پارێزگای ئەحسا
ئەحسا (بە وتەی ناوخۆیی: الحسا )؛ پارێزگایەکی سعودییە و دەکەوێتە پارێزگای ڕۆژھەڵات و ٣٢٨ کم لە پایتەختی ڕیازەوە دوورە. ڕووبەرەکەی ٣٧٩ ھەزار کیلۆمەتری چوارگۆشەیە، کە یەکسانە بە ٢٠٪ی خاکی شانشینی سعودیە, بیابانی ڕووبعی خاڵی نزیکەی سێ بە چواری پارێزگاکە دەگرێتەوە، لەکاتێکدا شوێنە پڕ دانیشتوانەکە و چالاکەکان ١٨٪ی پارێزگاکە پێکدەھێنێت لە کۆی ڕووبەر، [١] و لە دوو شاری ھوفوف و ئەلمووبەررەز نوێنەرایەتی دەکرێت، کە لە دە گەورەترین شارن لە شانشینەکە جگە لە چوار شاری گەورە و ٢٢ گوند. بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٧، ئەحسا لە ڕووی ژمارەی دانیشتوانەوە لە پێشەنگی پارێزگاکانی پارێزگای ڕۆژھەڵاتدایە و نزیکەی یەک میلیۆن و ٤١ ھەزار کەسی تێدایە.
ئەحسا نموونەی دیمەنێکی کولتووری نوێبووەوە بە درێژایی مێژوویەک کە زیاتر لە ٦٠٠٠ ساڵ دەخایەنێت، بەھۆی زۆری ئاوەکەی و بەپیتی زەویەکانیەوە [٢] و کۆنترین دانیشتووانی ئەو کەنعانانەن کە لە ٣٠٠٠ ساڵ پێش زایینەوە لە ناوچەکە نیشتەجێ کردووە، و نەوەکانیان و زەبەلاحە فینقییەکان کە بەناوبانگ بوون بە ئاودێری و کشتوکاڵ، کە ھاوتایە لەگەڵ بارودۆخی ھەرێمەکە. [٣] کلدانەکان لە سەدەی حەوتەمی پێش زایین بەدوایاندا کاتێک لە ساڵی ٦٩٤ پێش زایین لە خاکی بابل ھەڵھاتن، [٤] و شاری جەرھائ - جەرعائ یان دامەزراند، کە ھەجەر لەوێ لەسەر وێرانەکانی دامەزرا و پاشان ئەحسای ئەمڕۆ کە کۆمەڵێک شوێنی شوێنەواری لەخۆدەگرێت، و کۆمەڵێک شاری لەناوچوو وەک واست، نازرە، جواسی. [٥] [٦]
لە پارێزگای ئەحسا گەورەترین کێڵگەی نەوت ھەیە لە جیھاندا کە پانییەکەی ٢٨٠ لە ٣٠ کم، دەکەوێتە ڕۆژھەڵاتی شاری ھوفوف و مێرگی ئەحسا [٧] کێڵگەی نەوت زیاتر لە پێنج میلیۆن بەرمیل (٨٠٠ ھەزار مەتر سێجا) نەوت لە ڕۆژێکدا، کە دەکاتە ٦.٢٥٪ی بەرھەمی جیھانی. [٨] بەھۆی ئەمەوە قەبارەی بەشدارییەکانی ئەحسا لە بەرھەمی ناوخۆیی شانشین بە نزیکەی ٣٧٨ ملیار ڕیال مەزەندە دەکرێت. [٩] [١٠]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ "نبذة عن الأحساء | صحيفة الأحساء نيوز". Retrieved 2019-04-04. ١٢ی ئایاری ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ ""اليونسكو": واحة الأحساء مثال استثنائي لتفاعل البشر والبيئ".اطلع عليه بتاريخ 10 أبريل 2019
- ^ "تاريخ المنطقة". 2013-09-17. Retrieved 2019-04-04. ٢٣ی ئایاری ٢٠٢٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ "الأحساء.. موطن حضارات تعود للألف الخامس قبل الميلاد". 2018-07-07. Retrieved 2019-04-04. ٤ی نیسانی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ "تاريخ المنطقة". ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.اطلع عليه بتاريخ 10 يناير 2019
- ^ "الأحساء واحة النخيل والطاقة".
- ^ "الأحساء أضخم محاضن النفط في العالم | صحيفة الأحساء نيوز". Retrieved 2019-04-04. ٤ی نیسانی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ "حقل الغوار". 2013-06-03. Retrieved 2019-02-04.
- ^ "الوطن أون لاين ::: 378 مليارا مساهمة الأحساء في الناتج المحلي". Retrieved 2019-03-30.
- ^ "4.1 مليون نسمة سكان المنطقة الشرقية". 2018-07-09. Retrieved 2019-03-30.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە پارێزگای ئەحسا تێدایە. |