مەکینەی موشەکی نۆزل

ژمارەی (de laval nozzel) ئەوە نیشان دەدات کە خێرای شلەکە نزیک دەبێتەوە لەسە وزە و بۆیە سورەکە زیاد دەکات و ئاراستەی ڕۆیشتنە

Nozzle on the first stage of an RSA-3 rocket

مەکینەی مووشەکی نۆزل نۆزڵێکی پاڵنەرە (زۆربەی لە جۆری نۆزڵی دێ لاڤالە بەکاردێ) لە بزوێنەری مووشەک بۆ فراوانکردن و تاودانی گاز بۆ ووتان لەلایان بزوێنەرەکان سووتان بەرھەم دێت ئەمەش وادەکات گاز بەخێرای لە دەمی مووشەکی ھایپەر سۆنیک بچێتە دەرەوە،

ئاسایی: مووشەکەکە (ترۆمپاکەی لە ژووری ناوەوەی) پەستانێکی زۆر دروست دەکات ھەندێ ھەندێ سەدەی کەش وادەکات کە بە شێوەیەکی جێگیر پەستانی بەرز و پلەی گەرمی بەرز بەخێرایی گازەکە دەجوڵێ بەھەموو لایەکدا.

مێژوو

نۆزڵی دێ لاڤال لەبنەرەتدا لە سەدەی ١٩ دا گەشەی سەند لەلایان (Gustaf de laval) بۆ ئەوەی بەکاربھێنرێ لە مەکینەی ھەڵم یەکەمجار لەم دوایانە کە لە مەکینەی مووشەکدا بەکارھێندرا لەلایان (Robert Goddard) گەشەی پێدا یەکێکە لە باوکەکانی مووشەکی مۆدێرن یان نوێ لەوکاتەوە لە زۆربەی مەکینەی مووشەکەکان بەکاردێن لەناویاندا(walter thiel) ئیشی پێکرد کە ئەمەش وایکرد مووشەکێکی گونجاوی ئەلمانی V_2دروستبێ.

بەکارھێنانی بەرگەھەوا

قەبارەی نموونەی بۆ نۆزلی مەکینەی مووشەک بۆ ئەوەی بەکاربێت لەناو بەرگە ھەوادا بەدەست دێت کاتێک پەستانی دەرچوو یەکسان بێت بە تێکرای پەستانی بەرگە ھەوا وەکەم دەبێتەوە بەپێی بەرزییەکەی. بۆ ئەو مووشەکانەی کە لە زەوی گەشت دەکەن بۆ خولگە، بۆ دیزاینی نۆزلێکی سادە تەنھا یەک بەرزی قەبارەیەکی نموونەیە وە ونکردنی جوستی و سەرفکرفنی سوتەمەنی لە بەرزییەکانی تردا.

تەنھا لەدوای ملی مووشەکەکە پەستانی گاز زۆرترە لە پەستانی دەرەوە پێویستە ئەم پەستانە کەم بکرێتەوە و بکرێتە دەرەوە لە نێوان مل و نۆزلەکە بەفراوانکردنی، ئەگەر پەستانی ھەوای فەرارەکە لەرێگەی دەرچەی نۆزلەکەوە چووە دەرەوە بەڵام ھێشتا بەستانی ھەوا بەرزتر بوو لەھی دەرەوە ئەوکاتە نۆزلەکە کەم فراوان کراوە بەڵام ئەگەر پەستانەکەی کەمتر بوو لە پەستانی دەرەوە ئەوە مانای ئەوەیەکە نۆزلەکە زۆر فراوان کراوە.

