دەیڤد ھیووم
دەیڤد ھیوم (ماوەی ژیان: ٧ی ئایاری ١٧١١ تاکوو ٢٥ی ئابی ١٧٧٦) فەیلەسووف و مێژوونووس و ئابووریزانی سکۆتلاندی بوو، دەیڤد کاریگەر بوو بە جۆن لۆک،[١] ھیووم سەر بە ڕێبازی لیبرالیزمی کۆن بووە.[٢][٣][٤]
ژیان
[دەستکاری]دیڤید ھیووم فەیلەسوف و ئابووریزان و مێژوو نووسێکی سکۆتلاندی بووە و کەسایەتیەکی گرنگ بووە لە فەلسەفەی ڕۆژاوا و مێژووی ئیسکتلەندا، لە ٢٦ نیسانی ساڵی ١٧١١ لە سکۆتلاند لەدایک بووە، کە تەمەنی گەیشتۆتە ٣ ساڵان باوکی کۆچی دوایی کردووە، ساڵی ١٧٢٢ لەتەمەنی ١١ ساڵیدا پەیوەندی بە قوتابخانەی ئەدنبرەوە کردووە و فەلسەفەی سروشتی خوێندووە، بۆ ماوەیەکی کەم کاری بازرگانێتی کردووە و دواتر وازی لێی ھێناوە.
دیڤید ھیووم سەرەتا وەکو مێژوو نووس ناوبانگی دەرکردووە و وەکو سەرچاوەیەکی سەرەکی بۆ مێژووی ئینگلیز پشتیان بە کتێبە بەناوبانگەکەی مێژووی ئینگلتەرا بەستووە، یەکەم فەیلەسوف بووە لە سەدەی نوێدا فەلسەفەی سروشت بڵاوبکاتەوە و ئەوەی ڕەتکردۆتەوە کە مێشکی مرۆڤ کۆپیکراوێکی بچووکی مێشکی خواوەندبێت و پێی وابووە کە جیھان بەدەستی مرۆڤەوەیە و ھەموو ئاینەکانی بە مەسیحیەتیشەوە ڕەتکردۆتەوە.
فەلسەفەکەی ھیووم بڕوای بە بیرکردنەوەی فەلسەفی نەبووە، بەڵام پێی وابووە کە لە دەرئەنجامی شارەزایی زانستێکی نوێ ھێتە ئاراوە و شارەزاییش تەنھا لەرێگای عەقڵەوە دەبێت، ھەروەھا پێی وابووە شارەزایی ھەموو تاکە کەسێک تەنھا لەڕێگای ھەست و عەقڵەوەیە، بڕواشی وابووە کە جیھانێک ھەیە لەدەرەوەی ھەستی مرۆڤەوە. لەنێوان ساڵانی ١٧٦٣ بۆ ١٧٦٦ ھیووم وەکو سکرتێری باڵیۆزخانەی ئینگلیز لەپاریس کاری کردووە و بەناوبانگترین فەیلەسوفە فەرەنسیەکانی ناسیوە، لەساڵی ١٧٦٧ بۆتە یارەدەری یەکێک لەوەزارەتەکانی فەرەنسا، ساڵی ١٧٦٩ گەڕاوەتەوە بۆ ئەدنبەرەی شوێنی لەدایک بوونی لە ئیسکتلەندا و تادوا ژیانی لەوێ ماوەتەوە و لە ٢٥ ئابی ساڵی ١٧٧٦ کۆچی دوایی کردووە.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ٩ی تەممووزی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئابی ٢٠١٣ ھێنراوە. ٩ی تەممووزی ٢٠١٤ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئابی ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ http://www.youtube.com/watch?v=b3u5B-iQRM4
- ^ http://thinkmarkets.wordpress.com/2011/05/07/david-hume-and-friedrich-hayek-classical-liberal-giants/
- ویکیپیدیای عەرەبی
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
دەروازەی ژیاننامە
دەروازەی فەلسەفە
دەروازەی مێژوو
دەروازەی ئابووریزانی
دەروازەی سکۆتلاند
دەروازەی سیاسەت
دەروازەی شانشینی یەکگرتوو
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە دەیڤد ھیووم تێدایە. |
- Pages using the JsonConfig extension
- فەیلەسووفانی ئەخلاق
- فەیلەسووفانی سەدەی ١٨یەم
- مێژووناسانی ئینگلستان
- فەیلەسووفانی زانست
- ئابوورزانانی سکۆتلاندی
- فەیلەسووفانی سکۆتلاندی
- لەدایکبووانی ١٧١١
- مردووانی ١٧٧٦
- دەرچووانی زانکۆی ئێدینبەرە
- شۆپپارێزی
- ڕەخنەگرانی کڵێسەی کاتۆلیک
- فەیلەسووفانی ئابووریزانی
- ڕەخنەگرانی ئایینەکان
- مێژووی لۆژیک
- مێژووی فەلسەفە
- مێژووی زانست
- فەیلەسووفانی پەروەردە
- فەیلەسووفانی بیرکاری
- فەیلەسووفەکانی بواری زانستی کۆمەڵایەتی
- گومانکردن
- فەیلەسووفە کۆمەڵایەتییەکان
- دیپلۆماتە بەریتانییەکان
- نووسەران دەربارەی ئایین و زانست