ڕەفەح
ڕەفەح | |
|---|---|
City | |
| Arabic transcription(s) | |
| • عەرەبی | رَفَح |
 Aerial view of Rafah in 2012 | |
 Location of Rafah in the Gaza Strip | |
| ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Location_map لە ڕیزی 522:Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Palestine" does not exist. | |
| پۆتانەکان: 31°16′21″N 34°15′31″E / 31.27250°N 34.25861°Eپۆتانەکان: 31°16′21″N 34°15′31″E / 31.27250°N 34.25861°E | |
| State | داڕێژە:Country data State of Palestine[١] |
| Governorate | Rafah[١] |
| دەسەڵات | |
| • جۆر | City |
| • Head of Municipality | Anwar al-Shaer (2019)[٢] |
| • Mayor | Ahmed al-Soufi (2025)[٣] |
| ڕووبەر | |
| • سەرجەم | ٦٤٬٠٠٠ دۆنمs (٦٤ کیلۆمەتری چوارگۆشە or ٢٥ میلی چوارگۆشە) |
| ژمارەی دانیشتووان (2017 Census)[٥] | |
| • سەرجەم | ١٧١٬٨٩٩ |
| • چڕی | ٢٬٧٠٠ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (٧٬٠٠٠ کەس لە میلی چوارگۆشە) |
ڕەفح (بە عەرەبی: رفح) شارێکە لە باشووری کەرتی غەززە لە فەلەستین. پایتەختی پارێزگای ڕەفەحی دەوڵەتی فەلەستینە، دەکەوێتە ٣٠ کم باشووری ڕۆژاوای شاری غەززە. لە ساڵی ٢٠١٧دا ژمارەی دانیشتووانی شاری ڕەفەح ١٧١ ھەزار و ٨٨٩ کەس بووە. لە ئەنجامی بۆردومانی بەرفراوان و ھێرشی زەمینی لە شاری غەززە و خان یونس لەلایەن ئیسرائیلەوە لە کاتی شەڕی ئیسرائیل و حەماس، پێدەچێت نزیکەی یەک ملیۆن و ٤٠٠ ھەزار فەلەستینی تا مانگی شوباتی ٢٠٢٤ لە ڕەفەح ئاوارەبووبن.[٦]
دوای شەڕی فەلەستین لە ساڵی ١٩٤٨، میسر ناوچەکە و کەمپەکانی پەنابەرانی فەلەستینییەکانی بەڕێوەدەبرد. لە کاتی قەیرانی سوێسدا، ھێزەکانی بەرگری ئیسرائیل ١١١ فەلەستینییان کوشت کە ١٠٣ پەنابەری کەمپی پەنابەرانی ڕەفەح بوون، لە کاتی کۆمەڵکوژییەکەی ساڵی ١٩٥٦ی ڕەفەح. لە کاتی جەنگی شەش ڕۆژەی ساڵی ١٩٦٧دا، ھێزەکانی ئیسرائیل نیمچە دوورگەی سینا و کەرتی غەززەیان داگیرکرد دوای ئەوەی لەژێر دەستی میسر دەریان ھێنا. ھەر لەو ساڵەدا، سەربازانی ئیسرائیل ١٤٤ خانوویان لە کەمپی پەنابەرانی ڕەفەح بە بولدۆزەر و ڕووخاند و بەو ھۆیەوە ٢٣ فەلەستینی کوژران.
کاتێک ئیسرائیل لە ساڵی ١٩٨٢ لە سینا کشایەوە، ڕەفەح دابەش بوو بەسەر بەشێکی غەززە و بەشێکی میسریدا، خێزانەکانی دابەشکرد، و بە بەربەستی تەلی دڕکاوی جیاکرانەوە.[٧][٨] ناوەندی شارەکە لەلایەن ئیسرائیلەوە وێران کرا، ھەروەھا میسر، بە مەبەستی دروستکردنی ناوچەیەکی گەورەی پارێزەر.
