنکاون.
    • سەبارەت بە گێڕانەوەی دووەمیش باس لە ھۆکارێکی تری ئەم ناوە دەکات، دەڵێت لە بوونی تەکیەیەک لە شارەدێیەکەدا ھاتووە کە بە خشتی سوور دروستکراوە، لەسەر ئەم بنەمایە قزلڕەبات بە واتای تەکێیەی سوور دێت.[٥]
  • ھۆکاری ئەم ناوە ھەرچییەک بێت، تا ساڵی ١٩٤٩، نووسەری کتێبی (مێژووی سەربازی عەرەب)، عەمید حەسەن مستەفا ئەلنەقیب یاداشتێکی پێشکەش بە حکومەتی عێراق کرد. لەو کاتەدا پێشنیازیان کرد ناوی شارەکە بگۆڕدرێت بۆ سەعدیە بەھۆی شەڕێکی مێژوویی یەکلاکەرەوەی نێوان موسڵمانان و فارسەکان لەو شارە بە سەرۆکایەتی ھاشم بن ئوتبە، یەکێک لە فەرماندە گشتیەکانی سوپای قادیسیە، سەعد کوڕی ئەبی وەقاس، بۆیە شارەکە لەو بەروارەوە ناوی سەعدیە. وەک لە ھەندێ کتێبی دێریندا ئاماژەی پێکراوە، ئەو شارە ناوی خوسرەوئاوا بووە.[٦]

مێژوو

سەرچاوەکان

  1. ^ http://www.maplandia.com/iraq/diyala/sa-diyah/
  2. ^ https://foreignpolicy.com/2011/08/17/an-iraqi-flashpoint-loses-its-american-safety-net/
  3. ^ https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/gulf-and-arabian-peninsula/iraq/194-reviving-un-mediation-iraqs-disputed-internal-boundaries
  4. ^ http://eprints.lse.ac.uk/100100/3/DIBsReport.pdf
  5. ^ https://web.archive.org/web/20171201032920/http://www.bizturkmeniz.com/ar/index.php?page=article&id=8091
  6. ^ موسوعة المدن والمواقع فی العراق - الجزء الثانی بواسطة بشیر یوسف فرنسیس ص 816
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=سەعدیە&oldid=972648»