جیاوازیی چەقی (ئەندازە)

لەم وێنەدا جیاوازیی چەقی بڕگە قووچەکییەکان بە e دیاری کراوە. بە زیادبوونی بەھای e بڕگەی قووچەکی لە بازنە دەگۆڕێت بۆ بڕگەی ناتەواو، کوانەبڕ، بڕگەی زیاد و ڕاستەھێڵ.

لە بیرکاریدا، جیاوازیی چەقی (بە ئینگلیزی: Eccentricity) ھێما دەکرێ بە e یان $\varepsilon$، پارامەترێکە پەیوەندی بە بڕگە قووچەکییەکانەوە ھەیە و جۆری بڕگەیەکی قووچەکی دیاری دەکات.

• جیاوازیی چەقی بازنە بریتییە لە سیفر.
• جیاوازیی چەقی بڕگەی ناتەواو گەورەتر لە سیفر و بچووکترە لە یەک.
• جیاوازیی چەقی کەوانەبڕ بریتییە لە یەک.
• جیاوازیی چەقی بڕگەی زیاد گەورەترە لە یەک.

پێناسە

بڕگەی ناتەواو و بڕگەی زیاد، لێرەدا a نەگۆڕە و بەهای e زیاد دەبێت.

دەشێت بڕگە قووچەکییەکان بەم شێوە پێناسە بکرێن: کۆمەڵە خاڵێک لە ڕووتەختێکدا کە دوورییان لە خاڵێکی دیاریکراو (تیشکۆ) و ھێڵیک (دەلیل) ڕێژەیەکی نەگۆڕە. ئەم ڕێژە بریتییە لە جیاوازیی چەقی و ھێما دەکرێ بە e.

بڕگەی قوچەکی	ھاوکێشە	جیاوازی چەقی (e)	جیاوازی چەقی ھێڵی (c)
بازنە	$x^{2}+y^{2}=r^{2}$	۰	۰
بڕگەی ناتەواو	${\frac {x^{2}}{a^{2}}}+{\frac {y^{2}}{b^{2}}}=1$	${\sqrt {1-{\frac {b^{2}}{a^{2}}}}}$	${\sqrt {a^{2}-b^{2}}}$
کەوانەبڕ	$y^{2}=4ax$	۱	$a$
بڕگەی زیاد	${\frac {x^{2}}{a^{2}}}-{\frac {y^{2}}{b^{2}}}=1$	${\sqrt {1+{\frac {b^{2}}{a^{2}}}}}$	${\sqrt {a^{2}+b^{2}}}$

a بریتییە لە نیوەی تەوەری گەورە و b نیوەی تەوەری بچووک.

ئەمانەش ببینە

• کەوانەبڕ
• یاساکانی کێپلێر
• ئەندازەی پیتاگۆرسی

سەرچاوەکان

• بەشداربووانی ویکیپیدیا، «برون‌مرکزی (ھندسە)»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ٩ی ئابی ٢٠١٨.

• بیرکاری کتێبی قوتابی پۆلی دوازدەھەمی زانستی