بۆ ناوەڕۆک بازبدە

غەسان حەمدان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
غەسان حەمدان
بە عەرەبی: غسان حمدان
لەدایکبوون (١٩٧٣-٠١-٠١) ١ی کانوونی دووەمی ١٩٧٣ (تەمەن ٥١ ساڵ)
بەغدا، عێراق
زمانەکانی ئاخاوتنزمانی عەرەبی، زمانی فارسی
پیشەliterary translator، شاعیر، نووسەر
پەروەردەزانکۆی تاران


غەسان حەمدان شاعیر وڕۆمان نووس و وەرگێر و توێژەری عێراقی لە ساڵی ١٩٧٣ لە بەغداد چاوی بە دنیا هەڵهێناوە و قۆناغەکانی خوێندنیشی هەر لە بەغداد وتەهران تەواو کردووە. لە زانکۆی تەهران بەشی زانستی کۆمەڵایەتی (کۆمەڵناسی)خوێندووە. لە بوارەکانی وانە ووتنەوە و نووسین و وەرگێڕان و ڕاگەیاندکاری، و توێژەر لە کاروباری ئێران. وەک ئامادەکاری پڕۆگرامی ڕۆشنبیری و سیاسی، و وەرگێڕی پڕۆگرامە تەلفزیۆنیەکان، و دەرهێنەر لە چەندین کەناڵی ئاسمانی. (الآن، العالم، ناشناڵ جوگرافی، التلفزيون الإيراني، بلادي، و ڕێگا وچەندین کەناڵی تر..) و لەگەڵ بەڕێوەبردنی چەند سایتێکی ڕۆشنبیری.  وەرگێڕانی بۆ چەندین فیلمی سینەمایی وزنجیرە درامای فارسی کردووە بۆ کەناڵی MBC Persia.   ئەکادیمیانە کاری کردووە وەک مامۆستا لە زمانی فارسی لە سوریا. هەروەها   وەک نووسەر و وەرگێڕ و توێژەر لە کۆمەڵناسی ئێران و فەلسەفەی ئایینە کۆنەکان کاری کردووە، ودەستی هەبووە لە ناساندنیان لە خانە و لاپەڕە ئەلیکترۆنیە عەرەبیەکان، لە گرنگترین ووتارەکانی: و''گفتوگۆی شارستانیەتەکان لە تێڕوانینی زانا کۆمەڵناسیەکان لە ئێران''، و''مێژووی کۆمەڵناسی لە ئێران''، و''ڕاستی پەیڕەوی دیموکراتی''، و''سەبارەت بە جیهانگیری سیاسی وپاشگرەکانی''، و''بۆچونی سەهروردی دەربارەی پەندی ڕۆشنبوون''، و''ڕووناکی وفریشتە لەلای سەهروردی''، و''تێبینی لەسەر ڕۆشنبیری زەردەشتیەکان''، و''سۆفیگەری لە وڵاتی شام'' وچەندینی تر..

هەڵساوە بە هاوکاری کردنی وەزارەتی گەشت وگوزاری سوری بۆ وەرگێڕانی نامیلکەی ڕابەری گەشتیاری سوری بۆ سەر زمانی فارسی.

بەرهەمە نووسراوەکانی

[دەستکاری]

ڕۆمانێکی بە چاپ گەیان بەناوی ''ریمۆرا''، دەزگای چاپی ختوت وزیلال، ساڵی 2020.

•    چوار کۆمەڵه شیعری هەیە بە زمانی فارسی

(یاداشتەکانی پادشایێکی خانەنشینکراو، و ڕۆژی دەییەمی درووست کردن) لە تەهڕان بڵاو کردووەتەوە و(شوێنی خاڵی بوزا) لە ئەفغانستان بڵاوی کردووەتەوە، و(تاوەکو ئاسمان شینە) شی لە ڵەندەن بڵاو کردووەتەوە.

•کۆمەڵە شیعرێکیش بە زمانی عەرەبی بەناوی (بەیانیێکی خۆرهەڵاتی بوو) کە خانەی چاپی - دار التأويل - بە چاپی گەیاندووە.

•    دەیان کتێب وچیرۆک وشیعر و ووتاری نووسیوە و وەرگێڕاوە لە ڕۆژنامە وسایتە ئەلیکترۆنیەکان.