کەم کەمە ئەو فراوان بوونە دەبێتە ھۆی کەمکردنەوەی چوستی، بەڵام شتێکیتر کەمێک زیان بەخشە لەگەل ئەوەشدا چونەدەرەوەی کەمتربێ لە بە نزیکەی %٤٠ بەھەر چواردەوریدا پاشان جیاکردنەوەی ڕۆشتن ڕوودەدات. ئەمە ھۆێکە بۆ نا ئارامی jetکە دەتوانێ ببێتە ھۆی زیان بۆ نۆزلەکە یان ئاسای دەبێتەوە ھۆی قورسی کۆنترۆلکردنی ئۆتۆمبێلەکە یان مەکینەکە،

لە ھەندێ حالەتدا ئەوە خوازراوە بۆ متمانەکردن و سەلامەتی کە ھۆیەکە بۆ داگیرساندنی مەکینەی مووشەک لەسەر زەوی کە دەبێ ھەموو ڕێگاکانی خولگە بەکاربێ بۆ کارکردنی Liftoff گونجاو ئەو پەستانی گازە کەلە Nozzelak دەردەچێ دەبێ لە ئاستی دەریابێ. ھەرچەندە ئەگەر مەکینەی مووشەک بەشێوەیەکی سەرەکی دروست دەکرێ. بۆ بەکارھێنانی لە بلندی بەرز تەنھا پالنان زیاد دەکەن و دەستەبەر دەکەن بۆ یەکێکی تر، مەکینەی frist-stage لە ماوەی Liftoff لە موشەکی فرەقۆناغ پاشان دیزاینەرەکان بەبەردەوامی نەخشە دادەرێژن بۆ مووشەکێک لە ئاستی دەریا بێت دروستکردنی ئەمە زۆر کارامە ترە لە بلندی بەرز ئەو شوێنەی کە پەستانی دەوروبەری کەمترە، ئەمە تەکنیکێکە بەکەرھێنراوە لە مەکینەکانی space-shuttes- main ingen(SSMEs) کە زۆربەیان تواناکەی بە ئاراستەی a near-valasum لەو کاتەی دێت و دەچێت دوو مووشەکە پتەوەکە دەست بە لاردەبێت ئامێری بەھێزکردنەکە زۆرینەی پالپێوەنانەکە دابین دەکات.

بەکارھێنانی Vacums

بۆ ئەو مووشەکانەی لە بۆشایی بەکاردەھێندرێن یان لە بارزایی زۆر ئەوە مەحاڵ دەبێت بۆ ھاوتا بوونی پەستانی دەورووبەر بەڵکو مووشەکەکە لەگەل تێکرای ڕووبەرێکی گەورەترە وەھەروەھا بە زۆری زۆتر کارایا، لەگەل ئەوەشدا مووشەکێکی زۆر درێژ بارستاییەکەی گرینگە و زیان بۆ خۆی دەگەرێتەوە، ئەو درێژییە کە پێشبینی کراوە لە سەر ھەموو جۆرە ئۆتۆمبێلێکی نموونەیی دەبێ بدۆزرێتەوە، سەرباری ئەوە لەگەل ئەوەشدا کە پلەی گەرمی گاز لە مووشەکەکە کەم دەبێتەوە ھەندێک لە تێکەلەکانی دەرەوەی گازەکە وەکو (ھەڵمی ئاو لە کرداری سوتانەکە) لەوانەیە خەست بێت یان ببەستێ ئەوە زۆر نەویستراوە پێویستە خۆت بە دوور بگیرێ.

(Mangnitic nozzel) پێشبینیکراوە بۆ ھەندێک جۆری جووڵەکردن،

بۆنممونەی (Vosinr,variable specific megaton plasma rocket) کە تێیدا ڕۆشتنی پلازما یان ئایۆن ئاراستە دەکرێ لەلایان بواری موگناتیسی لەجیاتی دیوار ماددەیەکی ڕەقیان دروست کردووە ئەمانە دەتوانن باشبن لا ماوەی بواری موگناتیسی خۆی ناتوانێ بتوێتەوە پلەی گەرمی پلازما دەتوانن بگەن بە ملیۆنی کێلڤەن، لەگەل ئەوەشدا زۆر جار دیزاینی پلەی گەرمی دەگۆرێ ئەوەش لەلایان کۆیل ڕوودەدات بەتایبەت ئەگەر کۆیلە زۆر لوولپێچەکان بەکاردەھێندرێن بۆ دروستکردنی قورگ و فراوانکردنی (Fields).

