ناسر الدین مەحمود شا توغلوق

ناسرولدین مەحمود شا توغلوق
ناصر الدین محمود شاە تغلق
ناسرولدین مەحمود شا توغلوق; ناصر الدین محمود شاە تغلق
	سوڵتانی دەھلی
	مس فالۆس
٢٤ سوڵتانی دەھلی.
فەرمانڕەوایی	ئازاری ١٣٩٤ – شوباتی ١٤١٣
پێشوو	ئالا الدین سکەندەر شا
جێگر	خزر خان
خانەدان	شانشینی توغلاق.
باوک	ناسر الدین محمد شای سێیەم.
لەدایکبوون	نەزانراو
مردن	شوباتی ١٤١٣
ئایین	ئیسلام

ناسر الدین مەحمود شا توغلوق(بە فارسی: ناصر الدین محمود شاە تغلق‎)(حوکمڕانی: ١٣٩٤ – شوباتی ١٤١٣ی زایینی) ھەروەھا ناسراوە بە ناسرەدین محەممەد شا،^[١]دوا سوڵتانی بنەماڵەی توغلاق بوو کە حوکمڕانی سوڵتانی دەھلی ئیسلامی کرد.

ژیان[دەستکاری]

شەڕی جێنشینی لەگەڵ نوسرەت شا[دەستکاری]

کەنەسیرەدین مەحمود کوڕی سوڵتان ناسر الدین محمد شای سێیەم بوو. لە ٣١ی ئابی ١٣٩٠ تا ٢٠ی ژانویەی ١٣٩٤ فەرمانڕەوایی سوڵتانییەتی دەھلی دەکرد. لەگەڵ مردنیدا کوڕە گەورەکەی ئالا الدین سکەندەر شا بوو بە سوڵتان، بەڵام زۆری نەخایاند لە ٨ی ئازاری ١٣٩٤، بەھۆی نەخۆشییەوە کۆچی دوایی کرد؛ و برا بچووکەکەی نەسیرەدین مەحمود شوێنی گرتەوە. بەڵام جێنشینی لەلایەن خزمەکەیەوە نوسرەت شا (بە نەسرەت خان ناسراوە) تەحەدای لەسەر کرا، کە شەڕێکی جێنشینی لێکەوتەوە کە بۆ ماوەی سێ ساڵ لە ساڵی ١٣٩٤ تا ١٣٩٧ بەردەوام بوو. لەم ماوەیەدا، نەسیرەدین مەحمود لە شاری دەلھیەوە حوکمڕانی دەکرد، لە کاتێکدا نەسرەت شا لە فیرۆزابادەوە حوکمڕانی دەکرد.^[٢]^[٣]

I.O. ئیسلامی 137 f.284v شکستی تیمور لە ئەملو خان و گرتنی دەھلی، لە 'زەفەرنامە' لەلایەن شەرەف ئەلدین، 1533

داگیرکردنی تەیمور[دەستکاری]

لە سەردەمی نەسیرەدین مەحمود لە ساڵی ١٣٩٨، تیمور فەرمانڕەوای چاگاتای ھێرشی کردە سەر ھیندستان. لە شەڕێکی یەکلاکەرەوە لە نزیک دەلھی پێکدادان. لە کۆتاییدا تیمور سەرکەوت و چووە ناو شارەکە و دواتر دانیشتووانەکەی کۆمەڵکوژ کرد. بڕێکی بەرچاو لە گەنجینەی لە دادگای دەھلی بەدەستھێنا، کە لەلایەن سەرۆکەکانی پێشووی تورکیا-ئەفغانی بۆ ماوەی زیاتر لە ٢٠٠ ساڵ کەڵەکەکرابوون.^[٤] ھەر زوو دوای لەشکرکێشییەکەی تیمور، شانشینی توغلاق کەوتە پاشەکشە و دواجار کۆتایی ھات. تیموریدەکان زۆرێک لە سامانەکانیان لە دەلھی وەک زێڕ بردەوە بۆ پایتەختەکەیان کە سەمەرکەند. ئەمەش بووە ھۆی لاوازبوونی بەرچاوی سوڵتانییەتی دەلھی و زۆرێک لە ناوچەکانی سوڵتانییەت دەستیان کرد بە ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی خۆیان وەک سوڵتانییەتی گوجارات لە سەردەمی موزەفەر شای یەکەم لە گوجارات، کە… خۆخار لە ژێر دەستی شایخا خۆخار لە پەنجاب، سوڵتانی بەنگال لە ژێر دەستی غیاسەدین عەزەم شا لە بەنگال، سوڵتانی جاونپور لە ژێر… مالیک سەروەر لە ئاواد و دەوڵەتی میوات لە ژێر دەستی خانزادە بەھادور خان لە مێوات. بەھۆی جیابوونەوەی ئەم ناوچانە، سوڵتانی دەلھی بە شێوەیەکی بەرچاو بچووک بووەوە و دەستی کرد بە لاوازبوون.

جێنشین[دەستکاری]

نەسیر دین مەحمود شا توغلوق لە شوباتی ساڵی ١٤١٣ کۆچی دوایی کرد، سوڵتانی دوای سوڵتانی دەلھی خزر خان بوو، یەکەم کەس بوو لە شانشینی سەید. خزرخان پارێزگاری مولتان بووە و لەلایەن تیمور خۆیەوە وەک سوڵتانی دەلھی دەستنیشانکراوە. خیزر خان ناچار بوو باج بدات بەڵام لە تیموریدەکان لە سەمەرکەند.

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ Jayapalan, N. (2001). History of India, from 1206 to 1773. Volume II. New Delhi: Atlantic Publishers & Distri. p. 76. ISBN 9788171569281. Retrieved 20 November 2019.
^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Jayapalan2 نەدراوە
^ Sen, Sailendra (2013). A Textbook of Medieval Indian History. Primus Books. pp. 100–102. ISBN 978-9-38060-734-4.
^ Grousset, René (1970). The empire of the steppes; a history of central Asia (بە ئینگلیزی و فەڕەنسی). Internet Archive. New Brunswick, N.J. , Rutgers University Press. pp. 444–445. ISBN 978-0-8135-0627-2.

[Jayapalan-1] Jayapalan, N. (2001). History of India, from 1206 to 1773. Volume II. New Delhi: Atlantic Publishers & Distri. p. 76. ISBN 9788171569281. Retrieved 20 November 2019.

[Jayapalan2-2] ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Jayapalan2 نەدراوە

[3] Sen, Sailendra (2013). A Textbook of Medieval Indian History. Primus Books. pp. 100–102. ISBN 978-9-38060-734-4.

[4] Grousset, René (1970). The empire of the steppes; a history of central Asia (بە ئینگلیزی و فەڕەنسی). Internet Archive. New Brunswick, N.J. , Rutgers University Press. pp. 444–445. ISBN 978-0-8135-0627-2.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]