جۆ یۆنگ (کەشتیوان)

;
	یۆنگ لە ساڵی ٢٠٠٢
لەدایکبوون	٢٤ی ئەیلوولی ١٩٣٠; 24ی ئەیلوولی 1930; سان فرانسیسکۆ، کالیفۆرنیا، ئەمریکا..
مەرگ	٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨ (٨٧ ساڵ ژیاوە); ھیووستن, تێکساس
خوێندنگە	پەیمانگای تەکنەلۆژیای جۆرجیا ١٩٥٢
پیشە	فڕۆکەوانی تاقیکاری فڕۆکەوانی دەریایی

جۆ یۆنگ جۆن واتس یۆنگ لە ٢٤ی ئەیلوولی ١٩٣٠ - ٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨ کەشتیوانی ئەمریکی، ئەفسەری دەریایی، فڕۆکەوان، فڕۆکەوانی تاقیکاری و ئەندازیاری فڕۆکەوانی بووە. لە ساڵی ١٩٧٢ بووە نۆیەمین کەس کە لەسەر مانگ بڕوات وەک فەرماندەی ئەرکی ئەپۆلۆ ١٦، تاکە کەشتیوانی ئاسمانییە کە لە چوار پۆلی جیاوازی کەشتی ئاسمانیدا فڕیبێت کە بریتین لە پڕۆژەی جێمینا، ژووری ڕاژە و فەرماندەری ئاپۆلۆ، مانگنشینی ئەپۆڵۆ و مەکۆکی ئاسمانی.^[١]

پێش ئەوەی ببێتە کەشتیوان، یۆنگ بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە زانستی ئەندازیاری فڕۆکەوانی لە پەیمانگای تەکنەلۆژیای جۆرجیا بەدەستهێناوە و پەیوەندی بە هێزی دەریایی ئەمریکاوە کردووە، دوای ئەوەی لە شەڕی کۆریادا لە دەریادا خزمەت دەکات، بووەتە فڕۆکەوانی دەریایی و دەرچووی قوتابخانەی فڕۆکەوانی تاقیکردنەوەی دەریایی ئەمریکایە. وەک فڕۆکەوانێکی تاقیکاری چەندین ژمارەی پێوانەیی جیهانی لە بواری فڕۆکەوانیدا تۆمارکرد. یۆنگ لە ساڵی ١٩٧٦ بە پلەی کاپتن لە هێزی دەریایی خانەنشین بوو.^[٢]

لە ساڵی ١٩٦٢ یۆنگ وەک ئەندامی دووەم گروپی ئاسمانی ناسا هەڵبژێردرا. لە ساڵی ١٩٦٥ لە یەکەم پڕۆژەی جێمینا (جێمینا ٣) کە مرۆڤی تێدابوو هەڵدرا، دواتر لە ساڵی ١٩٦٦ فەرماندەیی ئەرکی جێمینا ١٠ی کردووە، لە ساڵی ١٩٦٩ وەک فڕۆکەوانی مۆدیۆلی فەرماندەیی لە فڕۆکەی ئەپۆڵۆ ١٠ فڕیوە، لە ساڵی ١٩٧٢ فەرماندەیی فڕۆکەی ئەپۆلۆ ١٦ی وەرگرتووە و سێ جار بەسەر بردووە ڕۆژان لەسەر مانگ گەڕان بە بەرزاییەکانی دیکارت،لەگەڵ چارڵز دوک. هەروەها یۆنگ فەرماندەیی (فڕۆکەی STS-1ی) کردووە لە ساڵی ١٩٨١ کە یەکەم هەڵدانی بەرنامەی شاتڵی بۆشایی ئاسمان بووە و لە ساڵی ١٩٨٣دا فەرماندەیی فڕۆکەی STS-9 بووە کە هەردووکیان لەناو شاتڵی بۆشایی ئاسمانی کۆڵۆمبیا بوون. یۆنگ یەکێک بوو لەو دوو کەشتیوانە تەنها لەگەڵ کێن ماتینگلی (فڕۆکەوانی مۆدیۆلی فەرماندەییەکەی لە کاتی ئەرکی ئەپۆلۆ ١٦) کە لە هەردوو ئەرکی ئەپۆلۆ و ئەرکی شاتڵی بۆشایی ئاسمان فڕیون، هەروەها تاکە ئاسمانی بووە کە لەسەر مانگ ڕۆیشتبێت و فڕیبێتە بۆشایی ئاسمان شاتلێک. یۆنگ وەک سەرۆکی فەرمانگەی ئاسمانییەکان کاری کردووە لە ساڵی ١٩٧٤ تا ١٩٨٧، لە ساڵی ٢٠٠٤ لە ناسا خانەنشین بووە دوای ٤٢ ساڵ خزمەت.

چالاکی

جۆن یۆنگ ئەم گەشتانەی بۆ ئاسمانی کردووە:

جێمینا ٣
جێمینا ١٠
ئەپۆڵۆ ١٠
ئەپۆڵۆ ١٦
یەکەم شاتڵی بۆشایی ئاسمان، STS-1، کۆڵۆمبیا
شاتل بۆشایی ئاسمان کۆڵۆمبیا STS-9/Skylab

سەرچاوە

بەستەری دەرەکی

جۆ یۆنگ لە ئیمبد
جۆ یۆنگ لە زانیارینامەی بریتانیکا
جۆ یۆنگ لە ماڵپەری Munzinger IBA ئەڵمانی
جۆ یۆنگ لە ماڵپەری NNDB people ئینگلیزی
جۆ یۆنگ لە بنکەدراوەی فیلم

[1] «گۆڵدشتاین، ڕیچارد (٦ی ژانویەی ٢٠١٨). "جۆن یۆنگ، کە سەرکردایەتی یەکەم ئەرکی شاتڵی بۆشایی ئاسمانی کرد، لە تەمەنی ٨٧ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد". ڕۆژنامەی نیویۆرک تایمز. ئەرشیڤ کراوە لە ئەسڵی لە 24 ئەیلوولی 2020. بەدواداچوون بۆ 31 ئابی 2020».

[2] «"جۆن واتس یۆنگ". فەرمانگەی زانیاری هێزی دەریایی، لقی ژیاننامە. 10 نیسانی 1972. ئەرشیڤ کراوە لە ئەسڵی لە 19ی 1ی 2023. وەرگیراوە لە 14ی تشرینی یەکەمی 2020. Public Domain ئەم بابەتە دەقی ئەم سەرچاوەیە لەخۆگرتووە، کە لە ناوچەی گشتیدایە».

[١]

[٢]