ھێز (فیزیک)

لە فیزیکدا، ھێز یان زۆر (بە ئینگلیسی: Force) ھەر ھۆیەکی دەرەکییە کە گۆڕانێک لە جووڵەی تەنێکی ئازاددا بەدی بھێنێت. یاخوود دەتوانرێت کە پێناسێکی تری بۆ بکرێت کە ئەویش؛ ئەو کاریگەرەیە کە کار لە تەنێک دەکات و لەونەیە ببێتە هۆی گۆڕینی بارەکەی لەوەستان یان لە جوڵاندن.

هێزەکان گۆڕانی خێرایی

زۆۆرجار کرەگەری هێزێک لە تەنێکی دیاریکراو دەبێتە هۆی گۆڕینی خێراییەکەی. هەروەها هێز دەتوانێت تەنێکی وەستاو بجوڵێنێت یان تەنێکی جوڵاو بوەستێنێت.

یەکەی پێوانەییهێز لە سیستەمی نوێودەوڵەتی

یەکەی پێوانەیی هێز لە سیستەمی نێودەوڵەتی یەکەکاندا کەبە (SI) ناوسراون، نیوتنە. هۆکارەکەشی ڕێزگرتنە لە زانا (ئیسحاق نیوتن (١٧٢٤-١٦٤٢)) چوونکە داهێنانە زانیستیەکانی بوونە هۆی باشتر تێگەیشتنی هێز و جوڵە. یەکەی نیوتن، بە بڕی ئەو هێزە پێناسە دەکرێت کە دەتوانێت تاودانێکی (1m/S2) بەو تەنەپەیدابکات کە بارستاییەکەی ١ کیلۆ گڕام بێت.