•    لە ئێستا هەڵساوە بە توێژینەوەیەکی قوڵی چەند بەشی دەربارەی فەلسەفەی ئێرانی (صدر المتألهين والمير داماد، والسهروردي)، و لەگەڵ سۆفیگەری ئێرانی (روزبهان البقلي، ونجم الدين الكبرى)...

  دەیان کتێبی ئەدەبی لە فارسیەوە وەرگێراوەتە بۆ عەرەبی وبە پێچەوانەوەش، ئەوانەی بڵاو بوونەتەوە:

1. "دەنگ تەنها خۆی دەمێنێت" ی "فەروغی فەرخزاد" (دار المدى - 2003)

2. "گوزاریار" ی"سوهراب سپهری" (وزارة الثقافة السورية - 2007)

3. ديوانی "خومەینی" (دار كيوان ودار تنوير – 2008).

4. "ئێستاش بیر لەو قەلە ڕەشە دەکەمەوە" ـ"ئەحمد شاملۆ" (وزارة الثقافة السورية - 2009)

5. "هاوسەری ئەمریکی" ـ"جەلال ئال ئەحمد" (وزارة الثقافة السورية – الهيئة العامة للكتاب - 2010)

6. "چاوەکانی" بزرگ عەلوی" (وزارة الثقافة السورية – الهيئة العامة للكتاب - 2010)

7. "تەهڕان ڕووناکی تاریک" "ئەمير حەسەن چهلتن" (دار الربيع العربي – مصر 2014)

8.  "نێردراوی ئیسلامی بۆ وڵاتی ئیفرەنج -ئەوڕوپا- وئەفسانەی دروستکەر لەگەڵی" ـ"سادق هیدايەت" (دار الجمل – لبنان 2014)

9. "زەلکاو" ـ"جەعفەر مودەریس سادقی" (دار الجمل – لبنان 2014)

10.  "شێوەی خوا" "موستەفا مەستور (منشورات التنوير – مصر 2014)

11.  "ئۆڕکەستراکەی شەوان" "رەزا قاسمی" (دار الربيع العربي – مصر - 2015)

12.  عومەر خەيام وهۆنراوەکانی (دار الجمل – لبنان 2017)

13.  گشت کۆمەڵە چیرۆکەکانی سادق هیدایەت (دار الجمل – لبنان 2017)

14.  دەستێکی گولی وئێسکی بەراز، موستەفا مەستور (منشورات التنوير – مصر 2017)

15.   شین، خۆڵەمێشی، ڕەش، هەڵبژاردەیەک لە شیعری حەميد موسەددەق (دار الدراويش، بلغاريا 2018)

16.  کۆمەڵە شیعری، سوهراب سپهری (الرافدين – لبنان 2018)

17.  بەداخەوە مەلا عومەر، موحەممەد ئاسف سولتان زاده (دار الرافدين – لبنان 2018)

18.  کۆتا هەناری دونیا، ڕۆمان، بەختيار عەلی (دار الخان – الكويت 2019)

19.  لە هەمان کاتدا، ڕۆمان، موحەممەد قاسم زاده (2019، دار الخان، الكويت)

20.  چیرۆک وئەفسانە ئیرانیەکان ، موحەممەد قاسم زاده (2019، دار الخان، الكويت)

21.  خەون فرۆشەکە، ڕۆمان موحەممەد قاسم زاده (2020، دار الخان، الكويت)

22.  قەمیسی سێ شەممە، هەڵبژاردەیەک لە چیرۆکی ئێرانی (2020، دار ترجمان ودار العولمة، الكويت)

23.  دكتۆر نون خێزانەکەی خۆشتر دەوێ لە موسەددەق، ڕۆمان ، شەهرام رەحيميان (2021، دار سؤال، لبنان)

24.  نون و قەلەم، جەلال ئال ئەحمد، (منشورات التنوير – مصر 2020)

25.  وەڕگێڕانی پێشەکی نامە فەلسەفیەکان، مەلا سەدرا (4 مجلدات) (منشورات الجمل – لبنان 2020)

26.  توەڕگێڕانی پێشەکی پشکۆکان، مير داماد (منشورات الجمل – لبنان 2020)

27.  ئەفغانیەک، رۆمان، عارف فەرمان، (2020، دار خطوط، الأردن)