دێ لاڤال لە یەک ڕووکاردا

ھێڵکارییێک دی لووت، ڕۆیشتن خێرایی نیشان دەدات (ڤی) زیاد دەکات لەکە ئاڕاستەی ڕۆیشتن، لەگەڵ کەم بوونەوە لە پلەی گەرمی (تی) و فشار (پی). ەکە مۆک ژمارە (م) زۆر بوون لێوە سوبسۆنیک، بۆ دەنگیی پەیوەندی بە شەپۆلی دەنگەوە ھەیە لەکە قوڕگ، بۆ سەرووی خێرایی دەنگ.

وتاری سەرەکی: نۆزڵی دێ لاڤال

لوولەی (گزۆزی) دێ لاڤال بەیەک ڕووکار شیکاری دەرچوونی گاز لەلولەکانی دی لاڤال ژمارەێک چەمک و خەملاندن لەخۆ دەگرێ، چوونە ژوورەوە تاوەکو شوێنی چوونە دەرەوە دەرچوون دەکرێت فشاری بخرێتە سەر چونکە شلەکە گازە کاتێک گازی سووتان دەچێتە ناو لوولەی مووشەک بە خێرای کەمترە لە خێرای دەنگ دەروا کاتێک کە گەورەکە بچووک دەبێتەوە گازەکە ناجار دەبێ خێرایەکە زیاد بکا لە لوولەکە تاکو خێرایەکە دەبێتە ھێلی دەنگە پاشان مەودای گەروو زیاد دەکات لە ڕووی پانییەوە گازەکە فراوان دەبێت ھەتا خێرایەکە دەگاتە سەرووی خێرای دەنگ دەکرێ بەپێی ئەو ھاوکێشەیەی خوارەوە خێرای غازەکە دیاری بکرێت:

• ڕۆیشتن دەپەسترێتەوەیە ھەروەکەکە شلەیێک گازە.
• ھەروەکەکە سۆزش گاز دەچێتە ناوەکە مووشەک لووت، ئەوە سەفەر دەکات لە سوبسۆنیک خێرایی. ھەروەکەکە قوڕگ کۆنستریکتسەکە گاز زۆر لێ دەکرێت بۆ خێرا دەکات ھەتا لەکە لووت قوڕگ، ئەو شوێنەیەکە ی ڕووبەرەکە کەمترە کە ھێڵی خێرایی دەنگیی پەیوەندی بە شەپۆلی دەنگەوە ھەیە دە دەبێت.

لێوەکە قوڕگەکە ی ڕووبەر پاشان زۆر بوونەکە گاز وەکە ھێڵی خێرایی فراوان دەکات بەپێش کەوتووی زیاتر سەرووی خێرایی دەنگە

$v_{\text{e}}={\sqrt {{\frac {TR}{M}}\,{\frac {2\gamma }{\gamma -1}}\left[1-\left({\frac {p_{\text{e}}}{p}}\right)^{\frac {\gamma -1}{\gamma }}\right]}}$

بەشێوەیەک

T,	پلەی گەرمی تەواوە شوێنی ھاتنە ژوورەوەی گاز.
R	یاسای نەگۆری جیھانی نەگۆر.
M ,	دەکاتە کیلۆگرام/کیلۆمۆل.
γ
cp ,	پلەی گەرمی دیاریکراو لەژێر پالەپەستۆی نەگۆری گاز.
cv , ,	پالەپەستۆی گاز لە گزۆز.
p,	پالەپەستۆی گاز لە مەدخەل.

ھەدێک بەھای خێرایی گازی دەرچوو بۆ

قەینەی مووشەکێک کە گازی جۆراو جۆر دەسوتێنن برتییە لە:

• to 2.9 km/s (3800 to 6500 mi/h) for liquid monopropellants
• 2.9 to 4.5 km/s (6500 to 10100 mi/h) for liquid bipropellants
• 2.1 to 3.2 km/s (4700 to 7200 mi/h) for solid propellants

پلەی گەرمی T=3500k لەگەل فاکتەری فراوان بوونی یەکسان لە Y=١٠٢٢ وەھەروەھا کوتلەی مۆلێ M=22k/k mol لەگەل بەکاھێنانی ئەم بەھایانە دەگەین بە خێراییەکی ھاوشێوەی سەرەوە.

