ئیمپراتۆریەتی چین

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

ئیمپراتۆرییەتی چین[١] (بە چینی: 秦朝 خوێندنەوە: چین چاۆ) یەکەم ئیمپراتۆرییەت بوو لە مێژووی چین. کە تەمەنی ئیمپراتۆرییەتەکە لە ٢٢١ی پێش زاین دەستی پێکرد تا ٢٠٦ی پێش زایین کە ناوی لێنراوە چین بەھۆی خاکە سەرەکییەکەی ویلایەتی چین، کە لە ئەمرۆ مۆدێرن بە (گانسو و شێنسی ناسراوە) ئیمپراتۆرییەتەکە لەلایە ئیمپراتۆر چین شی ھوانگ دامەزرا کە یەکەم ئیمپراتۆر بوو لە مێژووی ئەوسای چین پێش خۆی ھیچ فەرمانرەوایەک ناونیشانی «ئیمپراتۆر» ی لەخۆی نەنابوو، ھەرچۆنێک بێت یاساناس شانگ یانگ بە چاکسازییەکانی ئیمپراتۆرییەتەکەی بەھێزتر کرد لە سەدەی چوارەمی پێش زایین لە سەردەمی شەڕی ویلایەتەکان، لە ناوەند و کۆتایی سەدەی سێیەم چین دەستی کرد بە کەمپینە سەربازییەکانی بۆ سەر ویلایەتەکان، سەرەتا لە ئیمپراتۆریەتی ژۆو دەستی پێکرد کە ئەوکاتە ئیمپراتۆرییەتەکە لە لاوازییەکی زۆر بەھێز دابوو ئەمەش بەھۆی سیستەمی دەرەبەگایەتی و نەتوانینی ژۆو بۆ کۆنتڕۆلکردنی خاکەکانی کە لەلایەن لۆردەکانەوە بەڕێوە دەبردران، ھەرچۆنێک بێت کەمپینەکانی چین بۆ سەر ویلایەتەکان بە (شەڕەکانی یەکخستنەوەی چین) ناسراوە کە کەمپینی سەربازی چین بۆ سەر شەش ویلایەتەکەی تری حەوت شانشینەکە.

History of China
دێرین
Neolithic ٨٥٠٠ تا ٢٠٧٠ی پێش زاین BCE
سیا c. 2070 – c. 1600 BCE
شانگ c. ١٦٠٠ تا ١٠٤٦ی پێش زاین BCE
ژۆو c. 1046 – 256 BCE
 ڕۆژھەڵاتی ژۆو
 ڕۆژاوای ژۆو
   سەردەمی بەھار و پایز
   سەردەمی شەڕی ویلایەتەکان
شاھانە
چین 221–207 BCE
ھان 202 BCE – 220 CE
  رۆژاوای ھان
  سین
  ڕۆژھەڵاتی ھان
سێ شانشینەکە 220–280
  وێی, شو and وو
جین 266–420
  رۆژاوای جین
  ڕۆژھەڵاتی جین شانزە شانشینەکە
Northern and Southern dynasties
420–589
سوی 581–618
تانگ 618–907
  (Wu Zhou 690–705)
پێنج ئیمپراتۆریەتەکە
و پێنج شانشینەکە

907–979
لیاۆ 916–1125
سۆنگ 960–1279
  Northern Song ڕۆژاوای سیا
  Southern Song جین Western Liao
یوان 1271–1368
مینگ 1368–1644
چینگ 1636–1912
جیھانی مۆدێرن
Republic of China on the mainland 1912–1949
People's Republic of China 1949–present
Republic of China in Taiwan 1949–present

بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]

  1. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری chin نەدراوە