بالکان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری
شائەمراز، سڕینەوە (پێویست بەو ڕوونکردنەوە ناکات)
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
{{خاوێنکردن}}
{{خاوێنکردن}}
[[پەڕگە:Balkan topo en.jpg|thumb|320px|باڵکان]]
[[پەڕگە:Balkan topo en.jpg|thumb|320px|باڵکان]]
'''بالکان''' نیمچەدوورگەیەکە ئەکەوێتە بەشی باشوری ڕۆژھەڵاتی قاڕەی [[ئەوروپا]]، ڕووبەرەکەی ئەگاتە نزیکەی ٧٢٨٠٠٠ کیلۆمەتری چوارگۆشە و ژمارەی دانیشتوانی ئەگاتە زیاتر لە ٥٣ ملیۆن کەس. ناوی ناوچەکە وەرگیراوە لە زنجیرە [[شاخی بەلقان|شاخی بالکان]] کە درێژدەبێتەوە لە ناوەندی [[بولگاریا]]وە تا ڕۆژھەڵاتی کۆماری [[سربیا]] و یەکێکە لە ناوچە مێژوویی و جوگرافیە گرنگەکان لە قاڕەی [[ئەورووپا]]دا. بەداخەوە لەبەر باڵادەستیی زمانی عەرەبی، لە باشووری کوردستان ئەو وشەیە بۆتە بەلقان، کە پێویستە لێرەدا ڕاستی بکەینەوە و وشەکە وەک خۆی بنووسین واتە (بالکان) یان (باڵکان).
'''بالکان''' نیمچەدوورگەیەکە ئەکەوێتە بەشی باشوری ڕۆژھەڵاتی قاڕەی [[ئەورووپا]]، ڕووبەرەکەی ئەگاتە نزیکەی ٧٢٨٠٠٠ کیلۆمەتری چوارگۆشە و ژمارەی دانیشتوانی ئەگاتە زیاتر لە ٥٣ میلیۆن کەس. ناوی ناوچەکە وەرگیراوە لە زنجیرە [[شاخی بەلقان|شاخی بالکان]] کە درێژدەبێتەوە لە ناوەندی [[بولگاریا]]وە تا ڕۆژھەڵاتی کۆماری [[سربیا]] و یەکێکە لە ناوچە مێژوویی و جوگرافیە گرنگەکان لە قاڕەی [[ئەورووپا]]دا.


==پێناسە و سنور==
== پێناسە و سنور ==
=== نیمچەدوورگەی باڵکان ===

===نیمچەدوورگەی باڵکان===
زۆرجار بە باڵکان دەوترێت نیمچەدوورگەی باڵکان بەو سیفەتەی کە سێ لای بە ئاو دەورە دراوە، کە [[دەریای ڕەش]] لە ڕۆژھەڵاتی و بەشێکی [[دەریای ناوەڕاست]] لە باشوری ولە ڕۆژئاواییدا [[دەریای ئیدریاتیک]] و [[دەریای مەڕمەڕە]] و [[دەریای ئەیونی]] و [[دەریای ئیجە]] ھەیە. تەنھا پەردێک ئەیبەستێتەوە بە [[ئورووپای کیشوەری|کیشوەری ئورووپا]]وە.
زۆرجار بە باڵکان دەوترێت نیمچەدوورگەی باڵکان بەو سیفەتەی کە سێ لای بە ئاو دەورە دراوە، کە [[دەریای ڕەش]] لە ڕۆژھەڵاتی و بەشێکی [[دەریای ناوەڕاست]] لە باشوری ولە ڕۆژئاواییدا [[دەریای ئیدریاتیک]] و [[دەریای مەڕمەڕە]] و [[دەریای ئەیونی]] و [[دەریای ئیجە]] ھەیە. تەنھا پەردێک ئەیبەستێتەوە بە [[ئورووپای کیشوەری|کیشوەری ئورووپا]]وە.


===باڵکان===
=== باڵکان ===
لە ماوەی سەردەمەکاندا بەلقان کەوتۆتە سەر سنوری ئیمپراتۆریەتە گەورەکان, لەبەر ئەوە مێژووەکەی لێوانلێوە لە شەڕ و شۆڕش و جەنگ و ململانێی لە نێوان نەتەوەکان لە سەردەمی [[ئیمپراتۆری ڕۆمانی]]ەوە پاشان [[دەوڵەتی عوسمانی]] و تا کاتی [[شەڕی یۆگسلافیا]], لەبەر ئەو ھۆیە ناوی بەلقان بەستراوە بە توندوتیژی و ململانێی ئاینی ونەژادی.
لە ماوەی سەردەمەکاندا بەلقان کەوتۆتە سەر سنوری ئیمپراتۆریەتەگەورەکان، لەبەر ئەوە مێژووەکەی لێوانلێوە لە شەڕ و شۆڕش و جەنگ و ململانێی لە نێوان نەتەوەکان لە سەردەمی [[ئیمپراتۆری ڕۆمانی]]ەوە پاشان [[دەوڵەتی عوسمانی]] و تا کاتی [[شەڕی یۆگسلافیا]], لەبەر ئەو ھۆیە ناوی بەلقان بەستراوە بە توندوتیژی و ململانێی ئاینی ونەژادی.
[[پەڕگە:Balkans-political-map-small.png|thumb|320px|وڵاته‌كانی باڵکان]]
[[پەڕگە:Balkans-political-map-small.png|thumb|320px|وڵات‏‏‏ە‏‏‏كانی باڵکان]]


===سنور===
=== سنور ===
ڕووباری [[زانوب]] و [[ساڤا]] سنووری باکووری بالکان پێک دەھێنن و لە باشووریەوە [[دەریای مەڕمەڕە]] و [[دەریای ئیجە]] و [[دەریای دەردنیلە]], و لە ڕۆژھەڵاتیەوە [[دەریای ڕەش]] و[[ گەروی بسفۆر]]ە, و[[دەریای ئەدریاتیک]] و [[دەریای ئەیونی]] ئەکەونە ڕۆژئاوایەوە.
ڕووباری [[زانوب]] و [[ساڤا]] سنووری باکووری بالکان پێک دەھێنن و لە باشووریەوە [[دەریای مەڕمەڕە]] و [[دەریای ئیجە]] و [[دەریای دەردنیلە]], و لە ڕۆژھەڵاتیەوە [[دەریای ڕەش]] و[[گەروی بسفۆر]]ە, و[[دەریای ئەدریاتیک]] و [[دەریای ئەیونی]] ئەکەونە ڕۆژئاوایەوە.


