شێوازی ھابەر
شێوازی ھابەر،[١] کە پێی دەوترێت شێوازی ھابەر-بۆش، ڕێکاری سەرەکی پیشەسازییە بۆ بەرھەمھێنانی ئامۆنیا.[٢][٣] کیمیاکارانی ئەڵمانی فریتز ھابەر و کارل بۆش لە دەیەی یەکەمی سەدەی بیستەمدا پەرەیان پێداوە. پرۆسەکە نایترۆجینی بەرگەھەوا (N 2) دەگۆڕێت بۆ ئامۆنیا (NH 3) بە کارلێککردن لەگەڵ ھایدرۆجین (H 2) بە بەکارھێنانی کاتالیستێکی کانزای ئاسن لەژێر پلەی گەرمی و پەستانی بەرزدا. ئەم کارلێکە کەمێک گەرمی دەرەکییە (واتە وزە ئازاد دەکات)، واتە کارلێکەکە لە پلەی گەرمی نزمتر [٤] و پەستانی بەرزتردا لە دڵ. [٤] ئەنترۆپی کەم دەکاتەوە، پرۆسەکە ئاڵۆز دەکات. ھایدرۆجین لە ڕێگەی چاکسازی ھەڵمەوە بەرھەم دێت، دواتر خولێکی داخراو دووبارە دەبێتەوە بۆ کارلێککردنی ھایدرۆجین لەگەڵ نایترۆجین بۆ بەرھەمھێنانی ئامۆنیا.
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ Habers process chemistry. India: Arihant publications. 2018. p. 264. ISBN 978-93-131-6303-9.
- ^ Appl, M. (1982). "The Haber–Bosch Process and the Development of Chemical Engineering". A Century of Chemical Engineering. New York: Plenum Press. pp. 29–54. ISBN 978-0-306-40895-3.
- ^ "Ammonia". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH.
- ^ ئ ا Clark 2013.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە شێوازی ھابەر تێدایە. |