چێنای

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

چێنای، ھەروەھا بە مەدرەس ناسراوە (ناوی فەرمی بوو تا ساڵی ١٩٩٦) پایتەختی ویلایەتی تامیل نادووە. گەورەترین شاری ویلایەتەکەیە لە ڕووی ڕووبەر و دانیشتووانەوە، چێنای دەکەوێتە کەناری کۆرۆماندێل لە کەنداوی بەنگال، و بەناوبانگترین ناوەندی کلتوری، ئابووری و پەروەردەیی باشووری ھیندستانە.

بەگوێرەی سەرژمێری ساڵی ٢٠١١ی ھیندستان، چێنای شەشەمین گەورەترین شاری وڵاتەکەیە و چوارەمین گەورەترین شارە. کۆمپانیای چێنای گەورەتر (بە ئینگلیزی: Greater Chennai Corporation) دامەزراوەی شارستانییە کە بەرپرسیارە لە شارەکە؛ کۆنترین کۆمپانیایە لە ھیندستان، لە ساڵی ١٦٨٨ دامەزراوە، دووەم کۆنترین کۆمەڵە لە جیھاندا دوای لەندەن. شاری چێنای ھاوتەریبە لەگەڵ ناوچەی چێنای، کە لەگەڵ دەوروبەری ناوچەی شارۆچکەی چێنای پێکدەھێنێت، ٣٦ەم گەورەترین ناوچەی شارەوانییە لە جیھاندا بەگوێرەی دانیشتووان و یەکێکە لە گەورەترین شارۆچکە ئابوورییەکان لە ھیندستان.[١]

چێنای یەکێکە لە شارە گەشتییارییەکان کە زۆرترین گەشتیار گەشتیاری تێدا دەکات.[٢][٣][٤][٥] لە ساڵی ٢٠١٥دا بووە ٤٣ھەمین شار کە زۆرترین گەشتیار لە جیھاندا سەردانی بکات و لە ساڵی ٢٠١٩دا بووە ٣٦ەمین زۆرترین سەردانیکەر لە جیھاندا.[٦][٧] ڕاپۆرتێک لەسەر کوالێتی ژیان لە چێنای کرا و بە سەلامەتترین شار لە ھیندستان دانرا.[٨] چێنای سەرەنجی لەسەدا ٤٥ی گەشتیارانی تەندروستی دەدات کە سەردانی ھیندستان دەکەن.[٩] لەبەر ئەوە پێی دەوترێت «پایتەختی تەندروستی ھیندستان».[١٠][١١] و بەندەری بازرگانی ھەیە کە دامەزراوەی ھیندستانی بەریتانییە لە دەیەی ١٦٠٠کانەوە، چێنای پێنجەم گەورەترین ئابوری شارستانی ھەیە، و سێیەم گەورەترین دانیشتووانی بیانی لە ھیندستان ھەیە، کە ٣٥٬٠٠٠ بووە لە ٢٠٠٩، ٨٢٬٧٩٠ لە ٢٠١١ خەمڵێندراوە و دواتر بە زیاتر لە ١٠٠٬٠٠٠ لە ٢٠١٦.[١٢][١٣][١٤] بڵاوکەرەوەی ڕێبەری گەشتیاری Lonely Planet چێنای بە یەکێک لە دە باشترین شارەکانی جیھان ناودێر کرد بۆ سەردانکردن لە ساڵی ٢٠١٥.[١٥]

