شیكارکردنی كێشە

شیكارکردنی كێشە
شیكارکردنی كێشە
لقی	intellectual activity، ھزر، mathematisation، process
بەشێکە لە	psychology terminology
ھۆکار	problem
دەبێتە ھۆکاری	چارەسەر
بەکاردەھێنێت	داھێنەری
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

شیکارکردنی کێشە (بە ئینگلیزی: Problem Solving) بریتییە لە پرۆسەی گەیشتن بە ئامانجێک بە تێپەڕاندنی ئاستەنگەکان، کە بەشێکی بەردەوامی زۆربەی چالاکییەکانە. ئەو کێشانەی کە پێویستیان بە چارەسەرە لە ئەرکە کەسییە سادەکانەوە دەست پێدەکات (بۆ نموونە چۆن ئامێرێک دابگیرسێنرێت) تا دەگاتە پرسە ئاڵۆزەکان لە بوارەکانی بازرگانی و تەکنیکیدا. یەکەمیان نموونەی چارەسەرکردنی کێشەی سادەیە (SPS) کە یەک پرس چارەسەر دەکات، لەکاتێکدا دووەمیان چارەسەرکردنی کێشەی ئاڵۆزە (CPS) کە چەندین بەربەستی پەیوەندیدار بە یەکترەوە ھەیە.^[١] پۆلێنکردنێکی دیکە بریتییە لە کێشە باش پێناسەکراوەکان کە بەربەست و ئامانجی تایبەتیان ھەیە، و کێشە پێناسەکراوە خراپەکان کە دۆخی ئێستایان کێشەدارە بەڵام ڕوون نییە کە ئامانج لە چ جۆرە چارەسەرێک بێت بۆی.^[٢] بە ھەمان شێوە، مرۆڤ دەتوانێت کێشە فەرمییەکان یان لەسەر بنەمای ڕاستییەکان جیا بکاتەوە کە پێویستیان بە زیرەکی دەروونییە، لە بەرامبەر کێشە سۆزدارییە کۆمەڵایەتییەکان کە پشت بە ھەستە گۆڕاوەکانی تاکەکان یان گرووپەکان دەبەستن، وەک ڕەفتاری بە تەکتیک، مۆدە، یان ھەڵبژاردنی دیاری.^[٣]

چارەسەرەکان پێویستیان بە سەرچاوە و زانیارییەکی تەواو ھەیە بۆ گەیشتن بە ئامانجەکە. پیشەیییەکانی وەک پارێزەر، پزیشک و ڕاوێژکاران تا ڕادەیەکی زۆر چارەسەرکەری کێشەکانن بۆ ئەو پرسانەی کە پێویستیان بە لێھاتوویی تەکنیکی و زانیاری ھەیە لە دەرەوەی لێھاتوویی گشتی. زۆرێک لە بازرگانییەکان بە ناسینی کێشەیەک و دروستکردنی چارەسەرێک بازاڕی قازانجیان دۆزیوەتەوە: تا کێشەکە بەرفراوانتر و ناڕەحەتتر بێت، دەرفەتی پەرەپێدانی چارەسەرێکی قەبارەدار زیاترە.

چەندین تەکنیک و شێوازی تایبەتمەند بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان لە بوارەکانی وەک ئەندازیاری و بازرگانی و پزیشکی و بیرکاری و زانستی کۆمپیوتەر و فەلسەفە و ڕێکخستنی کۆمەڵایەتیدا ھەیە. تەکنیکە دەروونییەکان بۆ دەستنیشانکردن و شیکردنەوە و چارەسەرکردنی کێشەکان لە دەروونناسی و زانستە مەعریفییەکاندا دەخوێندرێنەوە. سەرەڕای ئەوە، ئەو بەربەستە دەروونییانەی کە ڕێگری لە خەڵک دەکەن لە دۆزینەوەی چارەسەر بابەتێکی لێکۆڵینەوەی بەرفراوانە: بەربەستەکانی چارەسەرکردنی کێشەکان بریتین لە لایەنگری پشتڕاستکردنەوە، کۆمەڵەی دەروونی و جێگیربوونی کارایی.

سەرچاوەکان

^ Frensch، Peter A.، ed. (2014-04-04). Complex Problem Solving. doi:10.4324/9781315806723. ISBN 978-1-315-80672-3.
^ Schacter, D.L. et al. (2009). Psychology, Second Edition. New York: Worth Publishers. pp. 376
^ Blanchard-Fields, F. (2007). «Everyday problem solving and emotion: An adult developmental perspective». Current Directions in Psychological Science. 16 (1): 26–31. doi:10.1111/j.1467-8721.2007.00469.x.

[Complex_Problem_Solving-1] Frensch، Peter A.، ed. (2014-04-04). Complex Problem Solving. doi:10.4324/9781315806723. ISBN 978-1-315-80672-3.

[:0-2] Schacter, D.L. et al. (2009). Psychology, Second Edition. New York: Worth Publishers. pp. 376

[Blanchard-Fields-3] Blanchard-Fields, F. (2007). «Everyday problem solving and emotion: An adult developmental perspective». Current Directions in Psychological Science. 16 (1): 26–31. doi:10.1111/j.1467-8721.2007.00469.x.

[١]

[٢]

[٣]