چوار بەوری ئاسیا

نووسراوەکان
چوار بەوری ئاسیا
	چوار بەوری ئاسیا، لە باکوورەوە بۆ باشوور: کۆریای باشوور، تایوان، ھۆنگ کۆنگ و سینگاپوور.
چینیی تەقلیدی	亞洲四小龍
هانیو پینین
نووسراوەکان
Mandarin
هانیو پینین	Yàzhōu sì xiǎo lóng

چوار بەوری ئاسیا (بە زمانی چینی و کۆری، بە چوار ئەژدیھای ئاسیا یان چوار ئەژدیھای بچووک ناسراون) ئابوورییە پێشکەوتووەکانی ڕۆژھەڵاتی ئاسیان لە ھۆنگ کۆنگ و سینگاپوور و کۆریای باشوور و تایوان. لە نێوان سەرەتای ساڵانی ١٩٥٠ و ١٩٩٠دا، پیشەسازییەکی خێرایان بەسەردا ھات و ڕێژەی گەشەسەندنی بەرزی ناوازەیان مسۆگەر کرد، کە زیاتر لە ٧٪ بوو لە ساڵێکدا.

لە سەرەتای سەدەی بیست و یەکەمدا، ئەم ئابوورییانە گەشەیان کردبوو بۆ ئابوورییەکی داھات بەرز، تایبەتمەند بوون لە بوارەکانی سوودی کێبڕکێ. ھۆنگ کۆنگ و سینگاپوور، بوونەتە ناوەندی دارایی نێودەوڵەتی پێشەنگ، لەکاتێکدا کۆریای باشوور و تایوان پێشەنگن لە بەرھەمھێنانی پێکھاتە و ئامێرە ئەلیکترۆنییەکان.^[١]^[٢]^[٣]^[٤]^[٥]

تێڕوانینێکی گشتی

پێش قەیرانی دارایی ئاسیا لە ساڵی ١٩٩٧، گەشەی ئابووری چوار بەوری ئاسیا (بە شێوەیەکی گشتی بە «دارئاسای ئاسیا» ناودەبرێت) دەگەڕێتەوە بۆ سیاسەتی ھەناردەکردن و سیاسەتی بەھێزی گەشەپێدان. تایبەتمەندی ئەم ئابوورییانە گەشەی خێرا و ئاستی بەرزی دابەشکردنی داھاتی یەکسان بوو. ڕاپۆرتێکی بانکی نێودەوڵەتی دوو سیاسەتی گەشەپێدان لەنێو ئەوانی دیکەدا وەک سەرچاوە بۆ دارئاسای ئاسیا پێشنیار دەکات: کەڵەکەبوونی کۆلکەکان و بەڕێوەبردنی ئابووریی گەورە.^[٦]

بەستەرە دەرەکییەکان

ڕاپۆرتی بی بی سی لەسەر بەورەکانی ئاسیا لە دوای قەیرانی دارایی ساڵی ١٩٩٧ (نەخشەی بەورەکانی ئاسیا لەخۆدەگرێت)
بەورەکانی ئاسیا
پێداچوونەوەیەکی ئابووری لە دەروازە لە چین

سەرچاوەکان

^ «Can Africa really learn from Korea?». Afrol News. ٢٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٨. لە ١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی شوباتی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
^ «Korea role model for Latin America: Envoy». Korean Culture and Information Service. ١ی ئازاری ٢٠٠٨. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی نیسانی ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی شوباتی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
^ Leea، Jinyong (2 September 2008). «Korean economic growth and marketing practice progress: A role model for economic growth of developing countries». Industrial Marketing Management. 37 (7): 753–757. doi:١٠.١٠١٦/j.indmarman.٢٠٠٨.٠٩.٠٠٢. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
^ Rodrik، Dani (1 April 1997). «The 'paradoxes' of the successful state». European Economic Review (بە ئینگلیزی). 41 (3–5): 411–442. doi:١٠.١٠١٦/S٠٠١٤-٢٩٢١(٩٧)٠٠٠١٢-٣. ISSN ٠٠١٤-٢٩٢١. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |issn= بپشکنە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
^ Chang، Ha-Joon (٢٠٠٦). The East Asian Development Experience. Zed Books. ژپنک ٩٧٨-١-٨٤٢٧٧-١٤١-٩. لە ١١ی نیسانی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
^ Page، John (١٩٩٤). «The East Asian Miracle: Four Lessons for Development Policy». لە Fischer، Stanley (ed.). NBER Macroeconomics Annual. Vol. ٩. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. لاپەڕە 219–269. doi:١٠.١٠٨٦/٦٥٤٢٥١. ژپنک ٩٧٨-٠-٢٦٢-٠٦١٧٢-٨. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی شوباتی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە. {{cite book}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی)

[1] «Can Africa really learn from Korea?». Afrol News. ٢٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٨. لە ١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی شوباتی ٢٠٠٩ ھێنراوە.

[2] «Korea role model for Latin America: Envoy». Korean Culture and Information Service. ١ی ئازاری ٢٠٠٨. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی نیسانی ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی شوباتی ٢٠٠٩ ھێنراوە.

[3] Leea، Jinyong (2 September 2008). «Korean economic growth and marketing practice progress: A role model for economic growth of developing countries». Industrial Marketing Management. 37 (7): 753–757. doi:١٠.١٠١٦/j.indmarman.٢٠٠٨.٠٩.٠٠٢. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[:1-4] Rodrik، Dani (1 April 1997). «The 'paradoxes' of the successful state». European Economic Review (بە ئینگلیزی). 41 (3–5): 411–442. doi:١٠.١٠١٦/S٠٠١٤-٢٩٢١(٩٧)٠٠٠١٢-٣. ISSN ٠٠١٤-٢٩٢١. {{cite journal}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخی |issn= بپشکنە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[5] Chang، Ha-Joon (٢٠٠٦). The East Asian Development Experience. Zed Books. ژپنک ٩٧٨-١-٨٤٢٧٧-١٤١-٩. لە ١١ی نیسانی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٠ ھێنراوە.

[Page_1994-6] Page، John (١٩٩٤). «The East Asian Miracle: Four Lessons for Development Policy». لە Fischer، Stanley (ed.). NBER Macroeconomics Annual. Vol. ٩. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. لاپەڕە 219–269. doi:١٠.١٠٨٦/٦٥٤٢٥١. ژپنک ٩٧٨-٠-٢٦٢-٠٦١٧٢-٨. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی شوباتی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە. {{cite book}}: نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]