دەکرێت ئەدەبیاتی تەکنیکی ڕوونکردنەوە سەر لێشێوێنەر بێت چونکە ژمارەیەکی زۆر لەند و سەران ھەولیان داوەو سەرکەوتوو نەبوونە لە ڕوونکردنەوەی ئەوەی کە ئایا یاسای جێگیری گازی جیھان R بەکادێنن کە لە سەر ھەر گازێکی نموونەیی جێبەجێ دەبێت یاخود غازی Rs بەکاردەھێنن کە تەنھا لە سەر غازی تاکی دیاریکراو جێبەجێ دەبێت.

پەیوەندی لە نێوان ئەم دوو نەگۆرە R_s=R/M بە جۆرێکR نەگۆری جیھانییە M کوتلەی مۆلییە بۆ غاز.

پالنەری دیاریکراو

پالنەر بریتییە لەو ھێزەی کە مووشەکێک دەجووڵێنێت لە ھەوادا یان لە بۆشاییدا، ئەو پالنەرە لە ڕێگەی یاسای سێییەمی نیوتن دروست دەکرێت کە (ھەموو کارێک کاردانەوەی یەکسان و پێچەوانەی ھەیە) غازەکە یان شلەی کارپێکردن خێرا دەکرێت لە بەشی پشتەوەی لولەی بزوێنەری مووشەک و مووشەکەکە بە ئاراستەی پێچەوانە خێرا دەکرێت، دەکرێ بەم شێوەیەی خوارەوە لولەی بزوێنەری مووشەک پێناسەبکرێت:

${\begin{aligned}F&={\dot {m}}v_{\text{e}}+\left(p_{\text{e}}-p_{\text{o}}\right)A_{\text{e}}\\[2pt]&={\dot {m}}\left[v_{\text{e}}+\left({\frac {p_{\text{e}}-p_{\text{o}}}{\dot {m}}}\right)A_{\text{e}}\right],\end{aligned}}$

ھەروەھا بۆ بوونی نۆزلێکی فراوانبووی نایاب P0=Pe کەمدەبێتەوە بۆ:

$F={\dot {m}}v_{\text{eq}}.$

پالنەری دیاریکراو بریتییە لە ڕێژەی پالنان کە لە دەرچوونی کێشی سوتەمەنییەکان سەرچاوەی گرتووە کە پێوەری باشی کارکردنی سوتەمەنی بزوێنەری مووشەکە.

$I_{\text{sp}}={\frac {F}{{\dot {m}}g_{\text{o}}}}={\frac {{\dot {m}}v_{\text{eq}}}{{\dot {m}}g_{\text{o}}}}={\frac {v_{\text{eq}}}{g_{\text{o}}}},$

بەشێوەیەک

F,	پالنەری گشتی بۆ بزوێنەری مووشەک(N).
M,	s).
Ve,	s).
Pe,	خێرایی غاز لەلوولەی گزۆز (باسکال).
po,	چوارچێوەی دەرەکی، یاخود دەچوونی ئازاد، پالەپەستۆ(pa).
Ae ,	مەودای فراوانی نۆزل.
Veq ,	خێرای ھاوشێوە بۆ غاز لەلوولەی دەرچوو.
Isp ,	پالنەری دیاریکراو.
go,	کێشکردنی ستاندارت لە ئاستی دەریا بەنزیکەی٩٬٨٠٧(مەتر/چرکەدووجا).