=== وڵاتەکانی بالکان ===

===وڵاتەکانی بالکان===
ناوچەی نیمچە دوورکەی بالکان ئەم وڵاتانە ئەگرێتەوە:
ناوچەی نیمچە دوورکەی بالکان ئەم وڵاتانە ئەگرێتەوە:


ھێڵی ٢٨: ھێڵی ٢٦:
* [[مەقدوونیا]]
* [[مەقدوونیا]]
* [[یۆنان]]
* [[یۆنان]]

ھەروەھا ھەندێک لە لێکۆڵەرەوان [[ڕۆمانیا]] و [[سلۆڤێنیا]] و [[مۆلداڤیا]] لە کۆمەڵی وڵاتەکانی بەلقان دائەنێن لەگەڵ ئەوەی ناکونە ناو نیمچە دوورگەکەوە بەلام بە ھۆی پەیوەندیە مێژوویی و سیاسیەکانیان لەگەڵ ھەرێمەکەدا.
ھەروەھا ھەندێک لە لێکۆڵەرەوان [[ڕۆمانیا]] و [[سلۆڤێنیا]] و [[مۆلداڤیا]] لە کۆمەڵی وڵاتەکانی بەلقان دائەنێن لەگەڵ ئەوەی ناکونە ناو نیمچە دوورگەکەوە بەلام بە ھۆی پەیوەندیە مێژوویی و سیاسیەکانیان لەگەڵ ھەرێمەکەدا.


==سەرچاوەکان==
== سەرچاوەکان ==
وێکپیدیای عەرەبی
وێکپیدیای عەرەبی



وەک پێداچوونەوەی ‏١٧:١١، ٢ی ئابی ٢٠١٨

باڵکان

بالکان نیمچەدوورگەیەکە ئەکەوێتە بەشی باشوری ڕۆژھەڵاتی قاڕەی ئەورووپا، ڕووبەرەکەی ئەگاتە نزیکەی ٧٢٨٠٠٠ کیلۆمەتری چوارگۆشە و ژمارەی دانیشتوانی ئەگاتە زیاتر لە ٥٣ میلیۆن کەس. ناوی ناوچەکە وەرگیراوە لە زنجیرە شاخی بالکان کە درێژدەبێتەوە لە ناوەندی بولگاریاوە تا ڕۆژھەڵاتی کۆماری سربیا و یەکێکە لە ناوچە مێژوویی و جوگرافیە گرنگەکان لە قاڕەی ئەورووپادا.

پێناسە و سنور

نیمچەدوورگەی باڵکان

زۆرجار بە باڵکان دەوترێت نیمچەدوورگەی باڵکان بەو سیفەتەی کە سێ لای بە ئاو دەورە دراوە، کە دەریای ڕەش لە ڕۆژھەڵاتی و بەشێکی دەریای ناوەڕاست لە باشوری ولە ڕۆژئاواییدا دەریای ئیدریاتیک و دەریای مەڕمەڕە و دەریای ئەیونی و دەریای ئیجە ھەیە. تەنھا پەردێک ئەیبەستێتەوە بە کیشوەری ئورووپاوە.

باڵکان

لە ماوەی سەردەمەکاندا بەلقان کەوتۆتە سەر سنوری ئیمپراتۆریەتەگەورەکان، لەبەر ئەوە مێژووەکەی لێوانلێوە لە شەڕ و شۆڕش و جەنگ و ململانێی لە نێوان نەتەوەکان لە سەردەمی ئیمپراتۆری ڕۆمانیەوە پاشان دەوڵەتی عوسمانی و تا کاتی شەڕی یۆگسلافیا, لەبەر ئەو ھۆیە ناوی بەلقان بەستراوە بە توندوتیژی و ململانێی ئاینی ونەژادی.

وڵات‏‏‏ە‏‏‏كانی باڵکان

سنور

ڕووباری زانوب و ساڤا سنووری باکووری بالکان پێک دەھێنن و لە باشووریەوە دەریای مەڕمەڕە و دەریای ئیجە و دەریای دەردنیلە, و لە ڕۆژھەڵاتیەوە دەریای ڕەش وگەروی بسفۆرە, ودەریای ئەدریاتیک و دەریای ئەیونی ئەکەونە ڕۆژئاوایەوە.

وڵاتەکانی بالکان

ناوچەی نیمچە دوورکەی بالکان ئەم وڵاتانە ئەگرێتەوە:

ھەروەھا ھەندێک لە لێکۆڵەرەوان ڕۆمانیا و سلۆڤێنیا و مۆلداڤیا لە کۆمەڵی وڵاتەکانی بەلقان دائەنێن لەگەڵ ئەوەی ناکونە ناو نیمچە دوورگەکەوە بەلام بە ھۆی پەیوەندیە مێژوویی و سیاسیەکانیان لەگەڵ ھەرێمەکەدا.

سەرچاوەکان

وێکپیدیای عەرەبی