سێ پاشا

سێ پاشا (بە تورکیی عوسمانی: اوچ پاشلر) ناسراو بە سێ تورکی گەنج^[١]^[٢] لە محەممەد تەلعەت پاشا، وەزیری گەورە (سەرۆک وەزیران) و وەزیری ناوخۆ؛ ئیسماعیل ئەنوەر پاشا، وەزیری شەڕ و فەرماندەی گشتیی ھێزە چەکدارەکان؛ و ئەحمەد جەمال پاشا، وەزیری ھێزی دەریایی و فەرماندەی گشتیی سووریا پێکھاتبوو، کە ئیمپراتۆریەتیی عوسمانییان لە دوای کوودەتای ١٩١٣ و تیرۆرکردنی مەحموود شەوکەت پاشا بەڕێوە دەبرد.

سێ پاشا کە ھەموویان ئەندامی کۆمیتەی ناوەندیی کۆمەڵەی یەکێتی و پێشکەوتن بوون، کە ھەتا ڕادەیەکی زۆر لە چوونە ناوەوەی ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی بۆ ھاوپەیمانیی ھێزەکانی ناوەند و بەشداریکردنی لە جەنگی جیھانیی یەکەم لە ساڵی ١٩١٤دا بەرپرسیار بوون. ئەوان هەروەها ھەتا ڕادەیەکی زۆر لە جینۆسایدی نزیکەی یەک ملیۆن ئەرمەنی بەرپرسیار بوون. جەماوەری تورکیا بە شێوەیەکی بەرفراوان ڕەخنەیان لە سێ پاشا گرتووە، بەھۆی ئەوەی ئیمپراتۆریەتیی عوسمانییان کێشاوەتە ناو جەنگی جیھانیی یەکەم و بووەتە ھۆی دۆڕاندنی عوسمانی.^[٣] ھەر سێ کەسەکە لە دوای شەڕ مردنی توندوتیژیان بەخۆیانەوە بینی؛ تەلعەت و جەمال لەلایەن داشناکەکانەوە تیرۆر کران، لە کاتێکدا ئەنوەر لە کاتی سەرکردایەتیی بزووتنەوەی باسماچی لە نزیک دووشەنبە، تاجیکستانی ئەمڕۆ کوژرا.

دوای کوژرانی سێ پاشاکان، پاشماوەی تەرمی تەلعەت و ئەنوەر لە مۆنۆمێنتی ئازادی لە ئەستەمبوڵ نێژراوە^[٤] و زۆرێک لە شەقامەکانی تورکیا بە شێوەیەکی مشتومڕاوی ناوەکانیان بۆ ڕێزلێنانی ئەو کەسانە گۆڕدراوە.^[٥]

سەرچاوەکان

^ Kieser 2018.
^ ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Citation/CS1/Date_validation لە ڕیزی 627:attempt to compare two nil values.
^ Barry M. Rubin؛ Kemal Kirişci (١ی کانوونی دووەمی ٢٠٠١). Turkey in World Politics: An Emerging Multiregional Power. Lynne Rienner Publishers. لاپەڕە ١٦٨. ژپنک ٩٧٨-١-٥٥٥٨٧-٩٥٤-٩. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |بەستەری نووسەر2= و |بەستەری نووسەر= دیاری کراوە (یارمەتی)
^ Garibian، Sévane (٢٠١٨). «"Commanded by my Mother's Corpse": Talaat Pasha, or the Revenge Assassination of a Condemned Man». Journal of Genocide Research. ٢٠ (2): ٢٢٠–٢٣٥. doi:١٠.١٠٨٠/١٤٦٢٣٥٢٨.٢٠١٨.١٤٥٩١٦٠.
^ Minute، Turkish (٢٨ی نیسانی ٢٠٢١). «Hero, founder, or criminal? Talaat is still alive and well in Turkey». Turkish Minute (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

ئەم مێژوو وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

[FOOTNOTEKieser2018-1] Kieser 2018.

[2] ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Citation/CS1/Date_validation لە ڕیزی 627:attempt to compare two nil values.

[RubinKirişci2001-3] Barry M. Rubin؛ Kemal Kirişci (١ی کانوونی دووەمی ٢٠٠١). Turkey in World Politics: An Emerging Multiregional Power. Lynne Rienner Publishers. لاپەڕە ١٦٨. ژپنک ٩٧٨-١-٥٥٥٨٧-٩٥٤-٩. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |بەستەری نووسەر2= و |بەستەری نووسەر= دیاری کراوە (یارمەتی)

[Garibian-4] Garibian، Sévane (٢٠١٨). «"Commanded by my Mother's Corpse": Talaat Pasha, or the Revenge Assassination of a Condemned Man». Journal of Genocide Research. ٢٠ (2): ٢٢٠–٢٣٥. doi:١٠.١٠٨٠/١٤٦٢٣٥٢٨.٢٠١٨.١٤٥٩١٦٠.

[5] Minute، Turkish (٢٨ی نیسانی ٢٠٢١). «Hero, founder, or criminal? Talaat is still alive and well in Turkey». Turkish Minute (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]