بەشێوەیەک لە ھەندێک باردا کاتێک Pe=Po ھاوکێشەکە دەبێتە:

$I_{\text{sp}}={\frac {F}{{\dot {m}}\,g_{\text{o}}}}={\frac {{\dot {m}}\,v_{\text{e}}}{{\dot {m}}\,g_{\text{o}}}}={\frac {v_{\text{e}}}{g_{\text{o}}}}$

لە ھەنێک باردا کە حالەتەکە ئاوا نییە لەکاتێکدا نۆزلی مووشەکی Pe دابەش دەبێت بۆ m1 دەکرێت پێناسە بکرێت کە بری جێگیر بریتییە لە بۆشایی

بۆ ھەر بزوێنەرێک بەم شێوەیەیە

$I_{\text{sp,vac}}={\frac {1}{g_{\text{o}}}}\left(v_{\text{e}}+{\frac {p_{\text{e}}A_{\text{e}}}{\dot {m}}}\right),$

ھەروەھا لە بەر ئەوەی

$F=I_{\text{sp,vac}}\,g_{\text{o}}{\dot {m}}-A_{\text{e}}p_{\text{o}},$

کە ئاسایی بریتییە لە پالنەری بەتالکەر کەمبکرێت لە ھێزی پالنەری ھەوایی کە لە سەر ئاستی دەرچوون کاردەکات

بە شێوەیەکی بنەرەتی سەبارەت بە نۆزلی مووشەک، پالنەری چواردەورەکە کە لە سەر بزوێنەرەکە کاردەکات ھەڵدەوەشێتەوە جگە لە ئاستی دەرچەی بزوێنەری مووشەک بە ئاراستەی خوارەوە لە کاتێکدا بزوێنەری ھەوا دەرکردن کاردەکات بە ئاراستەی پالنانی پێشەوە.

زل دەتوانێ (لە سەرەوە بۆ خوارەوە). کەمبوونی فراوانی . بە ھەر چواردەوەرەدا . زۆربوونی فراوانی بە ئاشکرا زۆربوونی فراوانبوونەوە ئەگەر نۆزل فراوانی زیاد کرد یان کەمی کرد پاشان لە دەستدانی توانا ڕوودەدات کە پەیوەندی بە نۆزلێکی نموونەیی ھەیە. بە ڕوونی فراوان بوونی نۆزل دەبێتە ھۆی چاککردنەوەی کەمبوونی فراوانی و وزەتی نۆزل (ھەرچەندە تا ئێستا وزەی نۆزل کەمترە لەگەل تێکرای فراوانی نموونەیی) لەگەل ئەوەشدا گزۆزی فرۆکەی جێت ناجێگیرە.

گەرانەوەی پەستان و فراوانبوونی گونجاو.

ھەرکە گازەکە دێتە خوارەوە فراوان بوون کە بەشتێکە لە نۆزل، پلەی گەرمی و پەستان

کەمدەکات، لە کاتێکدا خێرایی گاز زیاد دەکات.

خێرایی دەنگی سروشتی لە گزۆزی فرۆکەی جێتدا مانای ئەوەیە کە پەستانی گزۆزەکە دەتوانێ بە گرینگی جیاواز بێت لە پەستانی دەوروبەر.

-ھەوای دەوروبەر بێتوانایە بۆ یەکسان کردنی فشارە پێچەوانەکە بە ھحی تاودانی زۆر بەرزی گزۆزی فرۆکەی جێت، بۆیە خێرایی دەنگی نۆزل بە زۆری گونجاوە بۆ پەستانی گاز کە دەردەچێ لە نۆزل بۆ ئەوەی لە خوارەوە یان زۆرەوە لە پەستانی دەوروبەر.

ئەگەر پەستانی چوونەدەرەوە زۆر نزم بوو ئەوا فرۆکەی جێت دەتوانێ جیابێتەوە لە نۆزل، ئەمە زۆر جار گونجاو نییە فرۆکەی جێت بە شێوەیەکی گشتی دەبێتە ھۆی off-axis گەورە پالنان لەوانەیە میکانیکیانە زیانی ھەبێ بۆ نۆزل.

ئەم جیاکردنەوە بە شێوەیەکی گشتی ڕوودەدات ئەگەر پەستانی چوونە دەرەوە نزم ببێتەوە بە نزیکەیی٣٠–٤٥٪ی دەوروبەر بەڵام جیاکردنەوە لەوانەیە کات بخایەنێ بۆ دوور لە پەستانێکی کەمتر.

ئەگەر نۆزل وا دیزاین بکرێ کە پەستان زیاد بکات لە قەراغەکە ھەروەک بە دەست دەھێندرێت لە SSME(1-2 psiلۆ 15psiدەوروبەر).

