فرووغ فەڕوخزاد
| فرووغ فەڕوخزاد | |
|---|---|
 |
|
| ناوی خۆماڵی | فروغ فرخزاد |
| لەدایکبوون | فرووغ ئەلزەمانی فەڕوخزادی عەراقی ٢٩ی دیسەمبری ١٩٣٤ تاران |
| مەرگ | ١٣ی فێبریوەری ١٩٦٧ تاران |
| ھۆکاری مەرگ | ڕوودای هاتوچۆ |
| شوێنی گۆڕ | گۆڕستانی زەهیرولدەولەی تاران |
| نەتەوە | ئێرانی |
| پیشە | شاعیر و دەرهێنەر |
| ناوبانگ |
کۆمەڵە شیعری: |
| شێواز | شیعری نوێی ئێرانی |
| ھاوسەر | پەرویز شاپوور |
| تێبینی | |
فرووغ ئەلزەمان فەڕوخزاد (٢٩ی دیسەمبری ١٩٣٤- ١٣ی فێبریوەری ١٩٦٧) شاعیری ئێرانییە.[١] ئەو پێنج دەفتەری شیعری بڵاو کردووەتەوە کە لە بەرچاوترین نموونەکانی شیری فارسین لە سەدەی بیستەمدا. فرووغ لە تەمەنی ٣٢ ساڵیدا بە هۆی ڕووداوی هاتوچۆ گیانی لەدەست دا.[٢]
فرووغ چەندین کۆمەڵە شیعری لە سەر بناغەکانی کاری نیما یووشیج نووسی و بەم شێوەیە کاری هونەری خۆی دەست پێ کرد. ئەم کۆمەڵە شیعرانە بریتی بوون لە: "اسیر"، "دیوار" و "عصیان". دوای ئەم دەورانە فرووغ لەگەڵ ئیبراهیم گوڵستان، نووسەر و دەرهێنەر، ئاشنا بوو؛ کە ئەم ئاشناییە بوو بە هۆی گۆڕانکارییەکی بنەڕەتی لە بیروباوەڕ و شێوازی هونەری فرووغدا. کە ئەم گۆڕانکاریانە دواتر خۆی لە کۆمەڵە شیعری "تولدی دیگر" و "ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد" خۆی پیشان دا؛ ئەم کۆمەڵە شیعرانە بوو بە هۆی پەرەسەندنی ناوی فرووغ و لە نێو کۆمەڵگای ئەدەبی ئێراندا شوێنێکی تایبەت بۆ فرووغ دیاری کرا.
ژیاننامە[دەستکاری]
فرووغ لە ڕۆژی ٢٩ی دێسەمبری ١٩٣٤ لە شەقامی "موعزوددەوڵە" لە کۆڵانی "خادم ئازاد" لەدایکبوو. دایکی لە بنەماڵەیەکی کاشانی بوو و باوکی تەفرشی بوو.[٣] فرووغ مناڵی چوارەمی بنەماڵەکەی بوو. برای ئەو، فەرەیدوونی فەڕوخزاد بوو کە پێشکەشکاری تەلەڤیزیۆنی و گۆرانیبێژ بوو.
فرووغ لە ساڵانی ١٩٥٠ لە تەمەنی ١٦ ساڵیدا لەگەڵ پەرویز شاپوور هاوسەرگیری کرد. ئەم پێوەندە لە ساڵی ١٩٥٥ بە تەڵاق کۆتایی هات. ئەوان لەم ئیزدیواجە مناڵێکی بە ناو کامیار بوو. فرووگ لە دوای تەڵاق لەگەڵ شووە پێشووەکەی نامەنووسی عاشقانەیان دەکرد و ئەم نامانە دواتر بە دەستی کامیاری کوڕی فرووغ لە کتێبێکدا لە چاپ درا.[٤][٥]
دوای تەڵاق فرووغ دەستی کرد بە گەشتێک بۆ وڵاتانی ئەورووپی و لە ئەم گەشتانەدا لەگەڵ چاند و هونەری ئەورووپیدا ئاشنا بوو و ئەمە کاریگەرییەکی زۆری کردە سەر ڕوانگەی فرووغ بۆ سەر ژیان. هەر لە هەمان کاتدا فرووغ لەگەڵ ئیبراهیم گوڵستان ئاشنا بوو و ئەمە گۆڕانی فرووغی بەتەوژمتر کرد. فرووغ لە ساڵی ١٩٦٢ فیلمێکی بە ناوی "خانە سیاه" (ماڵی ڕەش) دروست کرد و لە چەندین فیستیڤاڵی جیهانیدا بەشداری کرد و چەندین خەڵاتی گرینگی مسۆگر کرد کە هۆی بەناوبانگتر بوونی فرووغ بوو.
