ویکیپیدیا:فێرکاری (لەیادت بێ)
لێرە چەن شت دەخوێنیتەوە کە کاتی گۆڕانکاری لە ویکیپیدیا دەبێ لەیادت بێت.
ڕێبازەکانی دەستکاری
بایەخی بابەت
ویکیپیدیا زانستنامەیەکە کە ڕێگە دراوە دەستکاری بکەیت. وتارەکان دەبێ زانیاریی زانستنامەیی لەخۆبگرن سەبارەت بە بابەتی جێ بایەخ. ئەگەرچی جێ بایەخ بوونی بابەتەکان ڕێککەوتنی تەواو نییە لەسەری لە نێو بەکارھێنەراندا، بەڵام زۆر کەمن ئەوانەی پێیان وایە دەبێ ژیاننامەی ھەموو مرۆڤێکی سەر گۆی زەوی لە ویکیپیدیا ھەبێت، یا ھەموو وتاری تایبەت بە ھەموو کۆمپانیاکانی وا شتێک بەرھەم دێنن یا ھەموو شەقامەکانی ھەموو شارەکان. بەھەرحاڵ ویکیپیدیا چەند پڕۆژەی خوشکی ھەیە کە لەوانەیە ناوەڕۆکە غەیری زانستنامەییەکان لەخۆبگرن.
ئەو وتارانەی کە تێیدا شیکردنەوەی وشەیەک یان ڕستەیەک دەکرێت، ھەروەک ئەوەی لە فەرھەنگۆک دەیبینین و ناوەڕۆکی زانستنامەیی نییە، دەبێ لە پڕۆژەی ویکیفەرھەنگ زیادبکرێت.
دەق لە سەرچاوەی سەرەکییەوە، وەک ماڵپەڕێک کە بە گشتی کتێبێکی بڵاوکردووەتەوە، بۆ بەردەستخستنی زیاتری، دەتوانی لە پڕۆژەخوشکی دیکەدا بە ناوی ویکیسەرچاوە بڵاوی بکەیتەوە. ویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک:
-
کۆمنز
خەزێنەی ئازادی میدیا -
میدیاویکی
پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی -
مێتاویکی
ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا -
ویکیکتێب
کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد -
ویکیدراوە
بنکەی زانیاریی ئازاد -
ویکیھەواڵ
ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد -
ویکیوتە
کۆکەرەوەی وتەکان -
ویکیسەرچاوە
کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد -
ویکیجۆر
تۆماری جۆری ئاژەڵەکان -
ویکیزانکۆ
سەرچاوەی ئازادی فێربوون -
ویکیگەشت
ڕێنوێنی گەشتی ئازاد -
ویکیفەرھەنگ
فەرھەنگ و زاراوەنامە
بۆ دیتنی لیستی تەواوی پڕۆژە پەیوەندیدارەکان چاو بکە لە لیستی پڕۆژەکانی ویکیمیدیا.
ڕوانگەی بێلایەنانە
یەکێک لە رێبازەکانی دەستکاری لە ویکیپیدیا، «ڕێبازەکانی ڕوانگەی بێلایەنانە». ئەم ڕێبازە دەڵێت ئێمە ھەموو ڕوانگەکان سەبارەت بە بابەتێک وەردەگرین. لە جێگەی ئەوەی بە ئاسانی تەنھا بۆچوونێک دابنەین، ھەوڵ دەدەین ھەموو بۆچوون و ڕوانگە جیاوازەکان سەبارەت بە بابەتەکە لەپاڵ یەکەوە بنووسین بێ ئەوەی ھەڵسەنگاندنی ڕاستی ھیچ یەک بکەین. ئامانجی ئێمە گەیاندنی زانیارییەکانە، نەک ھاندان بۆ قەبووڵکردنیان. ئەم رێبازە بەو مانا نییە کە وتارەکان ھەموو فاکت و ڕاستیین، لەبەر ئەوەی لە ھەر مشتومڕێک ھەر لایەک دڵنیا کە ئەوەی خۆی دەیڵێ ڕاستییە.
ئەوە ئاساییە کە ڕوانگەکان زیادبکرێنە سەر وتارەکان، بەڵام دەبێ ھەر وەک ڕوانگە بنووسرێن نەک فاکت و ڕاستی. کاتی زیادکردنی ڕوانگە، باشتر وایە بنووسی «بە بڕوای فڵان کەس...» یا «لایەنگرانی ئەم ڕوانگە، دەڵێن...».
لەوانەیە بیستبێتت کە بەکارھێنەرانی ویکیپیدیا بە وتارێک دەڵێن «لایەنگرانە». ئەوە چەمکێکە بەکاریدێنن بۆ ئەوەی نیشان بدەن ئەو وتارە یا ئەو نووسراوە، تەنھا ڕوانگەیەکی تایبەتی لەخۆ گرتووە. ڕیکلامەکان و ھەروا ڕوانگە سیاسیە تایبەتەکان دەچنە ئەم پۆلەوە.