سەرەرای ێەوەش مەکینەی مووشەک دەست پێدەکات یان دەتاسێت، پەستانی ژورەکە دەگۆرێت، ئەمە جیاوازی ئاستی توانا دروست دەکات، لە لە پەستانی کەمی ژووردا لە مەکینەکە خەریکە بە شێوەیەکی حەقی دەکوژێنێتەوە بۆیە ئاشکرا زۆربوونی فراوانییە over- expanded.

شێوەی گونجاو

ڕێژەی تەسکترین ڕووبەر بەشێکە لە نۆزل بۆ چوونەدەرەوە. ڕووبەری دەرەوەی فرۆکەکە بە سەرەکی ئەوە دیاری دەکات کە فراوان بوونەکەی چەند کارایە. گاز کە دەگۆرێت بۆ ھێلی خێرایی گزۆزەکە بۆیە پالپێوەنانی مووشەکی مەکینەکە کە تایبەتمەندی گازەکە کاریگەری زۆر باشی ھەیە.

شێوەی نۆزلەکە بە گشیت بەبێ فیزی کاردەکات لە فراوان بوونی گزۆزی گاز و دەگۆرێت بۆ ھێلی وزەی سادەترین شێوەی نۆزل گۆشەی١٥ پلە و نیوە قوچەکە کە بە نزیکەیی ٩٨٪ کارایە. گۆیێکی بچووکتر چوستیێکی کەمێک زیادتر دەدات، گۆیێکی گەورە چوستیێکی کەمتر دەدات. زیاتر شێوەی ئالۆز زۆرجار لە شۆرش بەکاردەھێندرێت وەکەو نۆزلی دەنگ یان شێوەی(para bolic) ئەمە ڕەنگە ١٪ چوستییەکی زیاتر بدات لە نۆزلی قوچەک. کە دەتوانرێت کورتر و سوکتر بێت ئەوە بە گشتی بەکاردەھێندرێت لەسەر دەست پێکردنی ئۆتۆمۆبیل و مووشەکی دیکە ئەو شوێنەی کێش لە یەکێ پارەی مانگانە بێگومان ئەوان قورسترن بۆ دروستکردن لەگەل ئەوەشدا بە شێوەیەکی نموونەی گران بەھان ھەروەھا بیردۆزی شێوەی نۆزلی گونجاو ھەیە بۆ کورتر بە شێوەیەکی نموونەی بەکاردێت، کە باشتر کاردەکات بەھۆی کەمتر و درێژی کەمتر و لەدەستدانی وزەی کەمتر و خێراێکی کەمتری گزۆز، ھەروەھا دیزاینی لایەکانی مووشەک کار لە توانای مووشەک دەکات قورگی مووشەک نیوە تیرەی بازنەی لووسی ھەبێت کە گۆشەی ناوەخۆ تەسک دەکاتەوە ھەروەھا کاریگەری ھەیە لەسەر توانا بە گشتی بەڵام ئەمە بچووکە گۆشەی چوونە دەرەوەی نۆزلپێویستە ئەوەندە بچووک بکرێتەوە بە نزیکەی (١٢)پلە بۆ ئەوەی ھەلی گزۆزی جیابوونەوە کەمتر بکەینەوە.

دیزاینی پێشکەوتوە

ژمارەیەکی زیاتر دیزاینی ئالۆز پێشکەشکراون بۆ بەرزی قەرەبوکردنەوە بەرھەم ھێنراون،

نۆزل بەتایبەت لەگەل بەرگە ھەوا ئەمانە دەگرێتەوە:-

• expansion_deflection_nozzle.
• plug nozzle.
• aerospike.
• single_expansion ramp nozzle.

