ئالۆترۆپی
ئەلۆتڕۆپی (یان ئالۆتڕۆپیزم) کاتێکە کە توخمێکی کیمیایی دەتوانێت بە دوو فۆڕمی جیاواز یان زیاتر لە ھەمان فیزیاییدا دۆخ یان قۆناغ بوونی ھەبێت. ئەم فۆرمە جیاوازانە پێیان دەوترێت ئەلۆتڕۆپ. بۆیە ئالۆتڕۆپ پێکھاتەیەکی جیاوازە کە توخمێک تێیدا دەردەکەوێت.[١] ئەمەش کاتێک ڕوودەدات کە ئەتۆمەکان ئەمەش کاتێک ڕوودەدات کە ئەتۆمەکانی توخمەکە بە شێوەیەکی جیاواز بەستراو بەیەکەوە بن.
بۆ نموونە، ئەلۆتڕۆپەکانی کاربۆن بریتین لە:
- ئەڵماس، کە ئەتۆمەکانی کاربۆن بە ڕێکخستنی چوار گۆشە تۆڵە بەیەکەوە بەستراونەتەوە؛
- گرافیت، کە ئەتۆمەکانی کاربۆن بە پەڕەی تۆڕێکی شەش لایەنە بەیەکەوە بەستراوەتەوە؛
- گرافین، تاکە پەڕەی گرافیت؛ و
- فولێرینەکان، کە ئەتۆمەکانی کاربۆن بەیەکەوە بەستراوەتەوە بە گۆی، سلندەر یان شێوەی ھێلکە پێکەوە تەنھا ھەندێک توخم ئالۆتڕۆپیان ھەیە.
زاراوەی ئالۆترۆپی تەنھا بۆ توخمەکان بەکاردێت، نەک بۆ ئاوێتە. زاراوەی گشتیتر، کە بۆ ھەر ماددەیەکی بلوری بەکاردەھێنرێت، بریتییە لە پۆلیمۆرفیزم.. ئالۆترۆپی تەنیا ئاماژەیە بۆ فۆڕمی جیاوازی توخمێک لە ناو ھەمان دۆخدا (واتە فۆڕمی جیاواز ڕەق، شل یان گازی)؛ ئەم حاڵەتە جیاوازانە، خۆیان، بە نموونەی ئالۆترۆپی نازانرێن.
سەرچاوەکان
[دەستکاری] |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئالۆترۆپی تێدایە. |
- ^ IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the "Gold Book") (1997). Online corrected version: (2006–) "Allotrope". doi:10.1351/goldbook.A00243