جۆن کوش ئادەمز

جۆن کوش ئادەمز
جۆن کوش ئادەمز;
لەدایکبوون	٥ی حوزەیرانی ١٨١٩; لانسێت
مەرگ	٦ی ئەیلوولی ١٨٤٧ (تەمەن ٨٠ ساڵ); کامبریدج
پیشە	بیرکار و فەلەکناس و مامۆستای زانکۆ
خەڵاتەکان	مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی شاهانەی فەلەکناسی (١٨٦٦); زەمالەی کۆمەڵەی شاهانە (١٨٤٩); مێدالیای کۆپلی (١٨٤٨); زەمالەی ئەکادیمیای هونەر و زانستی ئەمریکی;

جۆن کوچ ئادەمز (بە ئینگلیزی: John Couch Adams) لە ٥ی حوزەیرانی ١٨١٩ لە شاری لینیۆس لە ناوچەی کۆرنواڵ لە بەریتانیا لەدایک بووە و لە ٢١ی ١ی ساڵی ١٨٩٢ لە شاری کانبریج کۆچی دوایی کردووە، بیرکار و فەلەکناسی بەریتانی بووە.^[٢] ^[٣]

یەکێک لە دۆزینەوە هەرە دیارەکانی پێشبینیکردنی شوێنی هەسارەی نێپتوون بوو تەنها لەسەر بنەمای حیسابکردن، ئەمەش لەسەر بنەمای تیشک خستنە سەر جیاوازی نێوان خولگەی هەسارەی یورانۆس و یاساکانی کیپلەر و نیوتن کە بووە هۆی بەدەستهێنانی مێدالیای کۆپلی لە ساڵی ١٨٤٨.

هاوتەریب و بەبێ ئاگاداری ئەوان، هەمان حیساباتی بیرکاری لەلایەن ئۆربان لیڤێریەرەوە ئەنجامدرا. ئەوکات لیڤێریێر یاریدەدەری یۆهان گۆدفرید گال بوو، لە ئەیلولی ساڵی ١٨٤٦دا خەریکی لێکۆڵینەوە بوون لەسەر پێگەی هەسارەی نەپتون، و بۆیان دەرکەوت کە پلەیەک لە شوێنی چاوەڕوانکراوی خۆیەوە دوورە (لە زوحەل). هێشتا هەندێک مشتومڕ هەیە لەسەر شانازییەکەی بۆ ئەم دۆزینەوە.

هەروەها جۆن ئادەمز بە داڕشتنی شێوازێکی ژمارەیی نوێ بۆ یەکخستنی هاوکێشە جیاوازە ئاساییەکان ناسراوە کە ناوی ئەویان لەسەرە، هەرچەندە فۆڕێست ڕەی مۆڵتن و فرانسیس باشفۆرت باشتریان کردووە.

لە ساڵی ١٨٥٩ تا کۆچی دوایی مامۆستای فەلەکناسی و ئەندازەیی بیرکاری بووە لە زانکۆی کانبریج، لە ساڵی ١٨٦٦دا میدالیای زێڕی کۆمەڵەی فەلەکی بەریتانیای بەدەستهێناوە، لە ساڵی ١٨٨٤ نوێنەرایەتی بەریتانیا لە وتارەکەی درێژخایەنی نێودەوڵەتیدا کردووە.

گەنجیەتییەکەی

باوکی بە ناوی تۆماس ئادەمز جووتیارێکی کرێچی بووە و دایکی موڵکێکی لە شاری بازەرلیک بە میرات گرتووە. دوای خوێندنی لە گوندەکەی خۆی لە پالێنزا، لە تەمەنی دوانزە ساڵیدا دەچێتە شاری داڤێنپۆرت و لەوێ ئامۆزای دایکی خاوەنی قوتابخانەیەکی ئەهلی بوو. باشی لە بیرکاریدا وایکرد دایک و باوکی بڕیار بدەن لە زانکۆی کانبریج ناوی تۆمار بکەن و لە ئۆکتۆبەری ساڵی ١٨٣٩ وەک خوێندکار لە پەیمانگای سانت جۆن هاتە ناو زانکۆ. لە ساڵی ١٨٤٣ بڕوانامەی بەکالۆریۆسی تەواو کردووە، هەروەها خەڵاتی سمیسیشی بەدەستهێناوە، کە تاجی خوێندکارە سەرکەوتووەکانیفیزیکی تیۆریک و بیرکاری کارپێکراو و ئەبستراکت دەکاتە سەر.

ناوی لێنراوە

کانییەک لەسەر مانگ ناوی ئەوی هەڵگرتووە لەگەڵ واڵتەر سیدنی ئادەمز و چارڵز هیچکۆک ئادەمز
ئەڵقەی دەرەوەی نەپتون ناوی ئەوی هەڵگرتووە
گەڕەستێرۆچکە ساڵی ١٩٩٦ ئادەمز بە ناوی ئەوەوە ناونراوە

سەرچاوە

بەستەری دەرەکی

[1] «"براوەکانی خەڵات: مەدالیای کۆپلی" (بە ئینگلیزی). کۆمەڵەی شاهانە».

[2] «ئەرشیفی مێژووی بیرکاری مەکتۆتۆر،».

[3] «جۆن کاوچ ئادەمز (بە زمانی ئەڵمانی)،».

[١]

[٢]

[٣]