ھێلی فراوان بوونی نۆزل ئەو شوێنەیە کە پەستانی گاز گواستنەوەی گاز کار لەیەک لا دەکات کە دەتوانرێ وەسف بکرێت نزیکتربێ لە

ھەریەک لەمانە لە سەروی خێرای دەنگ بەکاردێ و دەرۆن و دەگونجێن بۆ پەستانی دەرەوە بەو جۆرە تێکرای چوونە دەرەوە دەگۆردرێت بۆ ئەوەی ئەوە بێت یان نزیکتربێتەوە لە پەستانی چوونە دەرەوەی بەرز.the plug وaerospike نۆزل کە زۆر بەیەک دەچن ئەوان (radiale_flow)

دیزاینەکانن بەڵام نۆزلی پلەک لەداھاتوودا جسمەکە ڕەقە ھەندێک جار(trunsated) و(aero spike) و (base_bleed)بۆ گازەکان بۆ پتەوی بناغھی لەشی

کۆنترۆلکردنی جیاکردنەوە و ڕۆشتنی نۆزل ئەمانە دەگرێتەوە:-

• فراوانکردنی نۆزل.
• زەنگی نۆزل لەگەل تێکرای جووڵاندن.
• stepped nozzles و dual_bell nozzle.

ئامانە بە شێوەیەکی گشتی زۆر وەکو نۆزلی زەنگن بەڵام تێکردن یان میکانیزم دەگرنەوە لەلایان ڕێژەی ڕووبەری چوونە دەرەوە کە دەتوانرێ زیاد بکرێت بە

پەستانی دەوروبەری dual_mode نۆزل دەکرێتەوە:-

• dual_expandel nozzle.
• dual_throat nozzle.

ئەمانە دوو قورگیان ھەیە یان دوو پالپێوەنان (لەگەڵ دوو قورگ) کە دیزاینی ناوەندی قوورگێکی پێوانەی و چوار دەوروبەری قورگە خرەکە دەگیرێت کە گزۆزی گازەکە لەھەمان (dual_throat) پالپێوە دەنێت بەرەو ژوور ھەردوو قورگ لەوانەیە یان حالەتی بەتالکردنەوە بۆ نۆزلی زەنگ لە بلندی زەنگ ئەو شوێنە پەستان یان فشاری دەوروبەری کەمترە ناوەندی نۆزل لەوەیە بوەستێ بە کەمکردنەوەی ناوچەی ڕووبەری قورگ دەبێتە ھۆی و زیات کردنی ڕێژەی ڕووبەری نۆزل ئەو دیزاینە پێویستی بە ئالۆزی زیاترە بەڵام ھەبوونی دوو شوری پالپێوەنان دوو سودی ھەیە کە ەوان دەتوانن ڕێک بخرێن بۆ ئەوەی جیاواز بسوتێنرێ یان ڕێژەی ئاوێتەی سوتەمەنی لەوە دەچێت(Aerojet)دیزاین کراوە وەکو نۆزل کەبەthrust augmented nozzle ناودەبرێ. کە propellant و oxidiser ڕاستەوخۆ دەرزی دەدات لە نۆزل کە شوێنی سوتان کەیە ڕێژەی گەورەتری ڕووبەری نۆزل کە بەکاردەھێندرێ لە وردتر لە کەش بە بەراورد لە ئەوەی ئەوان بەبێ کاریگەری ڕۆیشتن و جیاکردنەوە ئەوان لەوانەیە زۆر (propellant) بەکاربێنن وەکو (1-Rp) زیاتر پالپێوەنان زیاد دەکات

دەرزی لێدانی شلەی پالنان لە (Vectoring Nozzle) پێشکەوتنێکی دیکەی دیزایینەکە کە ئاواز و گولەو کۆنترۆل لە un-gimbals نۆزلەکان India’s Pslv وا بانگ دەکرێ کە دیزایینەکە (دووەم دەرزی پالپێوەنان ئاراستەکراوە بۆ کۆنترۆلکردنی سێییەم) Strontium perchlorate دەرزی لێ دەدات بە ناو شلە جۆراوجۆرەکان کە تێپەر دەبن بە ناو نۆزل بۆ بە دەست ھێنانی کۆنترۆلی ویستراو ھەندێ لە ICBMSوbooster وەکو Titan lllcوminuteman بەکاردەھێندرێ لە ھەمان دیزایین.

سەرچاوەکان

• بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Rocket engine nozzle»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٢٥ی نیسانی ٢٠٢٠.