چێنای وەک شارێکی ئاست-بێتا لە پێوانەی شارەکانی جیھانی دانراوە، و بە باشترین شار لە ھیندستان دانراوە لەلایەن ھیندستان ئەمڕۆ لە ڕاپۆرتە ساڵانەیییەکانی ساڵی ٢٠١٤.[١٦][١٧] لە ساڵی ٢٠١٥ چێنای بە «چالاکترین» شار ناوبرا (شارێک کە شایانی سەردانکردن و ژیانە بۆ ماوەیەکی درێژخایەن).[١٨] ناشنال گرافیک چێنای وەک تاکە شارێکی باشووری ئاسیا لە ساڵی ٢٠١٥ دانا لە پێرستی١٠ باشترین شاری خۆراکدا ئاماژەی پێکرد.[١٩] چێنای ھەروەھا بە نۆیەم باشترین شاری گەردوونی لە جیھاندا ناونرا لەلایەن بڵاوکراوەی لۆنلی پلانێت[٢٠] لە تشرینی یەکەمی ٢٠١٧، چێنای زیادکرا بۆ لیستی شارە داھێنەرەکانی یونسکۆ (UCCN) بەھۆی ئەو نەریتە دەوڵەمەندەی لە بواری مۆسیقا ھەیەتی.[٢١] زیاتر لە یەک لەسەر سێی پیشەسازی ئۆتۆمبێلی ھیندستان لە شارەکە دامەزراوە. چێنای ھەروەھا بە ناوەندێکی سەرەکی بەرھەمھێنانی فیلم ناسراوە. یەکێکە لە ١٠٠ شارە ھیندییەکان کە گەشەی پێدراوە وەک شارێکی ھۆشمەند لەژێر پرۆگرامێک بەناوی ئەرکی شارە ھۆشمەندەکان.[٢٢]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ "UN Demographic Urban Areas". UN stats. Retrieved 12 October 2015.
  2. ^ Mohan, Vishnu (5 October 2020). "Scorching hot during summer and unbelievably crowded, the modern city of Chennai dipped in traditions from its Madras days never fails to surprise a traveller". Outlook Traveller. Retrieved 31 December 2021.
  3. ^ Vikas, S. V. (27 September 2018). "World Tourism Day 2018: Significance, theme and why it is observed". One India. New Delhi. Retrieved 27 September 2018.
  4. ^ Grover, Amar (17 September 2019). "Chennai unwrapped: Why the city is the great international gateway to South India". The National. Chennai. Retrieved 31 December 2021.
  5. ^ Sharma, Reetu (23 August 2014). "Chennai turns 375: Things you should know about 'Gateway to South India'". One India. Chennai. Retrieved 20 March 2021.
  6. ^ Bremner, Caroline. "Top 100 City Destinations Ranking" (PDF). Euromonitor International. Archived (PDF) from the original on 23 December 2019. Retrieved 9 August 2016.
  7. ^ Yasmeen, Rabia. "Top 100 city destinations" (PDF). Euromonitor International. Archived (PDF) from the original on 24 February 2021.
  8. ^ Lakshmi, K. (25 February 2016). "Chennai rated the safest city in India". The Hindu. Archived from the original on 8 November 2020. Retrieved 19 April 2016.
  9. ^ "Chennai – India's Health Capital". India Health Visit. Retrieved 1 September 2012. ١٨ی ئابی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  10. ^ "The quality of air you breathe in Chennai is worse than in Delhi". The Hindu. Archived from the original on 8 November 2020. Retrieved 15 July 2015.
  11. ^ Ramakrishnan, Deepa H. (19 June 2019). "Chennai's air quality takes a turn for the worse". The Hindu (بە ئینگلیزی). ISSN 0971-751X. Archived from the original on 25 February 2021. Retrieved 17 August 2019.
  12. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری gdp نەدراوە
  13. ^ "Growing expat community favour cluster [[:داڕێژە:Sic]]". The Economic Times. 15 January 2009. Archived from the original on 16 July 2018. Retrieved 29 December 2012. {{cite news}}: URL–wikilink conflict (help)
  14. ^ "India – exploring an Asian giant". The Guardian. February 2013.
  15. ^ "Chennai – Best In Travel 2015". Lonely Planet. Archived from the original on 4 July 2015. Retrieved 4 July 2015.
  16. ^ "Global cities index 2015". A.T. Kearney. Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 16 May 2015.
  17. ^ "Alpha, Beta and Gamma cities". Classification of Cities. Spotted by Locals. Retrieved 4 April 2015.
  18. ^ Lindsey Galloway. "The best places to live this year". BBC.com Travel.
  19. ^ "Top 10 food cities". National Geographic. 22 January 2015. Archived from the original on 9 March 2021. Retrieved 12 October 2015.
  20. ^ "Chennai named 9th best cosmopolitan city in the world". The Hindu. Archived from the original on 30 July 2020. Retrieved 12 October 2015.
  21. ^ "Chennai is now part of UNESCO's 'creative cities network'". The Hindu. Archived from the original on 12 January 2021. Retrieved 11 November 2017.
  22. ^ "Meet the Smart Cities: Bhubaneswar, Pune, Jaipur top the list". CNN-IBN. 28 January 2016.