زنجیرەچیاکانی ڕۆکی
 | ئەم وتارە ئاماژەی بە ھیچ سەرچاوەیەک نەداوە. تکایە بە دانانی ئاماژە بۆ سەرچاوە بڕواپێکراوەکان، ئەم وتارە باشتر بکە. دەقە بێسەرچاوەکان لەوانەیە داوای سەرچاوەیان لێ بکرێت یان لاببرێن. |
| زنجیرەچیاکانی ڕۆکی | |
|---|---|
 | |
| ناو بە زمانی فەرمی | Rocky Mountains، montagnes Rocheuses |
| زنجیرەچیا | American Cordillera |
| کیشوەر | ئەمریکای باکوور |
| وڵات | کەنەدا، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا |
| پۆتانی شوێن | ٤٤°٣٠′٠″N ١١٣°٣٠′٠″W |
| بەرزترین خاڵ | Mount Elbert |
| بەرزی لە ئاستی دەریا | ٤٬٤٠١ مەتر |
| ماددەی بەکارھاتوو | metamorphic rock، igneous rock، sedimentary rock |
| سەردەم | Cretaceous، Precambrian |
| Orientation | north-south |
 | |
زنجیرەچیای ڕۆکی یان چیاکانی ڕۆکی (کە بە ڕۆکییەکانیش ناسراوە) زنجیرەچیایەکی سەرەکی و گەورەیە لە باکووری ئەمریکا. بەدرێژایی ٤٨٠٠ کم وەک ھێڵێکی ڕاست لە باکووری ڕۆژاوای کەنەدا بۆ نیو مەکسیکۆ لە باشووری ڕۆژاوای ئەمریکا درێژ دەبێتەوە. بە پشت بەستن بە پێناسە جیاوازەکانی نێوان کەنەدا و ئەمریکا، تێرمینۆسی باکووری دەکەوێتە ناو بریتیش کۆلۆمبیا لە باشووری ڕووباری لیارد و ڕۆژھەڵاتی ترانچ. باشووریترین خاڵەکەی نزیک ناوچەی ئەلبوکورکی نزیکە لە ناوچەی ڕیۆ گراند و باکووری زنجیرەچیای ساندیا–مانزانۆ لە ڕۆژھەڵاتیترین بەشی کۆردیلێرای ئەمریکای باکوور، چیاکانی ئەم زنجیرەچیایە لێک جیان لە بواری زنجیرەی کاسکیدی بچووکی تەکتۆنیک و سیرا نیڤادا، کە ھەردووکیان دوورترن لە ڕۆژاواکەیەوە. چیاکانی ڕۆکی ٨٠ ملیۆن بۆ ٥٥ ملیۆن ساڵ پێش ئێستا لە کاتی ئۆروجینی لارامید دروست بوون، کە تێیدا ژمارەیەک لە پلێتەکان دەستیان کرد بە پێچانەوە لەژێر بشقابەکەی ئەمریکای باکووردا. گۆشەی دابەزاندنەکە زۆر نزم بوو، لە ئەنجامدا پشتێنێکی فراوان لە شاخەکان لە ڕۆژاوای ئەمریکای باکووردا سەریان ھەڵدا لەو کاتەوە، زیاتر چالاکی تەکتۆنی و فرێدانی لەلایەن گلسییەرەکان ڕۆکییەکانیان بۆ ناو لووتکە دراماتیکییەکان و دۆڵەکان پەیکەر کردووە. لە کۆتایی دوایین سەردەمی سەھۆڵدا، مرۆڤەکان دەستیان کرد بە نیشتەجێکردنی مەودای چیا. دوای گەڕانی مەوداکە لەلایەن ئەورووپییەکانەوە، وەک سەر ئەلێکساندەر ماکنزی و ئەنگلۆ ئەمریکییەکان، وەک گەشتی لویس و کلارک، سەرچاوە سروشتییەکانی وەک کانزایی و فیڤ ئیستغلالکردنی سەرەتایی ئابووری شاخەکانیان لێخوڕی، ھەرچەندە خودی مەوداکە ھیچ کات دانیشتووانێکی چڕی نە زنجیرە چیای ڕۆکی دابەش دەبێت بەسەر ٣ کۆمەڵەدا:
- چیای ڕۆکی کەنەدی (Canadian Rockies) و چیای ڕۆکی باکوور (Northern Rockies) لە مۆنتانا و باکووری ڕۆژھەڵاتی ئەیداھۆ.
- چیای ڕۆکی ناوەڕاست (Middle Rockies) لە یوتا و باشووری ڕۆژھەڵاتی ئەیداھۆ.
- چیای ڕۆکی باشووری (Southern Rockies) لە کۆلۆڕادۆ و نیومەکسیکۆ.
- زورگی کۆلۆڕادۆ (Colorado Plateau) لە ئەریزۆنا و نیومەکسیکۆ و کۆلۆڕادۆ و یوتا.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە زنجیرەچیاکانی ڕۆکی تێدایە. |