ڕەفەح شوێنی دەروازەی سنووری ڕەفەحە کە تاکە خاڵی دەروازەی نێوان میسر و کەرتی غەززەیە. تاکە فڕۆکەخانەی غەززە، فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی یاسر عەرەفات، لە باشووری شارەکەوە بوو. فڕۆکەخانەکە لە ساڵی ١٩٩٨ تا ٢٠٠١ کاری دەکرد، تا ئەوکاتەی لەلایەن سوپای ئیسرائیلەوە بۆردومان کرا و بە بولدۆزەر وێرانکرا.[٩][١٠]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ئ ا «PS – Palestine, State of». ISO – Online Browsing Platform. International Organization for Standardization. لە ١٥ی ئازاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ «Palestinians criticize Hamas' decision to appoint municipal presidents – Al-Monitor: The Pulse of the Middle East». November 2019.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوت=(یارمەتی) - ^ https://www.theguardian.com/world/live/2025/jan/28/israel-gaza-netanyahu-trump-hamas-palestinians-middle-east-latest-live-news
- ^ Al Jazeera Staff. «What's happening in Gaza's Rafah as Israel threatens to attack?». Al Jazeera (بە ئینگلیزی). لە ١٦ی شوباتی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ Preliminary Results of the Population, Housing and Establishments Census, 2017 (Report). State of Palestine. February 2018. pp. 64–82. https://www.pcbs.gov.ps/Downloads/book2364-1.pdf. Retrieved 2023-10-24.
- ^ Norwegian Refugee Council. ٨ی شوباتی ٢٠٢٤ https://www.nrc.no/news/2024/february/gaza-israels-military-operation-in-rafah-would-be-fatal-for-displaced-civilians-and-humanitarian-aid/. لە ٨ی شوباتی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
{{cite web}}: پارامەتری|title=ونە یانیش واڵایە (یارمەتی) - ^ Usher، Graham (٢٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٥). «Cinderella in Rafah». Al-Ahram Weekly Online. No. 761, 22–28 September 2005. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە – لەڕێگەی Wayback Machine.
- ^ Kliot، Nurit (١٩٩٥). Schofield، Clive (ed.). The Evolution of the Egypt-Israel Boundary: From Colonial Foundations to Peaceful Borders (PDF). Boundary and Territory Briefing. Vol. ١. International Boundaries Research Unit, Department of Geography, University of Durham. لاپەڕە ٣, ٩, ١٨. ژپنک ١-٨٩٧٦٤٣-١٧-٩. لە ٥ی ئابی ٢٠٢١ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە (PDF). لە ٢٧ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە – لەڕێگەی www.durham.ac.uk.
- ^ NBC News (بە ئینگلیزی). ١٩ی ئایاری ٢٠٠٥ https://www.nbcnews.com/id/wbna7900217. لە ٢٢ی ئازاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
{{cite web}}: پارامەتری|title=ونە یانیش واڵایە (یارمەتی) - ^ https://web.archive.org/web/20140222201351/http://legacy.icao.int/icao/en/nr/2002/pio200203_e.pdf. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٢ی شوباتی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی ئازاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
{{cite web}}: پارامەتری|title=ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
بەستەرە دەرەکییەکان
[دەستکاری]- دەزگای فریاگوزاری و کارەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەرانی فەلەستین لە ڕۆژھەڵاتی نزیک
- بەخێربێن بۆ شاری ڕەفەح
- ڕەفەح ئەمڕۆ، وێنەکانی ڕۆژنامەنووسی فەلەستینی محەممەد عومەر
- تونێلی قاچاخچێتی ڕەفەح
- ڕافاح پندیتس: بلۆگی ڕەفەح فۆکەس
- پەروەردەکردنی یوسف – بلۆگی لەیلا ئەلحەداد کە پەیامنێری ئەلجەزیرە و لە غەززە دەژی
- ڕاپۆرتەکان لە ڕەفەحەوە
- چاوپێکەوتن لەگەڵ ھونەرمەندی ھیپ ھۆپ مایکل فرانتی ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. Archived – ڕاپۆرتکردن لە ڕەفەحەوە.
- بەشی A بەشی B وێنەی مانگی دەستکرد بەراوردکردنی ساڵی ٢٠٠١ بە ٢٠٠٤.
- ڕازینگ ڕەفەح: ڕووخاندنی ماڵە بەکۆمەڵەکان لە کەرتی غەززە – چاودێری مافی مرۆڤ
- پڕۆژەی شاری خوشکی ئۆڵۆمپیا-ڕەفەح – ئەو ڕێکخراوەی کە لەلایەن خەڵکی کۆمەڵگاکانی ڕەفعە، غەززە، و ئۆڵۆمپیای، WA دەستیپێکردووە
- پڕۆژەی شاری خوشکی مادیسۆن-ڕەفەح – پڕۆژەیەکی خوشکانە کە کۆمەڵگاکانی ڕەفعە، غەززە و مادیسۆن، WI بەیەکەوە دەبەستێتەوە
