بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ھ

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە هەوە ڕەوانە کراوە)
ئەلفوبێی کوردی
ء    ا    ب    پ    ت    ج
چ    ح    خ    د    ر    ڕ
ز    ژ    س    ش    ع    غ
ف    ڤ    ق    ک    گ    ل
ڵ    م    ن    و    ۆ    ھ
ە    ی    ێ
پیتەکانی تر
ص    ڎ    ۊ
مێژووئەلفوبێی عەرەبیژمارەکان
ھێمای حاڵەتە دروستەکانی پیتی «ھ»ی کوردی

ھ لە پیتەکانی ئەلفوبێی کوردییە کە نیشاندەری پیتی H یە لە ئەلفوبێی لاتینیی زمانی کوردیدا لە سۆرانیدا «ھ» لە کۆتایی بڕگەکاندا زۆر کەمە و زۆرجار ئەگۆڕدرێت بۆ پیتێکی تر بۆ نموونە: تەھران بووەتە تاران یان گوناھ دەکرێ بە گوناح بۆیە زۆر کەم لە کۆتایی وشەکاندا دەبینرێت بەڵام لە کوردیی باکووریدا بە فراوان دەبینرێت وەک خوێندنگەھ یان مەھ.

دۆخەکانی پیتی «ھ»

[دەستکاری]

پیتی «ھ»ی کوردی چوار حاڵەتی ھەیە کە ھێمای حاڵەتە دروستەکانی لە وێنەکەدا ھاتووە. لە فۆنتەکانی عەلیشدا کە تا ئێستا زۆربەی کتێب و گۆڤارە کوردییەکانی پێ نووسراوە، پیتی ھ بەم شێوەیە دروست کراوە. پیتی «ھ» لە ئەلفوبێی عەرەبیی کوردیدا، لەگەڵ پیتی «ه» کە لە عەرەبی و فارسیدا بە کار دێت جیاوازە. حاڵەتی جودا و سەرەتایی لە «ه»ی عەرەبیدا لەگەڵ «ھ»ی کوردیدا یەکێکن بەڵام ئەو دوو حاڵەتەی کە لە کۆتایی وشەکاندا دێت، لە «ه»ی عەرەبیدا ھێمای پیتی «ە»ی کوردییان (E) ھەیە.

نیشاندان لە یوونیکۆددا

[دەستکاری]

ھێماکردن بە U+06BE

[دەستکاری]

پیتێک کە یونیکۆد بۆ زمانی ئوردووی داناوە بە ناوی ھێی دووچاو (Heh Doachashmee) و بە ژمارەی U+06BE نزیکترین پیتە بە پیتی «ھ» لە کوردیدا.[١] بەڵام حاڵەتی نێوان‌وشەی (Medial) ئەم یونیکۆدە بەو جۆرە کە لە ستانداردی ٥.٢ی یونیکۆد پێناسەکراوە لەگەڵ «ھ»ی کوردیدا جیاوازیی ھەیە. لەسەر ئەم کێشەیە لە ماڵپەڕی یونیکۆددا لێدوانێک کراوە.[٢] لە فۆنتێک کە بە تایبەتی بۆ کوردی دروست کراوە ئەکرێ ئەم کێشەیە چارەسەر بکەین بەڵام لەو فۆنتانە وەک تەھۆما کە بۆ ھەموو زمانێک بەکاردەبرێن، کێشەکە دەردەکەوێت و دەبێ یونیکۆد، پیتێکی جیاوازی بۆ دابین بکات. بەڵام بەو جۆرە کە لە فۆنتە ئوردووەکانەوە دەردەکەوێت[٣][٤] حاڵەتی نێوان‌وشە بە شێوازی فۆنتەکان کەوتووە و لە بڕێک لە فۆنتەکاندا بە پێچەوانەی پێناسەکەی ستانداردی یونیکۆدە. لە فۆنتی PakType Naskh Basic کە فۆنتێکی ئازاد و پێشکەوتووی ئوردووە حاڵەتەکانی ئەم یونیکۆدە بە تەواوی وەک ئەوەیە کە لە کوردیدا دروستە.[٥] لە لێکۆڵینەوەیەک کە لە ماڵپەڕی زانکۆی ئایندھۆڤەندا ھاتووە باس لەوەدەکات کە لە ئەلفوبێی ئوردوودا حاڵەتەکانی ئەم پیتە لە ھەر جۆرەپیت و فۆنتێکدا دەتوانێت جیاواز بێت.[٦] کە ئەمە نیشان دەدات ئەو پێناسەیە کە لە ستانداردی یونیکۆدی ٥.٢ دا ھاتووە ئەوەندە گرینگ نییە[ژێدەر پێویستە] و دەکرێ ئەم یونیکۆدە بۆ کوردی بەکار ببەین.

حاڵەتەکانی یونیکۆدی Heh Doachashmee بە ژمارەی 06BE لە نوێترین وەشانەکانی فۆنتە بەناوبانگەکان.

ھێماکردنی بە U+0647

[دەستکاری]

حکومەتی ھەرێمی کوردستان، دوای ڕێکەوتنی[٧] فەرمانگەی تەکنۆلۆجیای زانیاری، ئەکادیمیای زمانی کوردی و گروپە ئایتییە کوردییەکان گشتاندنێکی کرد بۆ دامەزراوەکانی حکومەت کە پیتی «هـ» بە ھێمای U+0647 بەکاربھێنن.[٨] لەبەر ئەوەی کۆدی U+0647 بە تەنیا لە شێوەی «ە» (بزوێن) دەر ئەکەوێت، ئەبێ U+0647 + تەتویل (U+0640) بەکاربھێنرێت تا جیابکرێتەوە ئەگەر بە تەنها یان لە کۆتایی وشەدا هات.

ئەمانەش ببینە

[دەستکاری]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ http://unicode.org/charts/PDF/UFB50.pdf
  2. ^ http://unicode.org/mail-arch/unicode-ml/y2006-m08/0069.html
  3. ^ http://www.urdulife.com/font/download/ ٢٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  4. ^ http://www.wazu.jp/gallery/Fonts_Urdu.html
  5. ^ http://sourceforge.net/projects/paktype/
  6. ^ http://www.win.tue.nl/~aeb/natlang/urdu/Urdu_alphabet.html
  7. ^ پرۆژەی تەختەکلیلی کوردی، فەرمانگەی تەکنۆلۆجیای زانیاری. دواسەردان 23.1.215
  8. ^ ھەواڵی گشتاندنی پیتەکانی زمانی کوردی لە دامەزراوەکانی حکومەتی ھەرێمدا. دواسەردان ٥ی ئازاری ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. 23.1.2015