چوار بەوری ئاسیا

نووسراوەکان
چوار بەوری ئاسیا
	چوار بەوری ئاسیا، لە باکوورەوە بۆ باشوور: کۆریای باشوور، تایوان، ھۆنگ کۆنگ و سینگاپوور.
چینیی تەقلیدی	亞洲四小龍
هانیو پینین
نووسراوەکان
Mandarin
هانیو پینین	Yàzhōu sì xiǎo lóng

چوار بەوری ئاسیا (بە زمانی چینی و کۆری، بە چوار ئەژدیھای ئاسیا یان چوار ئەژدیھای بچووک ناسراون) ئابوورییە پێشکەوتووەکانی ڕۆژھەڵاتی ئاسیان لە ھۆنگ کۆنگ و سینگاپوور و کۆریای باشوور و تایوان. لە نێوان سەرەتای ساڵانی ١٩٥٠ و ١٩٩٠دا، پیشەسازییەکی خێرایان بەسەردا ھات و ڕێژەی گەشەسەندنی بەرزی ناوازەیان مسۆگەر کرد، کە زیاتر لە ٧٪ بوو لە ساڵێکدا.

لە سەرەتای سەدەی بیست و یەکەمدا، ئەم ئابوورییانە گەشەیان کردبوو بۆ ئابوورییەکی داھات بەرز، تایبەتمەند بوون لە بوارەکانی سوودی کێبڕکێ. ھۆنگ کۆنگ و سینگاپوور، بوونەتە ناوەندی دارایی نێودەوڵەتی پێشەنگ، لەکاتێکدا کۆریای باشوور و تایوان پێشەنگن لە بەرھەمھێنانی پێکھاتە و ئامێرە ئەلیکترۆنییەکان.^[١]^[٢]^[٣]^[٤]^[٥]

تێڕوانینێکی گشتی

پێش قەیرانی دارایی ئاسیا لە ساڵی ١٩٩٧، گەشەی ئابووری چوار بەوری ئاسیا (بە شێوەیەکی گشتی بە «دارئاسای ئاسیا» ناودەبرێت) دەگەڕێتەوە بۆ سیاسەتی ھەناردەکردن و سیاسەتی بەھێزی گەشەپێدان. تایبەتمەندی ئەم ئابوورییانە گەشەی خێرا و ئاستی بەرزی دابەشکردنی داھاتی یەکسان بوو. ڕاپۆرتێکی بانکی نێودەوڵەتی دوو سیاسەتی گەشەپێدان لەنێو ئەوانی دیکەدا وەک سەرچاوە بۆ دارئاسای ئاسیا پێشنیار دەکات: کەڵەکەبوونی کۆلکەکان و بەڕێوەبردنی ئابووریی گەورە.^[٦]

بەستەرە دەرەکییەکان

ڕاپۆرتی بی بی سی لەسەر بەورەکانی ئاسیا لە دوای قەیرانی دارایی ساڵی ١٩٩٧ (نەخشەی بەورەکانی ئاسیا لەخۆدەگرێت)
بەورەکانی ئاسیا
پێداچوونەوەیەکی ئابووری لە دەروازە لە چین

سەرچاوەکان

^ «Can Africa really learn from Korea?». Afrol News. ٢٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٨. لە ١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی شوباتی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
^ «Korea role model for Latin America: Envoy». Korean Culture and Information Service. 1 March 2008. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی نیسانی ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە 16 February 2009 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
^ Leea، Jinyong (2 September 2008). «Korean economic growth and marketing practice progress: A role model for economic growth of developing countries». Industrial Marketing Management. 37 (7): 753–757. doi:10.1016/j.indmarman.2008.09.002. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
^ Rodrik، Dani (1 April 1997). «The 'paradoxes' of the successful state». European Economic Review (بە ئینگلیزی). 41 (3–5): 411–442. doi:10.1016/S0014-2921(97)00012-3. ISSN 0014-2921. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
^ Chang، Ha-Joon (2006). The East Asian Development Experience. Zed Books. ISBN 978-1-84277-141-9. لە 11 April 2023 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 28 September 2020 ھێنراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
^ Page، John (1994). «The East Asian Miracle: Four Lessons for Development Policy». لە Fischer، Stanley (ed.). NBER Macroeconomics Annual. Vol. 9. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. pp. 219–269. doi:10.1086/654251. ISBN 978-0-262-06172-8. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی شوباتی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)

[1] «Can Africa really learn from Korea?». Afrol News. ٢٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٨. لە ١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی شوباتی ٢٠٠٩ ھێنراوە.

[2] «Korea role model for Latin America: Envoy». Korean Culture and Information Service. 1 March 2008. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی نیسانی ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە 16 February 2009 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[3] Leea، Jinyong (2 September 2008). «Korean economic growth and marketing practice progress: A role model for economic growth of developing countries». Industrial Marketing Management. 37 (7): 753–757. doi:10.1016/j.indmarman.2008.09.002. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[:1-4] Rodrik، Dani (1 April 1997). «The 'paradoxes' of the successful state». European Economic Review (بە ئینگلیزی). 41 (3–5): 411–442. doi:10.1016/S0014-2921(97)00012-3. ISSN 0014-2921. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[5] Chang، Ha-Joon (2006). The East Asian Development Experience. Zed Books. ISBN 978-1-84277-141-9. لە 11 April 2023 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 28 September 2020 ھێنراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)

[Page_1994-6] Page، John (1994). «The East Asian Miracle: Four Lessons for Development Policy». لە Fischer، Stanley (ed.). NBER Macroeconomics Annual. Vol. 9. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. pp. 219–269. doi:10.1086/654251. ISBN 978-0-262-06172-8. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی شوباتی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]