کۆتایی ژیان[دەستکاری]
لە ساڵی ١٩٦٣دا فرووغ جارێک ویستی خۆی بکوژێت بەڵام سەرکەوتوو نەبوو. لە ساڵی ١٩٦٧ لە کاتی شۆفێڕی کردن بە ترۆمبیلی "جیپی" ئیبراهیم گوڵستان، تووشی ڕووداوی هاتوچۆ بوو و گیانی لەدەستدا. [٦][٧]
کتێبەکان[دەستکاری]
- ١٩٥٢ - "اسیر"، کۆی ۴۳ شیعر
- ١٩٥٦ - "دیوار"، کۆی ٢٥ شیعر
- ١٩٥٧ - "عصیان"، کۆی ١٧ شیعر
- ١٩٦٢ - "تولدی دیگر"، کۆی ٣٥ شیعر
- ١٩٦٣ - "ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد"، کۆی ٧ شیعر
فروغ بە کوردی:
خضری، حیدر: "تەنیا دەنگە کە ئەمێنێتەوە: ژیان و هونەری فروغ فەڕوخزاد لەگەڵ وەرگێڕانی کۆمەڵە هۆنراوەکانی "لە دایکبوونێکی تر" و "باوەڕ بێنین بە سەرەتای وەرزی سارد" - چاپخانەی زانکۆی سەلاحەدین ٢٠١٦
قەرەداخی، ناصح (ئارام قەرەداخی). ئافرەتێکی تەنیا، ژیان و هەڵبژاردەی هۆنراوەکانی فروغ فەڕڕوخزاد. (چاپی یەکەم، چاپخانەی زانکۆی سەلاحەدین، هەولێر 2001)، (چاپی دووەمی ئەلەکترۆنی 2008).
بەرزەنجی، ئازاد (هەڵبژاردن و وەرگێڕانی). فروغ فەڕوخزاد، ژنێ لە بەردەم وەرزێکی سارددا –ژیان و شیعر-، سلێمانی 2002.
فەڕوخزاد، فروغ. یەکەمین ترپە عاشقانەییەکانی دڵم، نامەکانی فروغ فەڕوخزاد بۆ (پەرویز شاپور)ی هاوسەری، بە هەوڵ و کۆششی کامیار شاپور و عومرانی سەلاحی، وەرگێڕانی لە فارسییەوە: ئەبوبەکر قەرەداغی، وەزارەتی ڕۆشنبیری، بەرێوەبەرایەتی خانەی وەرگێڕان، ژمارەی 720، سلێمانی، 2006.
Ferroxzad, Furûx. Em Baweriyê Bi Destpêka Demsala Sar Bînin, Werger: Cewad Pale & Muhsîn Ozdemîr, Çapa Yekemîn, Ronahî, Amed 2013. 48 L.
پەڕاوێزەکان[دەستکاری]
- ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2011/12/111230_l06_forough_tajik_afghan.shtml
- ↑ *Daniel, Elton L.; Mahdi, Ali Akbar (2006). Culture and Customs of Iran. Greenwood Press. pp. 81–82. ISBN 978-0-313-32053-8.
- ↑ http://www.iranchamber.com/literature/ffarrokhzad/forough_farrokhzad.php
- ↑ http://www.avayeazad.com/foroogh_letters/list.htm
- ↑ http://www.perslit.com/forughbipayan.bbc.htm
- ↑ http://jahed.malakut.ws/archives/2012/02/post_236.html
- ↑ http://khabaronline.ir/detail/357249/culture/cinema
