بۆ ناوەڕۆک بازبدە

خەواریج

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە


وتاری بەشێک لە زنجیرەکە دەربارەی
ئیسلام

پایەکانی ئیسلام

شایەتمان؛ شایەتی دان کە ھیچ خوایەک نییە بێجگە لە أللە و محەممەد پێغەمبەری خوایە
نوێژکردن
زەکاتدانڕۆژوگرتنی ڕەمەزانحەج

کۆڵەکەکانی باوەڕ

باوەڕ بەخودا • باوەڕ بەفریشتەکان
باوەڕ بە کتێبە ئاسمانییەکان • باوەڕ بەپێغەمبەران
باوەڕ بە ڕۆژی دوایی • باوەڕ بە قەدەر

سەرچاوەی یاسادانانی ئیسلامی

قورئانفەرموودەھاوەڵانی پێغەمبەر
کۆدەنگی ووتەی زانایان • پێوانە • ئیجتیھاد

کەسێتی سەرەکی

محەممەدپێغەمبەرەکانئەھلی بەیتھاوەڵەکان
خەلافەتی ڕاشدیندایکانی موسڵمان

مەزھەبەکان

سوننەشیعە • خەواریج

شوێنەپیرۆزەکان

مەکەمەدینەقودس

خەلافەتی ئیسلامی

خەلافەتی ڕاشدین
دەوڵەتی ئەمەویدەوڵەتی عەبباسی
دەوڵەتی فاتمیەدەوڵەتی عوسمانی

ئیسلام لە جیھاندا

ئیسلام لە ئەورووپا
ئیسلام لە ئەفریقیا
ئیسلام لە ئاسیا
ئیسلام لە ئەمریکای باکوور
ئیسلام لە ئەمریکای باشوور

خەواریج یان الشراة واتای (گۆڕاوەکان) ئەندامانی گرووپێک بوون کە دەرکەوتن لەیەکەم سەدەی ئیسلام لەکاتی یەکەم فیتنەدا. ئەویاخیبوونە دەستی پێکرد دژی دەسەڵاتی عەلی کوڕی ئەبووتالیب لەدوای ئەوەی ڕازی بوو بۆ ناوبژی لەگەڵ ڕکابەرەکەی کە موعاویە کوڕی ئەبووسوفیان بوو، لەھەمان کاتدا خەواریجەکان ئیمامی عەلیان شەھید کرد و بۆ سەدان ساڵ بوونە سەرچاوەی ئاژاوە بۆ خەلافەت.[١]

خەواریجەکان چەند ناو نازناوێکیان ھەیە:

  • أھل النھروان: ناوی یەکێکە لە شوێنانەی کە جەنگ و شۆڕشیان تیاکرد.
  • الشُراة: خەواریجەکان ئەم ناوەیان بەلاوە خۆش بووە گوایە خۆیان بە خودا فرۆشتووە و لەبەرامبەردا بەھەشتیان بەنسیب دەبێت.
  • المُحَکّمة: سەرچاوەی ئەم ناوە دەگەڕێتەوە بۆ ئەوکاتەی کە ڕێکەوتن لە نێوان ئیمامی عەلی و موعاویە کوڕی ئەبووسوفیان ئەنجام درا.
  • الحَرُورِیة: سەرەتا بە حەرورییەکان ناسرابوون، لەوکاتەدابوو کە لە ئیمامی عەلی جیابوونەوە و چوونە گوندێک نزیکی شاری کوفە دانیشتن بەناوی حەرەورا.

وەچەندەھا ناو ناوەتۆرەی کەشیان ھەبوو وەک (المارقة) لە ئایین دەرچووان، (البغاة)یاخیبووان، (النواصب) دوژمنانی ئەھلی بەیت.

روداوی تەحکیم

[دەستکاری]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ عبد الحمید، د. عرفان: دراسات فی الفرق والعقائد الإسلامییە، مطبعة، أسعد، بغداد، ط٢، ١٩٧٧، ل٨٤.