ژمارەی e

e ژمارەیەکی ناڕێژەیی و نەگۆڕە، بەھای نزیکەیی e یەکسانە بە ٢٫٧٣. ژمارەی e لە ڕێسای فانکشنی توانیدا بەکار دێت. گرتەی فانکشنی لە خاڵی یەکسانە بە . ژمارەی بە ناو ماتماتیکزانی سویسڕی لیۆنارد ئۆیلەر ناونراوە و بە ژمارەی ئۆیلەر دەناسرێت. ھەندێک جار بە ژمارەی نێپێر یان نەگۆڕی نێپێریش ناوی دەبەن.[١] بە فانکشنی دەوترێت فانکشنی توانی و پێچەوانەکەی بە لۆگاریتمی سروشتی یان لۆگاریتم بە بنچینەی پێناسە دەکرێت.
کورتەمێژوو[دەستکاری]
یەکەم جار لە ساڵی ۱۶۱۸ لە وتارێکی جان نێپێردا کە سەبارەت بە لۆگاریتمەکان بڵاو کراوەتەوە، ئاماژە کراوە بە ژمارەی e .[٢] بەڵام ئەم وتارە تەنیا پێرستێک لە لۆگاریتمەکانی خستەڕوو کە بە بنچینەی ئەم ژمارە ئەژمێر کرابوون. ژاکوب بێرنۆلی بە داهێنەری ئەم ژمارەیە دادەنرێت، ناوبراو هەوڵی دا بەهای بڕی:
بدۆزیتەوە کە یەکسانە بە هەمان ژمارەی e.
تایبەتمەندییەکان[دەستکاری]
بیرکاری[دەستکاری]
لە بیرکاریدا زۆر گرینگی دەدرێت بە فانکشنی توانی لەبەر ئەوەی گرتەی ئەم فانکشنە یەکسانە لەگەڵ خۆی.
ھەروەھا لە تەواوکاری ئەم فانکشنەدا:
ژمارە ئاوێتەکان[دەستکاری]
فانکشنی توانی لە ڕێگەی کراوەی تایلۆر بەم شێوەیە دەنووسرێت:
بە بەکارھێنانی ئەم ھاوکێشە و کراوەی تایلۆری فانکشنی ساین و کۆساین، ھاوکێشەی ئۆیلەر بەم شێوەیە دەدۆزرێتەوە:
ئەم ھاوکێشە ھەموو xـە ئاوێتەکان ساغدەکاتەوە. سەرەڕای ھەموو ئەم تایبەتمەندییانە کراوەی:
بەدەست دێت کە ناسراوە بە ھاوکێشەی دێ مۆئاور. ھەروەھا ھاوکێشەی
ناسراوە بە (Cis(x.
پەراوێزەکان[دەستکاری]
- ^ Sondow, Jonathan. "e". Wolfram Mathworld. Wolfram Research. Retrieved 10 May 2011.
- ^ O'Connor, J.J. , and Roberson, E.F. ; The MacTutor History of Mathematics archive: «The number e»; University of St. Andrews Scotland (2001)
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- بەشداربووانی ویکیپیدیا، «عدد e»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ٣ی نیسانی ٢٠١٨.
![]() |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ژمارەی e تێدایە. |
![]() | ئەم «ماتماتیک» وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |