ڕیشاڵی خۆراکی

ڕیشاڵی خۆراکی (ڕیشاڵ بە زمانی ئینگلیزی کۆمۆنوێڵس)یان خۆراکی زبر ئەو بەشەیە لە خۆراکی وەرگیراو لە ڕوەک کە ناتوانرێت بە تەواوی لەلایەن ئەنزیمەکانی ھەرسکردنی مرۆڤەوە بشکێنرێت.^[١] ڕیشاڵە خۆراکییەکان لە پێکھاتەی کیمیاییدا جۆراوجۆرن، و دەتوانرێت بە گشتی بەپێی تواوەیی و چەسپاوی و توانای پەرداخکردنیان گرووپ بکرێن، کە کاریگەرییان لەسەر چۆنییەتی پرۆسێسکردنی ڕیشاڵەکان لە جەستەدا ھەیە.^[٢] ڕیشاڵی خۆراکی دوو پێکھاتەی سەرەکی ھەیە: ڕیشاڵی تواوە و ڕیشاڵی نەتواوە، کە پێکھاتەی خۆراکە ڕوەکییەکانن، وەکو گەنمەشامی، دانەوێڵە و دەخڵ، سەوزە، میوە، و گوێز یان تۆو.^[٢]^[٣] ڕێجیمێک کە ڕێژەیەکی زۆر لە خواردنی ڕێکوپێکی ڕیشاڵی تێدایە بە گشتی پەیوەندی بە پاڵپشتیکردنی تەندروستی و کەمکردنەوەی مەترسی تووشبوون بە چەند نەخۆشییەکەوە ھەیە.^[٢]^[٤] ڕیشاڵی خۆراکی پێکدێت لە پۆلیساکاریدی نانیشاستەیی و پێکھاتەکانی تری ڕوەکی وەک سێلولۆز، نیشاستەی بەرگریکار، دیکسترینە بەرگریکارەکان، ئینولین، لیگنینەکان، کیتینەکان (لە قارچکەکاندا)، پێکتینەکان، بێتا-گلوکانەکان و ئۆلیگۆساکاریدەکان.^[١]^[٢]^[٣]

سەرچاوەکان

^ ^ئ ^ا «Dietary fibre». British Nutrition Foundation. 2018. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی تەممووزی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی تەممووزی ٢٠١٨ ھێنراوە.
^ ^ئ ^ا ^ب ^پ «Fiber». Linus Pauling Institute, Oregon State University. March 2019. لە ٣ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ ^ئ ^ا -9780309085250 Dietary reference intakes for energy, carbohydrate, fiber, fat, fatty acids, cholesterol, protein, and amino acids (2005), Chapter 7: Dietary, Functional and Total Fiber. US Department of Agriculture, National Agricultural Library and National Academy of Sciences, Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. 2005. doi:10.17226/10490. ISBN 978-0-309-08525-0. {{cite book}}: نرخی |url= بپشکنە (یارمەتی)
^ Veronese N، Solmi M، Caruso MG، Giannelli G، Osella AR، Evangelou E، Maggi S، Fontana L، Stubbs B، Tzoulaki I (March 2018). «Dietary fiber and health outcomes: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses». The American Journal of Clinical Nutrition. 107 (3): 436–444. doi:10.1093/ajcn/nqx082. PMID 29566200. {{cite journal}}: پارامەتری نەناسراوی |displayauthors= چاوپۆشیی لێ کرا (|display-authors= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)

[bnf-1] ئ ^ا «Dietary fibre». British Nutrition Foundation. 2018. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی تەممووزی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی تەممووزی ٢٠١٨ ھێنراوە.

[lpi-2] ئ ^ا ^ب ^پ «Fiber». Linus Pauling Institute, Oregon State University. March 2019. لە ٣ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[USDA-IOM-3] ئ ^ا -9780309085250 Dietary reference intakes for energy, carbohydrate, fiber, fat, fatty acids, cholesterol, protein, and amino acids (2005), Chapter 7: Dietary, Functional and Total Fiber. US Department of Agriculture, National Agricultural Library and National Academy of Sciences, Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. 2005. doi:10.17226/10490. ISBN 978-0-309-08525-0. {{cite book}}: نرخی |url= بپشکنە (یارمەتی)

[veronese-4] Veronese N، Solmi M، Caruso MG، Giannelli G، Osella AR، Evangelou E، Maggi S، Fontana L، Stubbs B، Tzoulaki I (March 2018). «Dietary fiber and health outcomes: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses». The American Journal of Clinical Nutrition. 107 (3): 436–444. doi:10.1093/ajcn/nqx082. PMID 29566200. {{cite journal}}: پارامەتری نەناسراوی |displayauthors= چاوپۆشیی لێ کرا (|display-authors= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]