دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ لە ھەرێمی کوردستان - عێراق
دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ لە ھەرێمی کوردستان - عێراق دامەزراوەیەکی حکومییە، بەپێی بڕگەی یەکەم و پێنجەمی ماددەی ٥٦ی یاسای ژمارە ١ی ساڵی ١٩٩٢] ھەموارکراو، لەسەر داوای ئەنجومەنی وەزایرانی ھەرێم، پەرلەمانی کوردستان - عێراق لە دانیشتنی ئاساییی ژمارە ١٣ی ٢٤ی ئایاری ساڵی ٢٠١٠ بڕیاری دەڕچوواندنی یاسای دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤی ھەرێمی کوردستان - عێراقی دراوە. ئەم دەستەیە لە چوارچێوەی بوودجەی گشتیی ھەرێمدا، بوودجەیەکی تایبەتیی بۆ تەرخان کراوە و بە پەرلەمانەوە پەیوەست کراوە.[١]
ئامانجی دەستەی مافی مرۆڤ
[دەستکاری]ئامانجی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ لە ھەرێمی کوردستان - عێراق پارێزگاریکردنە لە مافەکانی مرۆڤ و پتەوکردن و داکۆکیکردن لێیان لە ھەموو لایەنەکانەوە و بەپێی پێوەرە نێودەوڵەتییەکان، لەگەڵ بڵاوکردنەوەی ڕۆشنبیریی مافەکانی مرۆڤ.[٢][٣]
ئەرکەکانی دەستەکە
[دەستکاری]یەکەم: ڕاو و ڕاوێژی خۆی سەبارەت بە ڕەوشی پەیوەست بە مافەکانی مرۆڤ پێشکەش دەکات و ڕاسپاردە بۆ وەزارەتەکان و دەزگا پەیوەندیدارەکان لە ھەرێمی کوردستان بەرز دەکاتەوە.
دووەم: لە ڕیگەی چەسپاندنی بەھای لێبوردەیی و ماناکانی ھاوکاریی کۆمەڵایەتییەوە ڕۆشنبیریی مافەکانیی مرۆڤ و بابەتەکانی ژنان و منداڵان بڵاو دەکاتەوە.
سێیەم: چاودێریی گونجانی یاساکانی ھەرێم لەگەڵ بنەماکانی مافەکانی مرۆڤ و ئازادییە سەرەکییەکان، پێشکەشکردنی پێشنیاز لەو بارەیەوە بۆ لایەنە پەیوەندیدارەکان دەکات.
چوارەم: ھەڵسەنگاندنی پابەندبوونی دەسەڵاتەکانی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان بە حوکمەکانی بەڵگەنامە و بەندە تایبەتییەکانی مافەکانی مرۆڤ و ھەردوو پەیمانە نێودەوڵەتییە تایبەتییەکانی مافەکانی شارستانی و سیاسی و مافە ڕۆشنبیریی و کۆمەڵایەتی و ئابوورییەکانەوە، لەگەڵ دەرخستنی ئەو پێشێلکارییانەی کە دوور نییە بەھۆی پیادەکردنی دەسەڵاتەکانی ھەرێمەوە پەیدا ببن.
پێنجەم: ئامادەکردنی لێکۆڵینەوە و توێژینەوەی خولاوخول و دەرچوواندنی بڵاوکراوە و چاپەمەنی دەربارەی ڕێگاکانی باشترکردنی مافەکانی مرۆڤ لەناو ھەرێمی کوردستاندا لەگەڵ بەستنی کۆڕ و کۆبوونەوەی تایبەت لەبارەی چمکەکانی مافەکانی مرۆڤەوە.
شەشەم: سەردان و چاودێریکردنی بەندیخانەکان و بنکەکانی چاکسازیی کۆمەڵایەتی و دەستبەسەرکراوانی بنکەکان و، لێپێچینەوە و ئامادەکردنی ڕاپۆرتی خولاوخول دەربارەی بەندییەکان و سپیردراوان بە چاکسازیی کۆمەڵایەتی و دەستبەسەرکراوان.
حەوتەم: وەرگرتنی سکاڵا لە خەڵک و لە کۆمەڵە و ڕیکخراوەکانی کۆمەڵگای مەدەنی لەبارەی پێشێلکارییەکانی مافەکانیی مرۆڤ و دڵنیابوون لە ڕاستییان و ئاگاداریی داواکاری گشتی بۆ گرتنە بەری ڕێکاری یاسایی و بەدواداچوون بۆ دەرئەنجامەکانی دەکات.
