خراپکاری لە ویکیپیدیا

لە ویکیپیدیادا، خراپکاری دەستکاریکردنی پڕۆژەکە بە شێوەیەکی بە ئەنقەست تێکدەر یان زیانبەخش دەگرێتەوە. خراپکاری ھەر زیادکردنێک، لابردنێک، یان دەستکاریکردنێک دەگرێتەوە کە بە مەبەست گاڵتەجاڕانە، بێمانا، ساختە، ھێرشبەرانە، ناوزڕاندن یان سووکایەتیکردن بێت بە ھەر شێوەیەک.

ویکیپیدیا بە درێژایی مێژووی خۆی، خەباتی کردووە بۆ پاراستنی ھاوسەنگی لە نێوان ڕێگەدان بە ئازادی دەستکاریکردنی کراوە و پاراستنی وردی زانیارییەکانی لە کاتێکدا زانیاریی درۆ دەتوانێت زیان بە وتارەکانی بگەیەنێت.^[١] خراپکاری لە ویکیپیدیادا ئاسانە چونکە ھەر کەسێک دەتوانێت دەستکاری ماڵپەڕەکە بکات،^[٢]^[٣] جگە لە لاپەڕە پارێزراوەکان (کە بەپێی ئاستی پاراستن تەنھا لەلایەن بەکارھێنەرانی خاوەن مافێکی دیاریکراوەوە دەتوانرێت دەستکاری بکرێت). ھەندێک بۆتی ویکیپیدیا توانای دۆزینەوە و لابردنی خراپکاریان ھەیە خێراتر لەوەی کە ھەر سەرنوسەرێکی مرۆڤ دەتوانێت بیکات.^[٤]

خراپکاری ویکیپیدیا یان بە شێوەیەکی تر دەبێتە ھۆی پچڕان، چونکە دژی مەرجەکانی بەکارھێنانی ماڵپەڕەکەیە؛ بۆیە زۆرجار خراپکارەکان ڕێگرییان لێدەکرێت لە دەستکاریکردن، و ھەروەھا ڕەنگە زیاتر سڕ بکرێن بەپێی مەرجەکانی بەکارھێنان. دەتوانرێت خراپکاری لەلایەن یان دەستکاریکەری میوان (ناونیشانی ئای پی)یان ئەوانەی کە ئەکاونتی تۆمارکراویان ھەیە ئەنجام بدرێت. بۆ بەرەنگاربوونەوەی دەستکاری نەگونجاو بۆ ئەو وتارانەی کە زۆرجار لەلایەن خراپکارانەوە دەکرێنە ئامانج، ویکیپیدیا سیاسەتێکی پاراستنی داناوە، کە وەک سیستەمێکی شایستەیی مافی بەکارھێنەر کاردەکات. بۆ نموونە، لاپەڕەیەکی نیمچە پارێزراو یان تەواو پارێزراو دەتوانرێت دەستکاری بکرێت تەنھا لەلایەن ئەو ئەکاونتانەی کە بە ڕێککەوت ھەندێک تەمەنی ئەکاونت و ئاستەکانی چالاکیی یان بەڕێوەبەران بەدی دەکەن. ئامانجی زۆرجار خراپکاری بریتین لە وتارەکان لەسەر وتارەکانی ترێند و مشتومڕاوی، کەسایەتییە ناودارەکان و ڕووداوەکانی ئێستا.^[٥]^[٦] لە ھەندێک حاڵەتدا بە درۆ ڕاپۆرت کراوە کە خەڵک مردوون. ئەمەش بە تایبەتی بەسەر سیناتۆری ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا تێد کێنێدی و ڕۆبەرت بێرد و ڕاپەری ئەمریکی کانی وێست ڕوویداوە.^[٧]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ "Wikipedia testing new method to curb false info". Christian Science Monitor. CSMonitor.com. 25 August 2009. Archived from the original on 1 August 2012. Retrieved 7 June 2012.
^ "Wikipedia tightens editorial rules after complaint – 06 December 2005". New Scientist. Archived from the original on 15 October 2012. Retrieved 7 June 2012.
^ "Wikipedia tightens online rules". BBC News. 6 December 2005. Archived from the original on 13 December 2010. Retrieved 26 November 2010.
^ "Meet the 'bots' that edit Wikipedia". BBC News. 25 July 2012. Archived from the original on 16 September 2018. Retrieved 19 September 2021.
^ Kleeman, Jenny (2 April 2007). "Wikipedia fights vandalism". The New Zealand Herald. Archived from the original on 13 December 2013. Retrieved 25 November 2010.
^ Martin, Lorna (18 June 2006). "Wikipedia fights off cyber vandals". The Guardian. London. Archived from the original on 28 December 2016. Retrieved 18 December 2016.
^ "Vandals prompt Wikipedia to ponder editing changes". ABC News. 28 January 2009. Archived from the original on 15 October 2013. Retrieved 26 November 2011.

[1] "Wikipedia testing new method to curb false info". Christian Science Monitor. CSMonitor.com. 25 August 2009. Archived from the original on 1 August 2012. Retrieved 7 June 2012.

[newscientist-2] "Wikipedia tightens editorial rules after complaint – 06 December 2005". New Scientist. Archived from the original on 15 October 2012. Retrieved 7 June 2012.

[BBC-3] "Wikipedia tightens online rules". BBC News. 6 December 2005. Archived from the original on 13 December 2010. Retrieved 26 November 2010.

[4] "Meet the 'bots' that edit Wikipedia". BBC News. 25 July 2012. Archived from the original on 16 September 2018. Retrieved 19 September 2021.

[Newzealand-5] Kleeman, Jenny (2 April 2007). "Wikipedia fights vandalism". The New Zealand Herald. Archived from the original on 13 December 2013. Retrieved 25 November 2010.

[6] Martin, Lorna (18 June 2006). "Wikipedia fights off cyber vandals". The Guardian. London. Archived from the original on 28 December 2016. Retrieved 18 December 2016.

[ABC_AU_275942-7] "Vandals prompt Wikipedia to ponder editing changes". ABC News. 28 January 2009. Archived from the original on 15 October 2013. Retrieved 26 November 2011.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]