بەھائەدین ئیبن شەداد
 | شێوازی ئەم وتارە لەگەڵ پێوەرە فەرمیەکانی ویکیپیدیا ناگونجێ. لەوانەیە پەڕەی وتووێژ پێشنیاری گونجاوی بۆ ئەم مەبەستە لە خۆ گرتبێ. بۆ ڕێنوێنی زیاتر بڕوانە شێوازی ستانداردی نووسینی ویکیپیدیا. |
 | لەوانەیە ئەم وتارە بۆ گەییشتن بە ئاستی ستانداردی شێوازی نووسینی وتار لە ویکیپیدیادا، ویکیسازی پێویست ببێت. تکایە ئەگەر دەتوانن ئەم پەڕەیە باشتر بکەن. |
| ئیبن شەداد | |
|---|---|
| [[File:|frameless|alt=]] | |
| لەدایکبوون | 539 ک / 1145ز مووسڵ |
| مەرگ | 632ک/1234ز حەلەب |
| نەتەوە | کورد |
| پیشە | مێژوونووس - فەقێ - قازی قازیەکان |
ئیبن شەداد ( لەدایک بووى 539 ک / 1145ز - مردووى 632ک/1234ز ) ناوی تەواوی بەهائەدین یوسف کوڕی ڕافع کوڕی تەمیمە لە بنەماڵەی کوردانى بەنی شەدادە [١]، مێژوونووس و زانا و شەرعزان و قازی قازیەکان بوو ، هەروەها مامۆستای مێژوونووسی بەناوبانگ ئیبن خەلەکانە .
ژیان[دەستکاری]
ئیبن شەداد لە مووسڵ لە دایک بووە، لەو شارە خوێندی و لە فقهدا شارەزایەکی تەواوى دەسکەوت ، پاشان چۆتە بەغدا و لە قوتابخانەى (النظامية) زانستی عەقڵی و وێژەیی خوێند، دوای چوار ساڵ لە ساڵی (569کـ) دا گەڕاوەتەوە بۆ مووسڵ ، ئەو کاتەی تەمەنى 30 ساڵ بووە لە مووسڵ لە قوتابخانەى (الشهرزوریة) دەرسی گوتووەتەوە، لەوێ پلە و پایەی بەرزبووەتەوە. تا بڵێی خاوەن ئاوەز بووە و خاوەن هزرێکی سنگسن بووە[٢] ، لەبەر ئەوە ئەتابەک چەندین جار بە باڵیۆز ناردوویەتى بۆ لای خەلیفەی عەباسی و لای سەڵاحەدین. دوای ئەوەی لە ساڵی(583ک/1188ز) لە حەج گەڕایەوە سەردانى (بیت المقدس)ـی کرد ، کە تازە سوپای موسڵمانان فەتحیان کردبوو، لەوێ سەلاحەدین بەدوای ناردوو و داوای لێ کرد کە لەلای بمێنێتەوە، ئیبن شەداد ڕەزامەندی دەربڕی و لەلای سەلاحەدین مایەوە ، لەوێوە دەبێتە مێژوونووسی تایبەتى سەلاحەدین و دەست دەکات بە نووسینى کتێبی (النوادر السلطانية والمحاسن اليوسفية/سيرة صلاح الدين الأيوبي)، لەم کتێبەدا هەر چییەکی دیتبێت و بیستبێتی، بە شێوازێکی شیرین بەبێ جوانکاری زمانەوانى تۆماری کردووەن، خەباتى سەختى سوپاکەى سەڵاحەدین دژ بە هێرشی سێ یەمى خاچپەرستان بەشێوەیەکى تەواو نمایشی کردووە بە بێ ئەوەى بەدوای هەواو هەواس پەرستی قارەمانیەتى پەلکێش ببێ، هەر بۆیە دەگمەنە سەرچاوەیەکی مێژووی سوڵتانى یان میرێ لە سەرکردەکانى چاخی ناوەڕاست بدۆزرێتەوە هێندەى کتێبەکەى ئیبن شەداد بایەخی مێژووی هەبێت.[٢][٣]
مردن[دەستکاری]
ئیبن شەداد دوایی مردنی سەلاحەدین، هەوڵی دا ڕێگری بکات لە سەرهەڵدانى ئاژاوە لە نێوان کوڕەکانی سەڵاحەدین دا، دواتر گەڕایەوە میسڕ و هەوڵیدا مەلیک عەزیز (عوسمانى کوڕی سەلاحەدین ) لە جێی بابی دانێت و لەو کارە گرینگە سەرکەوتوو بوو ، لە ساڵی (591ک) مەلیک زاهیر غیاسەدین میری حەلەب، داوای لێکرد بچێت بۆ ئەوێ و دادوەری حەلەب لەدەست بگرێت ، ئیبن شەداد ئەو داخوازیەی بەجێ هێنا و تا دوا کاتەکانى ژیانی(632ک/1234ز) لەو کارەدا مایەوە .
کتابەکان[دەستکاری]
- (النوادر السلطانية والمحاسن اليوسفية/سيرة صلاح الدين الأيوبي) لەمەڕ کەسایەتى سەلاحەدین و شەڕی خاچپەرستان.
- دلائل الأحكام) لە بارەی حەدیسەوە
- (ملجأ الحکام عند التباس الأحکام) لە بارەی دادوەریەوە
- (فضل الجهاد) و(الموجز الباهر) لە فوروعدا
- (العصا)