ئەگەر دەتەوێ ھەستی بە نووسین و ئامادەکردنی وتارێکی ئایینی یان سیاسی، باشتر وایە لەپێشدا، وتاری تایبەت بە ڕێبازەکانی ڕوانگەی بێلایەنانە بخوێنیتەوە. ھەڵبەت خوێندنەوەی ئەوە بەر لە نووسینی ھەرجۆرە وتارێک پێشنیار دەکرێ، بەڵام کاتی نووسینی ھێندێ لە بابەتەکان (وەک سیاسەت و ئایین) ئەگەر وریا نەبیت، بەخێرایی تووشی کێشە دەبیت.
ناردنەوە بۆ سەرچاوەکان
ئەمە بۆ ویکیپیدیا پێویستە کە ھەرکات شتێک دەنووسیت یە زیادی دەکەیتە سەر وتارێک، لە بەشی «سەرچاوەکان» سەرچاوەی وەرگرتنی ئەو زانیارییە بنووسیت. ئەگەر ئەگەری ئەوە ھەیە کە ماڵپەڕێک زانیارییەکی لەخۆ گرتووە کە لەوانەیە بۆ خوێنەر بەسوودبێت، ئەوە دەبێ بەستەری ئەو شوێنە لە بەشی «بەستەرە دەرەکییەکان» زیاد بکەیت؛ ھەڵبەت تەنھا کاتێ دەبێ ئەو کارە بکەیت کە ئەو بەستەرە وەک سەرچاوە لە نووسینی وتارەکەدا بەکار نەھاتبێت. زیادکردنی بەستەری سەرچاوەی یارمەتی خوێنەردەدات بۆ بڕواکردنی بە نووسراوەکانی وتارەکە و ھانی دەدەا بۆ بەکارھێنانی ویکیپیدیا.
مافی بڵاوکردنەوە
ھیچکات ھیچشتێک بێ وەرگرتنی بەڵێنی بەکارھێنان لە ویکیپیدیا بڵاو مەکەنەوە. کاتێ زانیارییەک زیاددەکەیتە سەر وتارێک، ھەوڵ بدە لە زاری خۆتەوە و بە وشەی خۆت نووسرابێت، نەک ڕاست لە سەرچاوە کۆپی-کراو. لە یادت بێ کە ھەرشتێک لە سەر ئینتەرنەت بڵاودەبێتەوە، مافی بڵاوکردنەوەی پارێزراوە مەگەر خاوەنەکەی پێچەوانەکەی وتبێت.
ھەڵسوکەوت
ویکیپیدیا ھانی ھەموان دەدا بۆ ڕێکخستنی کەش و ھەوایەکی دۆستانە و ئازاد. ھەڵبەت دیارە لە ھەموو کات و لەسەر ھەمووشت، ڕێککەتن ساز نابێت لە نێوان ھەمواندا، جاری وایە باسەکان درێژ دەبێتەوە و مشتومڕ دەکرێ؛ بەڵام زۆر گرینگە کە لەیادت بێت کە لەم کۆمەڵگادا وەک مرۆڤێک بە شارستانیەتی ھەڵسوکەوت بکەیت.
گرینگترین خاڵ ئەوەیە کە ھەوڵەکانی بەکارھێنەرانی دیکە بە چاکە بەرچاو بگری. نابێ کاتێ یەکێک دەستکاری وتاری نووسراوی تۆ دەکات، یەکەم دیمەن وا بزانی کە دەیھەوێ تۆ بڕەنجێنێ؛ یا کاتێ دەستکارییکەی تۆ پووچەڵ دەکاتەوە، کە چاوت پێیکەوت، بە خێرایی، بێ بیرکردنەوە، ھەوڵی تۆڵەکردنەوە بدەیت... نەختێک دڵت فراوان بێت، بە وردی بڕوانە گۆرانکارییەکان، ئەگەر ھەر دیسان لە ھۆکارەکەی تێنەگەیشتی لە پەڕەی لێدوانی وتارەکەدا، یە لە پەڕەی لێدوانی ئەو بەکارھێنەرەدا، بە شێوەکی ڕێک و پێک و ھێمنانە داوای لێبکە ھۆکاری ئەو گۆرانکارییەت بۆ شی بکاتەوە.
دانانی وتاری نوێ
ھەرکات ھەوڵی دانانی وتاری نوێت دا لە ویکیپیدیا، لەیادت بێت کە بابەتەکەی بایەخدار بێت. لایەنگرانە نەبێت و سەرچاوەکانی بۆ بنووسیت، تاکوو جێگەی متمانە بێت. بۆ دانانی وتاری نوێ دەبێ خۆت ناونووس کردبێت.
گۆڕانی ناوی وتارەکان
ئەگەر وتارێکت دی کە پێتوایە ناوەکەی ھەڵە نووسراوە، دەبێ ناوەکەی بگۆڕێت. بۆ ئەو کارە نابێ ناوەڕۆکی کۆپی بکەی و لە وتاری نوێ دایبنەی! لەبەر ئەوەی بەو کارە مێژووی نووسینی وتارەکە ناتەواو دەکات. دەبێ لە سەرووی وتارەکە دوگمەی «گواستنەوە» لێبدەیت و گواستنەوەی وتارەکە بکەیت بۆ ناوی نوێ. بۆ گواستنەوەی وتارەکان دەبێ خۆت ناونووس کردبێت. ئەگەر یەکەم جارە ھەوڵی گواستنەوە دەدەی، ئاگادارییەکانی کاتی گواستنەوە بە وردی بخوێنەوە.