28.  لەگەڵ با، عەباس كيارستمی، (منشورات الجمل – لبنان 2020)

29.  چیرۆکی شانەکانی هەنگ، جەلال ئال ئەحمد، (دار الجمل – لبنان 2020)

30.  نەفرەت لێکراو، موحەممەد حسێن موحەممەدی (منشورات الجمل – لبنان، 2020)

31.  یادگاری خێزانە نهێنیەکە، ڕۆمان ، موحەممەد قاسم زاده، (2020، دار مرايا- الكويت)

32.  حەسار و سەگاکانی باوکم، ڕؤمان ، شێرزاد حەسەن (2021، دار فلامينجو - بغداد)

33.  گەشانەوەی دار هەڵوژە سەوزەکە ، ڕۆمان، شكۆفه ئازەر (2021، دار ممدوح عدوان – سورية)

34.  ئافرەتێک لە ئیستەنبۆڵ، ڕۆمان ، عەلی ئەسغەر حەقدار (2021، دار أثر، السعودية)

35.  دەریاس ولاشەکان، ڕۆمان، بەختيار عەلی (2021، دار سؤال – لبنان)

36.   دكتۆر نون خێزانەکەی خۆشتر دەوێ لە موسەددەق، ڕۆمان ، شەهرام رەحيميان (2021، دار سؤال – لبنان)

37.  کەڵەباب، ڕۆمان، ئیبراهيم گوڵستان (2021، دار تأويل – لبنان)

38.  ئەو سەگە دەیەوێ رۆکسانا قووت بدات ، ڕۆمان،  قاسم كەشكوڵی (لەژێر چاپدایە)

هەروەها چەندین کتێبی تری وەرگێڕاوە کە ڕۆمان وکۆمەڵە چیرۆک وتوێژینەوە لە خۆ دەگرێت، لەوانە: ''بەیانیێکی ئێرانی، ئەمیر حەسەن چهڵتن''، ''بەڕێوبەری قوتابخانە، جەلال ئال ئەحمەد''، ''فڕۆکەکەم، فريبا وفی''، ''دەرکەوتنی مەستی، فەتانە حاجی سەید جەوادی''، ''ئەشکەنجەدان لە ئێران بەر لە ئیسلام''، ''چیرۆکی فۆلکلۆری لە ئێران ، نوقتەوی نەسيمي (دوو ڕابەری سۆفیگەرین)، و...

وئێستاش سەرقاڵی ئامادەکردنی فەرهەنگێکی گەورەی فارسی - عەرەبی… وکۆمەڵە چیرۆکێک بە زمانی عەرەبی.

 چەند ڕۆمانێکی عەرەبی وەرگێڕاوەتە سەر زمانی فارسی:

1. "دەرگای بەندە" ، ئەدهەم ئەلعەبودی، دار إيجاز، طهران

2. "توێکاریگەی بەغداد" ، بورهان شاوی، نشر بوتيمار، طهران

3. "تەکییەی شابەندەر" ، موحەممەد حەياوی، نشر مهري، لندن

4. "هەڵبژاردەیێک لە شیعری موحەممەد ماغوت" بۆ سەر زمانی فارسی، نشر مرواريد، طهران.

5.  نامەکانی غەسان كەنفانی بۆ غادە ئەلسمان، نشر سده، طهران.

6.  سەری پەیکەر، حەسەن ئەلفرتوسی، نشر نوگام، لندن

7.  "ئیعجام" سینان ئەنتوان، نشر هونار، طهران

8. "زستانی خێزان" عەل بەدر، نشر ثالث، طهران

9.  "بێ دینەکەی بەغداد" جەعفەر رەجەب، نشر زرياب، كابول

10.  سەماهانی"، عەبدول عەزيز بەركە ساكن، نشر نوگام، لندن

سه‌چاوه‌کان

[دەستکاری]

1. http://balinde.com/ghassan-hamdan-poem/

2. https://www.rudaw.net/sorani/opinion/01122019

3. https://www.rudaw.net/sorani/culture/literature/051220192

4. https://rommanmag.com/view/about

5.https://web.archive.org/web/20210531120431if_/https://www.alaraby.co.uk/%D9%85%D9%81%D9%83%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%B9-%D8%BA%D8%B3%D9%91%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86