بۆ ناوەڕۆک بازبدە

زمانی مالایی

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

 

مالایی
Bahasa Melayu
بھاس ملايو
داڕێژە:Script/Rejang
مالیزی/ئیندۆنیزی[١]
خوێندنەوە[ba.ha.sa mə.la.ju]
قسەی پێدەکرێ لەبروونای، ئیندۆنیزیا، مالیزیا، سینگاپوور، باشووری تایلەند، دوورگەی کریسمس، دوورگەکانی کۆکۆس
ڕەگەزمالاییەکان
(ھەروەھا مالایفۆنێس)یشان پێ دەوترێ
ژمارەی ئاخێوەرانL1 – ٧٧ ملیۆن  (٢٠٠٧)ne2007
سەرجەم (L1 و L2): ٢٠٠–٢٩٠ ملیۆن (٢٠٠٩)[٢]
بنەماڵەی زمان
شێوە ستانداردەکان
ئیندۆنیزی (بەناوی Bahasa Indonesia)
مالیزی (بەناوی Bahasa Melayu)[fn ١]
سیستەمی نووسین
ڕەوشی فەرمیبوون
زمانی فەرمییە لەداڕێژە:Startplainlist
بە زمانی کەمینە ناسراوە لە
Thailand (as Pattani Malay)
سامان دەدرێتەوە بەدەستی
کۆدەکانی زمان
ISO 639-1ms
ISO 639-2may (B)
msa (T)
ISO 639-3msaMacrolanguage
Individual codes:
zlm – مالایی (تاکەکەسی)
kxd – مالایی بروونایی
ind – ئیندۆنیزی
zsm – مالایی ستاندارد
jax – جابی مالایی
meo – کیدا مالایی
kvr – کرینجی
xmm – مالایی مانادۆ
min – مینانکاباو
mui – موسی
zmi – نێگەری سیمبیلان
max – مالایی مۆلۆکانی باکووری
mfa – کێلانتان-پاتانی مالایی
coa – کۆکس مالایی
bjn – بانجاریسی
bew – بێتاوی
msi – سابا مالایی
mqg – کۆتا بانگون کوتای مالایی
Linguasphere31-MFA-a
[[File:
|250px]]
نەخشەی ئەو ناوچانەی بە مالایی-ئیندۆنیزی قسە دەکەن:

██ ئیندۆنیزیا ██ مالیزیا ██ سینگاپوور و بروونای ██ تێموری ڕۆژھەڵات

██ باشووری تایلەند و دوورگەی کۆکس
قسەکەرێکی کیدا مالایی
قسەکەرێکی ئیندۆنیزی
قسەکەرێکی مالایی

مالایی یان مالیزی ( /məˈl/؛ [٦] Malay:،بە جاوی : بهاس ملايو ، ڕێجانگ : داڕێژە:Script/Rejang ) زمانێکی سەر بەخێزانی ئاسترۆنیساییە و زمانی فەرمی ھەریەک لە وڵاتانی بروونای و ئیندۆنیزیا و مالیزیا و سینگاپوورە، ھەروەھا لە تیمۆری ڕۆژھەڵات و بەشێک لە فلیپین و ڕۆژھەڵاتی تایلەند، بەشێوەیەکی گشتگیر و بنچینەیی لەلایەن ٢٩٠ ملیۆن کەسەوە قسەی پێدەکرێت، [٧]لەو ڕێژەیە نزیکەی (٢٦٠ ملیۆن کەسیان بە زمانی " ئیندۆنیزی " قسە دەکەن) کە شێوازێکی مۆدێرنی زمانی مالاییە. [٨]

سیستەمی نووسین

[دەستکاری]
ئەلفوبێی ڕێنکۆنگ کە سیستەمێکی نووسینی ڕەسەنە کە لە ناوەڕاست و باشووری سوماترا دەدۆزرێتەوە . دەقەکە دەڵێت (ڕێنووسی ڤۆرھۆڤ): "haku manangis ma / njaru ka'u ka'u di / saru tijada da / tang [hitu hadic sa]"، کە لەلایەن Voorhoeve وەرگێڕدراوەتەوە: "من دەگریم، بانگت دەکەم؛ ھەرچەندە بانگ دەکرێت، تۆ نایەیت" (hitu adik sa- باقی دێڕی ٤ یە.
نووسراوی کێدوکان بوکیت, بە بەکارھێنانی ئەلفوبێی پالاڤا, کۆنترین نمونەی زمانی کۆنی مالای لە باشووری سوماترا لە ئەندەنوسیا کە لە ژیاندا ماوە.

