ئیبن مالک
ئەبوو عەبدوڵڵا، جەمالەددین موحەممەد بن عەبدوڵڵا بن مالک تائی جەییانی ئەندەلوسی (بە عەرەبی: أبو عبدالله جمال الدین محمد ابن عبدالله ابن مالك الطائي الجیاني الأندلسي)، ناسراوە بە ئیبن مالک، یەکێکە لە دیارترین زانایانی زمانی عەرەبی و نەحو، لە ساڵی ٦٠٠ـی کۆچی لە ئەندەلوس لە دایکبووە لە شاری (جیان).
ژیان
[دەستکاری]ئیبن مالک لە شارەکەی دەستی بە خوێندن کرد بە لەبەرکردنی قورئان و خوێندنی قیڕائات و نەحو و فقھ لەسەر مەزھەبی مالک، پاشان لە سەرەتای گەنجێتیی چوو بۆ شام لە میسڕ ڕاوەستا و لە حەلەب و حەما مایەوە لە حیجازیش فەریزەی حەجی جێبەجێ کرد و پاشان لە دیمەشق نیشتەجێ بوو بۆ عەرەبی و قیڕائات. ئیبن مالک لە ساڵی ٦٧٢ی کۆچی مردووە و لە خوارووی چیای قاسیۆن نێژراوە لە دیمەشق.
پاشماوەکانی
[دەستکاری]- (الخلاصة) ناسراوە مەتنی ئەلفیەی ئیبن مالک لە نەحو و سەڕف، مەتنێکی شیعرییە ژمارەی دێڕەکانی ١٠٠٢ دێڕ.
- (الکافیة الشافیة) : ئەمیش شیعرێکی (أرجوزة)یە واتە لەسەر (بەحری ڕەجەز) دانراوە، نزیکەی ٣٠٠٠ دێڕە شیعرە، ناوەکەی لە دوو پێشەکییەکەی شەیخەکەی ئیبن حاجب وەرگرتووە، ھەروەھا ئەمە ئەو ئەسڵەیە کە لە ئەلفیەدا کورتی کردۆتەوە.
- (تسهيل الفوائد وتكميل المقاصد)
- (شواهد التوضيح والتصحيح لمشكلات الجامع الصحيح)
- (لامية الأفعال)
- (الألفاظ المختلفة في المعاني المؤتلفة)
- (الإرشاد في الفرق بين الظاء والضّاد)
- (تحفة المودود في المقصور والممدود)