ھەشتەم: ھاوکاری لەگەڵ ڕیکخراوەکانی مافەکانی مرۆڤ و ڕێکخراوەکانی دیکەی کۆمەڵگەی مەدەنی دەکات لە ناوەوە و دەرەوەی ھەرێمی کوردستان، ھەروەھا لەگەڵ کۆمەڵە ھزری و ئابووری و کۆمەڵاتییەکان ھاوکاری دەکات. ئەڵقەی لێ توێژینەوە لەگەڵ ھاووڵاتییان لە ھەرێمدا بە جۆرێک ڕێک دەخات کە ڕۆشنبیریی پابەندبوون بە بەندە یاسایییەکان و ڕێکەوتنە نێودەوڵەتییەکان و بابەتەکانی مافەکانی مرۆڤەوە مسۆگەر بکەن - لەپێناوی سەروەریی یاسا و ڕێزگرتنی مافەکانی مروڤدا.
نویەم: لەگەڵ ڕێکخراوە تایبەتمەندەکانی بواری مافەکانی مرۆڤ و لایەنە پەیوەندیدارەکانی دیکەدا ھاوکاریی و ھاودەنگی دەکات بە ئامانجی نوێنەرایەتیکردنی ھەرێمی کوردستان لە کۆبوونەوە و کۆنگرەکانی تایبەت بە مافەکانی مرۆڤ.
دەیەم:
ئەلف. ڕاپۆرتی ساڵانە ئامادە دەکات بۆ دەرخستنی ڕووی ڕاستەقینەی واقیعی مافی مرۆڤ لە ھەرێمدا و بۆ سەرۆکایەتیی ھەرێمی کوردستان و سەرۆکایەتیی پەرلەمان و سەرۆکایەتیی ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆکایەتیی ئەنجومەنی دادوەری و لایەنە پەیوەندیدارەکانی بەرز دەکاتەوە، لەگەڵ پێشاندانی ڕاسپاردەی بە کردار بۆ پاراستن و بەھێزکردنی مافی مرۆڤ لە کوردستان.
بێ. ڕاپۆرتی خولاوخول لەبارەی مافی مرۆڤ بە پەرلەمانی کوردستان دەدات و لە دەزگاکانی ڕایگەیاندندا بڵاوی دەکاتەوە.
ئەنجومەنی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ لە ھەرێمی کوردستان - عێراق
[دەستکاری]ئەنجومەنی ئەم دامەزراوە پێک دێت لە:[٢]
- سەرۆکی دەستە / سەرۆک.
- بەڕێوەبەری گشتیی فەرمانگەی یاسایی و پاراستنی مافی مرۆڤ / بڕیاردەر.
- نوێنەری ئەنجومەنی وەزیران، پلەکەی لە پلەی تایبەت کەمتر نەبێت / ئەندام.
- نوێنەری ئەنجومەنی دادوەری / ئەندام.
- نوێنەری داواکاریی گشتی / ئەندام.
- دوو ئەندام لەوانەی کە کاری دادوەری، یان یاسادانان، یان یاسایییان بۆ ماوەیەک کردبێت کە لە دە ساڵ کەمتر نەبێت.
پەیکەری دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ لە ھەرێمی کوردستان - عێراق
[دەستکاری]دەستەکە لەم فەرمانگانەی خوارە پێک ھاتووە:
- فەرمانگەی کارگێڕیی و دارایی.
- فەرمانگەی یاسایی و پاراستنی مافی مرۆڤ.
- فەرمانگەی پەیوەندییەکان و ڕاگەیاندن.
- ڕاوێژکاران کە ژمارەیان لە دوو زیاتر نەبێت، دەبێ شارەزا و پسپۆڕ بن لە بوارەکانی مافی مرۆڤدا.
- دەستەی ئەنجومەنی کارگێڕی کە لە سەرۆک و بەڕێوەبەری فەرمانگەی دەستە و ڕاوێژکاران پێک دێت.
ئەمانەش ببینە
[دەستکاری]- مافنامەی جیھانیی مناڵان
- مافی ئاژەڵان
- جیاکاریی ڕەگەزی (ڕەگەزپەرستی)
- ئازادیی
- مافنامەی مرۆڤ
- مافە بنچینەییەکان
- مافی مەدەنی و سیاسی
- مافی یاسایی و سروشتی
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «Kurdistan Parliament». Kurdistan Parliament (بە ئینگلیزی). لە ٧ی ئایاری ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ ئ ا «ده‌سته‌ى سه‌ربه‌خۆى مافى مرۆڤ له‌هه‌رئمى كوردستان». ده‌سته‌ى سه‌ربه‌خۆى مافى مرۆڤ له‌هه‌رئمى كوردستان. لە ٧ی ئایاری ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «پێکهاتەکانی هەرێمی کوردستان؛ لە ڕەهەندەکانی مافی مرۆڤدا». www.kdp.info. لە ٧ی ئایاری ٢٠٢١ ھێنراوە.
