کەریم سەعید زانستی
کەریم سەعید زانستی :(١٩٠٧-١٩٩٦) نووسەر ، شاعیر ، چالاكی سیاسی ، بێژەر ، وەڕگێر ، سکرتێری جەمعییەتی زانستی کوردان بوو ، لە نەتەوەی كورد بووە.
سەرەتای ژیان و خوێندنی
[دەستکاری]کەریم بەگ کوڕی سەعید بەگ کوڕی سڵێمان بەگی غەوواس (قەوواس) و لە بنەماڵەی ناسراوی خەندانە، ١٩٠٧ لە گەڕەکی (کانێسکان)ی شاری سلێمانی چاوی بە ژیاندا ھەڵھێناوە. منداڵ بووە کە دایک و باوکی مردوون، بۆ باپیری لە دایکەوە بەخێوی کردووە. یەکەم جار لە حوجرەی مەلا شەلە دەستی بە خوێندن کردووە. ١٩١٤ خراوەتە قوتابخانەی (تەشویقییە) و قۆناغی سەرەتاییی بڕیوە. ١٩٢٢ لەتەک مستەفا و ئەنوەر سائیب و عەبدولواحید نووری و فوئاد ڕەشید بەکر، چووەتە کەرکووک و ناوەندیی (عیلمییە)ی بە دوو ساڵ خوێندووە. پاشان لە قوتابخانەی ئەندازە لە بەغدا وەرگیراوە، لەبەر چالاکیی سیاسیی بۆی تەواونەکراوە.[١][٢]
جەمعییەتی زانستی کوردان
[دەستکاری]لەو سەردەمەدا ئەندامی (کۆمەڵی لاوانی کورد) بووە لە بەغدا. لەوەبەدوا وەک مامۆستا و ئەندامی دیار خۆی بۆ (جەمعییەتی زانستی کوردان) تەرخان کردووە، بۆیە ناسناوی (زانستی)ی بەسەردا بڕاوە. پێ بەپێ قیرائەتخانەیەکی بە فێرکردنی خوێندنەوە و نووسین کردووەتەوە. مایس یا حوزەیرانی ١٩٢٨ بووە بە سکرتێری جەمعییەتەکە. ٢٣/٥/١٩٣٠ بە ئەندامی ھەیئەتی ئیدارەی جەمعییەتی زانستی ھەڵبژێرداوە و کراوە بە سکرتێر.[١][٢]
ژیانی هاوسەرگیریی
[دەستکاری]کەریم بەگ، ١٩٣٠ خاتوو "بەھێی محەمەد شاتری"ی ھێناوە، سێ کچی (گێلاس، سزا و سروە) ناوانی لێ بووە.[١][٢]
زیندانی كردنی
[دەستکاری]یەکێکی گیراوەکانی دوای شەڕی بەردەرکی سەرای سلێمانی بووە و براوەتە کەرکووک. پاش چەند مانگێک بە ھەوڵی ئەحمەد بەگی تۆفیق بەگی موتەسەڕیف بەردراوە.[١][٢]
وەزیفەكانی
[دەستکاری]٢٧/٣/١٩٣٢ کراوە بە ئەندازیاری شارەوانی. ١٧/٩/١٩٣٥ دەستی لێ کێشاوەتەوە. ٢٨/٥/١٩٤٢ موعاوینی مولاحزی ئەشغال بووە. ١٣/١/١٩٥٣ کراوە بە بێژەر و وەرگێڕ لە بەشی کوردیی ڕادیۆی بەغدا. ئەو ماوەیە دەرسی کوردیی لە (خانەی مامۆستایان)یش وتووەتەوە. ١٩٦٣ خانەنشین بووە.[١][٢]
كۆچی دوایی
[دەستکاری]ڕۆژی ٤/١/١٩٩٦ لە سلێمانی کۆچی دواییی کردووە و لە (گردی سەیوان) نێژراوە.[١][٢]
چالاكی سیاسی
[دەستکاری]کەریم بەگ، ئەندامێکی بەرز و چالاکی (جەمعییەتی ھیوا)یش بووە کە دەوروبەری ١٩٢٨ بە نھێنی لە سلێمانی دامەزراوە. پێشتر ئەندامی (جەمعییەتی زەردەشتی) بووە. ئەندامی (حیزبی برایەتی)ش بووە.[١][٢]
١٩٥٦ سەرپەرشتیی بەشی کوردیی گۆڤاری (ھنا بغداد)ی کردووە. لە ھەڵبژاردنی ڕۆژی ٣/١/١٩٥٨ی (یانەی سەرکەوتنی کوردان)دا بە سکرتێری یانە ھەڵبژێردراوە. ڕۆژی ٣٠/٩/١٩٦٠یش دیسان بە سکرتێری دەستەی بەڕێوەبردنی یانە ھەڵبژێردراوەتەوە.[١][٢]
شیعر و ئەدەب
[دەستکاری]شیعری نووسیوە و لێی بڵاوکردووەتەوە و ھەندێکی لەچاپ نەدراویشی ھەیە. ماوەیەکیش (گۆشەی شیعر)ی لە ڕادیۆی کوردی ھەبووە.[١][٢]
نووسینەكانی
[دەستکاری]نووسینی لە "ژیانەوە" و "گەلاوێژ"دا بڵاوبووەتەوە.[١][٢]
دوو نامیلکەی لەچاپدراویشی ھەیە:[١][٢]
- ڕەوشت و خوو، چاپخانەی نجاح- بەغدا، ١٩٢٧
- گۆرانیی کوردی، سلێمانی، ١٩٢٨
ئەلبوومی وێنەكانی
[دەستکاری]-
١. کەریم‌بەگی سەعیدبەگ (زانستی)، ٢. عەبدوڵڵا گۆران -
قوتابخانەی ئەهلیی زانستی کوردان، سلێمانی. مستەفا صائیب و کەریم سەعید زانستی (موعتەمەدی کۆمەڵی زانستی) لە ناوەڕاست‌دا دانیشتوون -
ڕاوەستاو: ١، کەریم سەعید زانستی، ٢. ڕەفیق حیلمی، ٤. تۆفیق قەفتان، -
ئەمانە ناسراونەوە: عەبدولواحید نووری (یەکەمی ڕیزی یەکەم)، کەریم سەعید زانستی (١١هەمی ڕیزی دووەم)، -
ئەمانە ناسراونەوە: کەریم سەعید زانستی (دووەمی ڕیزی دووەم)، حامید فەرەج (چوارەمی ڕیزی یەکەم).،
_1.jpg)
_%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%DB%8C_1.jpg)
سەرچاوەكان
[دەستکاری]سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ئ ا ب پ ت ج چ ح خ د ر گۆڤاری گەلاوێژ (بەرگی یازدەهەم / بەشی یەكەم ) ژیاننامە و پێڕست ، ئامادەكردنی ( سدیق ساڵح ، ڕەفیق ساڵح ، عبدوڵڵا زەنگەنە ) لە بڵاوكراوەكانی بنكەی ژین بۆ بووژاندنەوەی كەلەپووری و بەڵگەنامەیی و ڕۆژنامەوانیی كوردی .ل8163-8164
- ^ ئ ا ب پ ت ج چ ح خ د ر سدیق ساڵح، کەریم بەگی سەعید بەگ "زانستی" و دوو وێنەی مێژوویی، گۆڤاری "سلێمانی"، ژمارە ٣٣، نیسانی ٢٠٠٢، ل١٩-٢٠.