نیشانەی گورگ
نیشانەی گورگ یان سڵاوی گورگ ھێمایەکی ناسیۆنالیستی تورک و دەستی پان تورکییە، لەلایەن ناسیۆنالیستە تورکەکان و گرووپ و لایەنە ناسیۆنالیستەکانی تورکەوە بەبێ گوێدانە بۆچوونی سیاسی بەکاردێت.
ڕەسەن
[دەستکاری]ئاماژەی گورگ خۆڵەمێشی ڕەگ و ڕیشەی پێش ئیسلامی ھەیە، لە ئایینی بوودا و تەنگریزمەوە بۆ گەلانی تورک گەڕێنراوەتەوە. لێکۆڵینەوە مێژوویییەکان دەریانخستووە کە لەلایەن گەلانی جۆراوجۆری تورکەوە وەک ھون و کیپچاک و پێچنەگ بەکارھێنراوە کە بە بەکارھێنانی ئەم نیشانەیە بۆ نوێنەرایەتیکردنی ڕەچەڵەکی خۆیان بەرەو ڕۆژاوا کۆچیان کردووە. ھەروەھا ئەم ھێمایە لە شاھنامەی شاعیری سەدەی دەیەمی ئێرانی فێردۆسیدا دەبینرێت کە مینیاتورەکانی ژنانی تورک لەخۆدەگرێت کە نیشانەی گورگ خۆڵەمێشی دروست دەکەن. لە چین پەیکەرێکی سەدەی شەشەمی خانێکی تورکی کە تابلۆی گورگ خۆڵەمێشی دروست دەکات ئامادەیە. لە ئەشکەوتێکدا دۆزراوەتەوە و مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی گۆکتورکەکانی پێش ئیسلام. ئەم نیشانە بەپێی یاسای ئیسلامی بە کوفر و ناپاکی دادەنرێت.[١]
لە بیروباوەڕی تورکیادا
[دەستکاری]گورگێکی بە ناوی ئاسێنا بەشێکە لە چیرۆکی بنەچەی ھاوبەشی ھەموو ھۆزەکانی تورک و مەنگۆلی، ھەندێک لە ھۆزەکانی تورک و مەنگۆلی پێیان وایە ڕەچەڵەکیان خەڵکی ئاسێنایە، گۆکتورکەکان گورگێکیان لەسەر ئاڵای ئازۆرەکەیان ھەیە، نوێنەرایەتی شەڕ دەکات، ڕۆحی شەڕ، ئازادی، خێرایی، سروشت. بەپێی باوەڕی ئەوان کاتێک شتێک بەسەر نەتەوەی تورکدا دێت، کاتێک ھەڕەشەیەک دروست دەبێت، گورگ دەردەکەوێت و ڕێنمایییان دەکات. لە بەردەم چادرەکاندا دارستانی سەر گورگی زێڕین دانرابوون. ڕۆحە جەنگاوەرەکان ڕواڵەتی گورگیان وەرگرت. مۆنۆمێنتێکی بەردینی سەدەی شەشەم، کوڕێک نیشان دەدات کە شیری گورگێک دەمژێت. لە کولتوری فۆلکلۆری تورکدا پێیان وایە ھەڵگرتنی ددانی گورگ لە گیرفانی خۆتدا لە چاوی خراپ دەتپارێزێت. لە بەڵگەنامەکانی یاکوتدا گورگەکانیان بە بۆسکۆ ناودەبرێن. بۆ خەڵکی قرغیزستان بینینی گورگ لەکاتی ڕۆیشتن لە چەمی زەویدا شتێکی خۆشە. ھەروەھا بینینی گورگ لە خەودا نیشانەیەکی بەختەوەرییە. پێشتر ددانی گورگ یان پێستیان دەخستە ژێر بالیفەوە بۆ پاراستنی ژنە دووگیانەکە لە چاوی خراپ. خۆخولاندنەوە بۆ ناو مەڕێک یان چوونە ناو ئەشکەوتێک بە نیعمەتێک بۆ گورگ دادەنرا. بەگوێرەی دەنگۆی باشکر، گورگەکە کەوتووەتە بەردەم باوباپیرانی و ڕێگەی نیشانداوە؛ بۆیە پێیان دەگوترا باشکیر، واتە «گورگ لەسەر سەری». زۆرێک لە خوداوەندە کۆنەکانی تورکەکان لە گورگ دەچوو.[٢]
بەکارھێنان
[دەستکاری]ھەرچەندە زۆرتر وا گریمانە دەکرێت کە مەھەپە و گورگە بۆرەکان بەکاری بھێنن، بەڵام لە ڕاستیدا ناسیۆنالیست و گرووپەکانی تورک لە ھەموو ڕوانگەیەکی سیاسییەوە بەکاری دەھێنن. کەمال کلچدارئۆغلو، سەرۆکی جەھەپە جارێک لە ١٦ی نیساندا لەکاتی چوون بۆ گردبوونەوەیەک لە قەیسەری، بە تابلۆیەکی گورگی خۆڵەمێشی سڵاوی لە لایەنگرانی کرد، ڕەجەب تەییب ئەردۆغان کاردانەوەی بەرامبەری دەربڕی و گوتی "ئەو تابلۆ گورگە خۆڵەمێشییەی سەرۆکی جەھەپە دروستی کردووە، ناتوانرێت لە یادەوەریمدا بسڕدرێتەوە". "، و کلیچدارئۆغڵو وەڵامی دایەوە و وتی "ئێمەش ناسیۆنالیستین، ئێمەش ناسیۆنالیستین".[٣]
ھەروەھا مەرال ئاکشەنەر، سەرۆکی پارتی ئییێ، لە زۆر بۆنەدا زۆرجار ئەو ھێمایە دروست دەکات.[٤][٥]
ڕەجەب تەیب ئەردۆغان لە گردبوونەوەیەکدا لە شاری مێرسین ئەو ئاماژەیەی کردووە پێش ئەوەی بە خێرایی بە تابلۆی ڕەبیعە بیگۆڕێت.[٦]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ozanbosun. «Bozkurt işareti nedir? Ne anlama geliyor? İşte Bozkurt işaretinin tarihçesi… - Son dakika haberleri». Sözcü (بە تورکی). لە ٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Bozkurt işareti nedir? Ne anlama geliyor? İşte Bozkurt işaretinin tarihçesi…». www.sozcu.com.tr (بە تورکی). لە ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Bozkurt işaretinin anlamı nedir? İlk kim yaptı? - Gündem Haberleri». www.posta.com.tr. لە ٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «'Bozkurt' işareti yapan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener: 'Partimizi çok zor kurduk ama kalıcı kıldık'». www.yerelingundemi.com (بە تورکی). لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Meral Akşener Bozkurt İşareti yaptı! Önce kendisi yazdı sonra kendisi bozdu». Son Havadis (بە تورکی). ٣١ی ئابی ٢٠٢٢. لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Erdoğan'dan Mersin'de bozkurt selamı». Takvim (بە تورکی). لە ٢٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە نیشانەی گورگ تێدایە. |