ئیمپراتۆریەتی چین
ئیمپراتۆرییەتی چین[١] (بە چینی: 秦朝 خوێندنەوە: چین چاۆ) یەکەم ئیمپراتۆرییەت بوو لە مێژووی چین. کە تەمەنی ئیمپراتۆرییەتەکە لە ٢٢١ی پێش زاین دەستی پێکرد تا ٢٠٦ی پێش زایین کە ناوی لێنراوە چین بەھۆی خاکە سەرەکییەکەی ویلایەتی چین، کە لە ئەمرۆ مۆدێرن بە (گانسو و شێنسی ناسراوە) ئیمپراتۆرییەتەکە لەلایە ئیمپراتۆر چین شی ھوانگ دامەزرا کە یەکەم ئیمپراتۆر بوو لە مێژووی ئەوسای چین پێش خۆی ھیچ فەرمانرەوایەک ناونیشانی «ئیمپراتۆر» ی لەخۆی نەنابوو، ھەرچۆنێک بێت یاساناس شانگ یانگ بە چاکسازییەکانی ئیمپراتۆرییەتەکەی بەھێزتر کرد لە سەدەی چوارەمی پێش زایین لە سەردەمی شەڕی ویلایەتەکان، لە ناوەند و کۆتایی سەدەی سێیەم چین دەستی کرد بە کەمپینە سەربازییەکانی بۆ سەر ویلایەتەکان، سەرەتا لە ئیمپراتۆریەتی ژۆو دەستی پێکرد کە ئەوکاتە ئیمپراتۆرییەتەکە لە لاوازییەکی زۆر بەھێز دابوو ئەمەش بەھۆی سیستەمی دەرەبەگایەتی و نەتوانینی ژۆو بۆ کۆنتڕۆلکردنی خاکەکانی کە لەلایەن لۆردەکانەوە بەڕێوە دەبردران، ھەرچۆنێک بێت کەمپینەکانی چین بۆ سەر ویلایەتەکان بە (شەڕەکانی یەکخستنەوەی چین) ناسراوە کە کەمپینی سەربازی چین بۆ سەر شەش ویلایەتەکەی تری حەوت شانشینەکە.
.svg) | |||
|---|---|---|---|
| دێرین | |||
| Neolithic ٨٥٠٠ تا ٢٠٧٠ی پێش زاین BCE | |||
| سیا c. 2070 – c. 1600 BCE | |||
| شانگ c. ١٦٠٠ تا ١٠٤٦ی پێش زاین BCE | |||
| ژۆو c. 1046 – 256 BCE | |||
| ڕۆژھەڵاتی ژۆو | |||
| ڕۆژاوای ژۆو | |||
| سەردەمی بەھار و پایز | |||
| سەردەمی شەڕی ویلایەتەکان | |||
| شاھانە | |||
| چین 221–207 BCE | |||
| ھان 202 BCE – 220 CE | |||
| رۆژاوای ھان | |||
| سین | |||
| ڕۆژھەڵاتی ھان | |||
| سێ شانشینەکە 220–280 | |||
| وێی, شو and وو | |||
| جین 266–420 | |||
| رۆژاوای جین | |||
| ڕۆژھەڵاتی جین | شانزە شانشینەکە | ||
| Northern and Southern dynasties 420–589 | |||
| سوی 581–618 | |||
| تانگ 618–907 | |||
| (Wu Zhou 690–705) | |||
| پێنج ئیمپراتۆریەتەکە و پێنج شانشینەکە 907–979 |
لیاۆ 916–1125 | ||
| سۆنگ 960–1279 | |||
| Northern Song | ڕۆژاوای سیا | ||
| Southern Song | جین | Western Liao | |
| یوان 1271–1368 | |||
| مینگ 1368–1644 | |||
| چینگ 1636–1912 | |||
| جیھانی مۆدێرن | |||
| Republic of China on the mainland 1912–1949 | |||
| People's Republic of China 1949–present | |||
| Republic of China in Taiwan 1949–present | |||
وتارە پەیوەندیدارەکان | |||
بەستەرە دەرەکییەکان
[دەستکاری] |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئیمپراتۆریەتی چین تێدایە. |
- ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی
<ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەریchinنەدراوە
- وڵاتانی پێشوو لە ڕۆژھەڵاتی ئاسیا
- ویلایەتەکان و مەڵبەندەکان، دامەزرانی سەدەی ٣یەمی پ.ز
- ھەڵوەشێنراوەکانی ھەزارەی یەکەمی پێش زایین لە چین
- زنجیرە فەرمانڕەواییەکان لە چین
- فەرمانڕەوا پێشووەکان لە ڕۆژھەڵاتی ئاسیا
- چین شی ھوانگ
- ویلایەت و ناوچانەی لە سەدەی سێیەمی پێش زایین ھەڵوەشێنراونەتەوە
- ئیمپراتۆریەتییە پێشووەکان