لە ئێستادا زمانی مالایی بە بەکارھێنانی ڕێنووسی لاتینی دەنووسرێت، کە لە بروونای و مالیزیا و سینگاپوورە بە ڕومی ناسراوە یان لە ئیندۆنیزیا بە لاتینی ناسراوە، ھەرچەندە ڕێنووسی عەرەبی بە ناوی عەرەبی مێلایو یان جاوییش بوونی ھەیە، بەڵام ڕێنووسی لاتینی لە مالیزیا و سینگاپوورە و ئیندۆنیزیا فەرمیە، زمانی مالایی ژمارەکانی ھیندۆسی-عەرەبی بەکاردەھێنێت.

لاپەڕەکانی کۆتایی تاج ئەلسەلاتین، تاجی پاشاکان ، " ئاوێنەیەکی مالای بۆ شازادەکان "، لەلایەن محەمەد بن عومەر سیاخ فەرید لە ٣١ی تەمموزی ١٨٢٤ی زایینی لە شاری پینانگ بە ڕێنووسی جاوی کۆپی کراوە. کتێبخانەی بەریتانی

ئەمانەش ببینە

[دەستکاری]
  • بەراوردکردنی زمانی ستانداردی مالای و ئەندەنوسیا
  • زمانی ئیندۆنیزی
  • ڕێنووسی جاوی, ئەلفوبێیەکی عەرەبییە بۆ زمانی مالای
  • زمانەکانی ئەندەنوسیا
  • لیستی وشەکانی ئینگلیزی بە ڕەچەڵەک مالای
  • مەلاجۆێ بەتاوی
  • ئینگلیزی مالیزیا, ئەو ئینگلیزییەی کە بە فەرمی لە مالیزیا بەکاردەھێنرێت
  • زمانی مالیزی

تێبینی

[دەستکاری]


سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Blust، Robert (2013). The Austronesian Languages (revised ed.). Australian National University. hdl:1885/10191. ISBN 978-1-922185-07-5.
  2. ^ Uli، Kozok (10 March 2012). «How many people speak Indonesian». University of Hawaii at Manoa. لە 20 October 2012 ھێنراوە. James T. Collins (Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu, Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17). {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  3. ^ «Kedah MB defends use of Jawi on signboards». The Star. 26 August 2008. لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئایاری ٢٠٢٣ ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  4. ^ Dahlan, H. Abdullah Zaini. Kitabati, Practical Methods for Learning to Read & Write Pegon (Kitabati, Metode Praktis Belajar Membaca & Menulis Pegon). Zaini Press. Accessed April 19, 2023. https://ia903106.us.archive.org/22/items/etaoin/Kitabati.pdf.
  5. ^ «East Timor Languages». www.easttimorgovernment.com. لە ڕەسەنەکە لە ٤ی ئازاری ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 30 July 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  6. ^ Bauer، Laurie (2007). The Linguistic Student's Handbook. Edinburgh: Edinburgh University Press.
  7. ^ 10 million in Malaysia, 5 million in Indonesia as "Malay" plus 260 million as "Indonesian", etc.
  8. ^ Wardhana، Dian Eka Chandra (2021). «Indonesian as the Language of ASEAN During the New Life Behavior Change 2021». Journal of Social Work and Science Education. 1 (3): 266–280. doi:10.52690/jswse.v1i3.114. لە ڕەسەنەکە لە ٩ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە 29 January 2021 ھێنراوە. {{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  1. ^ term "Bahasa Malaysia" sometimes also used in Malaysia and term "Bahasa Malaysia" is very popular used by Indonesian citizen. But in Malaysian education is using term 'Bahasa Melayu' according constitution and as a language of knowledge.
  2. ^ Term Malaysian language never existed in English Translator. Bahasa Malaysia is translate became Malay (Bahasa Melayu) not Malaysian.