بزووتنەوەی منیش

منیش یان می توو (بە ئینگلیزی: MeToo) بزووتنەوەیەکی کۆمەڵایەتییە دژی دەستدرێژی و ئازاردانی سێکسی و کولتوری دەستدرێژیی سێکسی، کە تێیدا خەڵک ئەزموونی خۆیان لە دەستدرێژی یان ئازاردانی سێکسیدا بڵاودەکەنەوە.سەرەتا لە ساڵی ٢٠٠٦ دەستەواژەی «منیش» لەم چوارچێوەیەدا، لە مای سپێیس، لەلایەن تارانا بێرک، ڕزگاربووی دەستدرێژی سێکسی و چالاکوان بەکارھێنراوە. زانکۆی ھارڤارد توێژینەوەیەکی کەیسی لەسەر بورک بڵاوکردەوە، بە ناوی «سەرکردایەتیکردن بە ھاوسۆزی: تارانا بێرک و دروستکردنی بزووتنەوەی منیش» (٢٠٢٠). ھاشتاگی #MeToo لە ساڵی ٢٠١٧ەوە وەک ڕێگەیەک بۆ ڕاکێشانی سەرنج بۆ گەورەیی کێشەکە بەکارھێنراوە.

ئامانجی «منیش»، ھەر وەک چۆن سەرەتا بێرک دەری دەبڕی، ھەروەھا ئەوانەی دواتر ئەم تاکتیکەیان باس کرد، بەھێزکردنی ئەو کەسانەیە کە دەستدرێژی سێکسییان کراوەتە سەر (بەتایبەت ژنانی گەنج و لاوازی ڕەنگاوڕەنگ) لە ڕێگەی ھاوسۆزی، ھاودەنگی و ھێز لە ژمارەدا، بە شێوەیەکی دیار نیشاندانی ئەوەی کە، بە تایبەت لە شوێنی کاردا چەند کەس تووشی دەستدرێژی سێکسی و ھەراسانکردن بوون. دوای ئاشکرابوونی چەندین تۆمەتی دەستدرێژی سێکسی دژی ھارڤی واینشتاین بەرھەمھێنەری فیلم لە تشرینی یەکەمی ٢٠١٧،] بزووتنەوەکە بە شێوەیەکی بەرفراوان وەک ھاشتاگێک لە سۆشیال میدیادا بڵاوبووەوە. لە ١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧، ئەکتەری ئەمریکی ئەلیسا میلانۆ لە تۆڕی کۆمەڵایەتی تویتەر بڵاوی کردەوە، «ئەگەر ھەموو ئەو ژنانەی کە ئازاری سێکسییان بۆ کراوە یان دەستدرێژییان کراوەتە سەر، وەک ستاتۆیەک 'منیش'یان نووسیبێت، ڕەنگە ھەست بە گەورەیی کێشەکە بکەین» وتی کە بیرۆکەکەی لە ھاوڕێیەکییەوە وەرگرتووە. زۆری نەخایاند ژمارەیەک پۆست و وەڵامی کەسایەتییە ناودارەکانی ئەمریکی گوێنت پالترۆو، ئەشلی جوود، جێنیفەر لۆرنس، و ئوما تورمان و چەندانی دیکەی بەدوای خۆیدا ھێنا.

ڕوماڵی بەرفراوانی میدیاکان و باسکردنی کەڵکاژۆی سێکسی، بەتایبەتی لە ھۆلیوود، بووە ھۆی دوورخستنەوەی پلە باڵاکان لە پۆستەکانیان، ھەروەھا ڕەخنە و کاردانەوەی توندیشی ھەبوو.

دوای ئەوەی ملیۆنان کەس دەستیان کرد بە بەکارھێنانی دەستەواژە و ھاشتاگ بەم شێوەیە لە زمانی ئینگلیزی، دەستەواژەکە دەستی کرد بە بڵاوبوونەوە بۆ دەیان زمانی تر. ھەرچۆنێک بێت لەگەڵ ئەم فراوانبوونەدا مەوداکەی تا ڕادەیەک بەرفراوانتر بووە و بورک بەم دواییانەدا بە بزووتنەوەیەکی نێودەوڵەتی بۆ دادپەروەری بۆ خەڵکی پەراوێزخراو ئاماژەی پێکردووە. دوای ئەوەی ھاشتاگی #MeToo لە کۆتایی ساڵی ٢٠١٧ بە شێوەیەکی بەرفراوان بڵاوە کرایەوە، فەیسبووک ڕای گەیاند کە نزیکەی نیوەی بەکارھێنەرانی ئەمریکی دەڵێن لەگەڵ ئەو کەسانەدا کە دەستدرێژی سێکسییان کراوەتە سەر یان بێزارکراون ھاوڕێن.