دانیشتووانی جوولەکە بەپێی وڵات
دانیشتووانی جوولەکە شایستەکان بەپێی وڵات (١٢ زۆرترین، ٢٠١٨)
██ 
ویلایەتە یەکگرتووەکان (51%)██ 
ئیسرائیل (30%)██ 
فەڕەنسا (3%)██ 
کەنەدا (3%)██ 
ڕووسیا (3%)██ 
شانشینی یەکگرتوو (2%)██ 
ئەرژەنتین (1%)██ 
ئەڵمانیا (1%)██ 
ئوسترالیا (1%)██ 
بەڕازیل (1%)██ Other (5%)
تا ساڵی ٢٠٢٣، ژمارەی دانیشتوانی جوولەکەکانی جیھان (ئەوانەی کە خۆیان وەک جوولەکە دەناسێنن لە سەرووی ھەموو شتێکەوە) بە ١٦ ملیۆن کەس مەزەندە کرا،[١] [٢] کە دەکاتە ٠.٢٪ی لە کۆی ٨ ملیار لە دانیشتووانی جیھان. ئەم ژمارەیە بە زیادکردنی دانیشتوانی جوولەکە «پەیوەندیدارەکان» بۆ ١٨ ملیۆن بەرز دەبێتەوە، ئەوانەی دەڵێن بەشێکیان جوولەکەن یان پێشینەیەکی جوولەکەیان ھەیە کە لایەنیکەم یان دایک یان باوکی جوولەکەن، ژمارەکە دیسان بەرز دەبێتەوە بۆ ٢١ ملیۆن بە زیادکردنی «گەورەکراوەکان» لە دانیشتووانی جوولەکە، ئەوانەی دەڵێن پێشینەیەکی جوولەکەیان ھەیە بەڵام دایک و باوکیان جوولەکە نین و ھەموو ئەندامانی ماڵەکەی جوولەکە نین کە لەگەڵ جوولەکەکاندا دەژین. بە ژماردنی ھەموو ئەو کەسانەی کە بەپێی یاسای گەڕاندنەوەی ئیسرائیل شایستەی ڕەگەزنامەی ئیسرائیلن، لەگەڵ جوولەکەکانی ئیسرائیل، کۆی گشتییان بۆ ٢٣.٨ ملیۆن کەس بەرزدەبێتەوە.[٣]
دوو وڵات ٨١٪ی لەو وڵاتانەن کە وەک جوولەکەی دانپێدانراون یان ڕەچەڵەکی جوولەکەی تەواویان ھەیە بۆ ئەوەی بەپێی یاسای گەڕانەوەی ئیسرائیل مافی ھاووڵاتیبوونیان ھەبێت لە ئیسرائیل: ئەمریکا بە ٥١٪ و ئیسرائیل بە ٣٠٪ (بە کەناری ڕۆژاواشەوە بە ٢٪). ١٦٪ی دیکەش لە نێوان فەڕەنسا (٣٪)، کەنەدا (٣٪)، ڕووسیا (٣٪)، شانشینی یەکگرتوو (٢٪)، ئەرژەنتین (١٪)، ئەڵمانیا (١٪)، ئۆکرانیا (١٪)، بەڕازیل (١٪)، ئوسترالیا (١٪)، و ھەنگاریا (١٪) دابەشکراون، لە کاتێکدا ٣٪ی دیکە لە دەوروبەری نزیکەی ٩٨ وڵات و خاکی دیکە بڵاوبوونەتەوە کە ھەریەکەیان کەمتر لە ٠.٥٪ دەبن. ئیسرائیل بە نزیکەی ٦.٨ ملیۆن جوولەکە، تاکە وڵاتە کە زۆرینەی جوولەکەکانی تێدایە و تاکە دەوڵەتە کە بە ئاشکرا جوولەکەن.[٤] لە ساڵی ١٩٣٩دا ژمارەی دانیشتووانی بنەڕەتی جوولەکەکان گەیشتە لوتکەی مێژوویی خۆی کە ١٧ ملیۆن کەس بوو. بەھۆی ھۆلۆکۆستەوە ئەم ژمارەیە تا ساڵی ١٩٤٥ بۆ ١١ ملیۆن کەس کەم بووەوە، تا ساڵانی حەفتاکانی سەدەی ڕابردوو ژمارەی دانیشتووان بۆ نزیکەی ١٣ ملیۆن کەس گەشەی کرد و دواتر تا نزیکەی ساڵی ٢٠٠٥ بە نزیکەیی ھیچ گەشەیەکی تۆمار نەکرد، ئەمەش بەھۆی کەمی ڕێژەی منداڵبوون و نەزانینی جوولەکەکان بۆ ئەم بابەتە. لە ساڵی ٢٠٠٥ تا ٢٠١٨ ژمارەی دانیشتووانی جوولەکەکانی جیھان بە تێکڕای ساڵانە بە ڕێژەی ٠.٦٣٪ زیادی کردووە، لە کاتێکدا ژمارەی دانیشتووانی جیھان بە گشتی ساڵانە لە ھەمان ماوەی ساڵدا بە ڕێژەی ١.١٪ زیادی کردووە. ئەم زیادبوونە بە پلەی یەکەم ڕەنگدانەوەی گەشەی خێرای ھەردییەکان و ھەندێک لە کەرتە ئۆرتۆدۆکسەکان بوو، کە تا ئێستاش ڕێژەیەکی گەشەسەندووی جوولەکەکانن.[٥][٦][٧][٦][٨]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ "World Jewish population reaches pre-Holocaust level at 16.5 million, report says". www.thejc.com. Retrieved 2023-05-01.
- ^ Eichner, Itamar (2015-06-26). "Jewish worldwide population in 2015 is nearly 16 million". Ynetnews (بە ئینگلیزی). Retrieved 2023-05-01.
- ^ DellaPergola, Sergio (2022). "World Jewish Population, 2020". American Jewish Year Book 2020. American Jewish Year Book (بە ئینگلیزی). 120: 273–370. doi:10.1007/978-3-030-78706-6_7. ISBN 978-3-030-78705-9. Archived from the original on 20 May 2022. Retrieved 20 May 2022.
- ^ "Israel's Population Crosses 9 Million Mark!". United With Israel. Archived from the original on 12 May 2019. Retrieved 12 May 2019.
- ^ "World Jewish Population - Latest Statistics". Archived from the original on 7 April 2012. Retrieved 14 February 2015.
- ^ ئ ا "The continuing decline of Europe's Jewish population". 9 February 2015. Archived from the original on 1 April 2020. Retrieved 25 July 2016.
- ^ "Chart: The decline of Europe's Jewish population". Washington Post. Archived from the original on 22 August 2016. Retrieved 25 July 2016.
- ^ DellaPergola, Sergio (2019). "World Jewish Population, 2018". American Jewish Year Book 2018. American Jewish Year Book (بە ئینگلیزی). 118: 361–449. doi:10.1007/978-3-030-03907-3_8. ISBN 978-3-030-03906-6. S2CID 146549764.
