ڕیشاڵی خۆراکی

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ئەو خۆراکانەی دەوڵەمەندن بە ڕیشاڵ: میوە و سەوزە و دانەوێڵە

ڕیشاڵی خۆراکی (ڕیشاڵ بە زمانی ئینگلیزی کۆمۆنوێڵس)یان خۆراکی زبر ئەو بەشەیە لە خۆراکی وەرگیراو لە ڕوەک کە ناتوانرێت بە تەواوی لەلایەن ئەنزیمەکانی ھەرسکردنی مرۆڤەوە بشکێنرێت.[١] ڕیشاڵە خۆراکییەکان لە پێکھاتەی کیمیاییدا جۆراوجۆرن، و دەتوانرێت بە گشتی بەپێی تواوەیی و چەسپاوی و توانای پەرداخکردنیان گرووپ بکرێن، کە کاریگەرییان لەسەر چۆنییەتی پرۆسێسکردنی ڕیشاڵەکان لە جەستەدا ھەیە.[٢] ڕیشاڵی خۆراکی دوو پێکھاتەی سەرەکی ھەیە: ڕیشاڵی تواوە و ڕیشاڵی نەتواوە، کە پێکھاتەی خۆراکە ڕوەکییەکانن، وەکو گەنمەشامی، دانەوێڵە و دەخڵ، سەوزە، میوە، و گوێز یان تۆو.[٢][٣] ڕێجیمێک کە ڕێژەیەکی زۆر لە خواردنی ڕێکوپێکی ڕیشاڵی تێدایە بە گشتی پەیوەندی بە پاڵپشتیکردنی تەندروستی و کەمکردنەوەی مەترسی تووشبوون بە چەند نەخۆشییەکەوە ھەیە.[٢][٤] ڕیشاڵی خۆراکی پێکدێت لە پۆلیساکاریدی نانیشاستەیی و پێکھاتەکانی تری ڕوەکی وەک سێلولۆز، نیشاستەی بەرگریکار، دیکسترینە بەرگریکارەکان، ئینولین، لیگنینەکان، کیتینەکان (لە قارچکەکاندا)، پێکتینەکان، بێتا-گلوکانەکان و ئۆلیگۆساکاریدەکان.[١][٢][٣]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ ئ ا "Dietary fibre". British Nutrition Foundation. 2018. Archived from the original on 26 July 2018. Retrieved 26 July 2018. ٢٦ی تەممووزی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  2. ^ ئ ا ب پ "Fiber". Linus Pauling Institute, Oregon State University. March 2019. Retrieved 3 February 2021.
  3. ^ ئ ا -9780309085250 Dietary reference intakes for energy, carbohydrate, fiber, fat, fatty acids, cholesterol, protein, and amino acids (2005), Chapter 7: Dietary, Functional and Total Fiber. US Department of Agriculture, National Agricultural Library and National Academy of Sciences, Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. 2005. doi:10.17226/10490. ISBN 978-0-309-08525-0. {{cite book}}: Check |url= value (help)
  4. ^ Veronese N, Solmi M, Caruso MG, Giannelli G, Osella AR, Evangelou E, Maggi S, Fontana L, Stubbs B, Tzoulaki I (March 2018). "Dietary fiber and health outcomes: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses". The American Journal of Clinical Nutrition. 107 (3): 436–444. doi:10.1093/ajcn/nqx082. PMID 29566200. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (help)