لێکدانی دەرەکی

.

لە بیرکاریدا، لێکدانی دەرەکی (بە ئینگلیزی: Exterior Product) یان بەئاڕاستە لێکدان یان لێکدانی ئاڕاستەبڕەکان (بە ئینگلیزی: Vector Product) کردارێکی دوانییە لەسەر دوو ئاڕاستەبڕ لە بۆشایی سێ ڕەھەندیدا و ئەنجامی ئەم لێکدانە ئاڕاستەبڕێکە ئەستوونە لەسەر دوو ئاڕاستەبڕی یەکەم. بەئاڕاستە لێکدان لە فیزیک و ئەندازیاریدا گرینگی و جێبەجێکردنی زۆری ھەیە.

پێناسە

یاسای دەستی ڕاست.

لێکدانی دەرەکی دوو ئاڕاستەبڕی a و b بەم شێوە a × b ھێما دەکرێت و لە ڕێگەی ئەم پەیوەندییە دەدۆزرێتەوە:

$\mathbf {a} \times \mathbf {b} =ab\sin \theta \ \mathbf {\hat {n}}$

لێرەدا θ گۆشەی نێوان دوو ئاڕاستەبڕی a و a ، b و b پێوانەی دوو ئاڕاستەبڕەکە، و $\mathbf {\hat {n}}$ ئاڕاستەبڕی یەکەیە و ئەستوونە لەسەر دوو ئاڕاستەبڕی a و b و لەو ئاڕاستەدایە کە بە یاسای دەستی ڕاست دیاری دەکرێت.

تایبەتمەندییە جەبرییەکان

$\mathbf {a} \times \mathbf {a} =\mathbf {0}$

$\mathbf {a} \times \mathbf {b} =-(\mathbf {b} \times \mathbf {a} ),$

$\mathbf {a} \times (\mathbf {b} +\mathbf {c} )=(\mathbf {a} \times \mathbf {b} )+(\mathbf {a} \times \mathbf {c} ),$

$(r\mathbf {a} )\times \mathbf {b} =\mathbf {a} \times (r\mathbf {b} )=r(\mathbf {a} \times \mathbf {b} ).$

$\mathbf {a} \times (\mathbf {b} \times \mathbf {c} )+\mathbf {b} \times (\mathbf {c} \times \mathbf {a} )+\mathbf {c} \times (\mathbf {a} \times \mathbf {b} )=\mathbf {0} .$

$\mathbf {a} \cdot (\mathbf {b} \times \mathbf {c} )=\mathbf {b} \cdot (\mathbf {c} \times \mathbf {a} )=\mathbf {c} \cdot (\mathbf {a} \times \mathbf {b} ),$

$\mathbf {a} \times (\mathbf {b} \times \mathbf {c} )=\mathbf {b} (\mathbf {a} \cdot \mathbf {c} )-\mathbf {c} (\mathbf {a} \cdot \mathbf {b} ).$

سەرچاوەکان

• بەشداربووانی ویکیپیدیا، «ضرب خارجی»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ١٩ی ئابی ٢٠١٨.