مەگنۆلیا

ئەم وتارە بێ سەرچاوەیە. بە زیادکردنی سەرچاوە یارمەتی بدە
لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
گوڵی مەگنۆلیا

مەگنۆلیا کە لە خێزانی مەگنۆلیاسەکانە، بە ھەردوو جۆری دەوەن و درەختەکانەوە، لە ناوچەکانی ئەمریکا و ئاسیادا دەڕوێت و ھەردوو جۆری ھەمیشەسەوز و گەڵاوەریوی ھەیە. گوڵەکانی ئەم درەختە سپی و زەرد و سوور و پەمەیی و مۆرن و لە سەرەتای وەرزی بەھاردا خونچە دەکەن.

مەگنۆلیا جۆرە ڕوەکێکی دێرینە و بەر ھەنگەکان دروستبوون. زانایان پێیان وایە ئەم گوڵە بەھۆی قالۆچەکانەوە پیتێنراوە، بۆ خۆپاراستنیشی لەو قالۆنچانە، بەشی مێینەی گوڵەکە زۆر ئەستوورە.[١][٢]

نموونەی بەبەردبووی M.acuminata دۆزراوەتەوە کە بۆ بیست ملیۆن ساڵ بەر لە ئێستا دەگەڕێتەوە. شێوە و ڕوخساری مەگنۆلیا بەوە دەناسرێتەوە کە ھەر لە کۆنەوە ھیچ گۆڕانکارییەک بەسەر شێوەکەیدا نەھاتووە و وەک خۆی ماوەتەوە. پەڕەی گوڵەکانیان زیاتر بەلای گۆپکەی ناوەڕاستی گوڵەکەوە چەماوەتەوە و شێوەیەکی داخراویان ھەیە. بەشی دەرەوەی گەڵاکە تایبەتمەند نەبووە و پێی دەگوترێت (tepal).

خاکی گونجاو بۆ گەشەکردن[دەستکاری]

مەگنۆلیاکان پێویستیان بە خاکێکی شێدار و دێمی ھەیە کە بە ماددە ئەندامییەکان دەوڵەمەند بێت، زۆربەی مەگنۆلیاکان لە خاکێکی ھاوکێش (نە ترش نە تفت)یان لە خاکێکی کەمێک ترشدا لە ph ی ٥٫٥–٦٫٥ دا دەڕوێن.

وەرزی ڕوان[دەستکاری]

گوڵی مەگنۆلیا لەنێوان مانگی شوبات بۆ مانگی حوزەیران دەردەکەوێت، بەگوێرەی جۆرەکانی. نموونەی ئەو گوڵە مەگنۆلیایانەی کە لە کۆتایییەکانی وەرزی بەھار و ماوەی وەرزی ھاویندا دەردەکەون بریتین لە ئۆیاما مەگنۆلیا و مەگنۆلیا گەڵاپانەکان.

گەڵاکان[دەستکاری]

گەڵای مەگنۆلیاکان درەوشاوە و سەوز و شێوە چەرمین و شێوەیەکی گۆیی یاخود ڕمییان ھەیە. گەڵاکانی سەر درەختی مەگنۆلیا شێوەیەکی سادەیان ھەیە کە بە دوای یەکدا لەسەر قەدە دارینەکەی ڕیز بوون. گەڵای مەگنۆلیاکان نزیکەی ٥ بۆ ٨ سم یان ١٢ بۆ ١٨ سم درێژن و زیاتر لە ٥ بۆ ١٢ سم پانن. ھەموو مەگنۆلیاکان خاوەن گەڵایەکی پەراوێز و نەرمن.

مەگنۆلیا لە کولتووردا[دەستکاری]

مەگنۆلیاکان ھێما (symbol)ن بۆ

  • گوڵی مەگنۆلیای سپی: پاکی و بێگەردی
  • گوڵی مەگنولیای پەمەیی: گەنجی، بێتاوانی و خۆشبەختی
  • گوڵی مەگنۆلیای مۆر: بەختێکی باش و تەندروستی باش
  • گوڵی مەگنۆلیای سەوز: بەختەوەری، گەنجی، تەندروستی و چارەنووسێکی باش.
  • مەگنۆلیا گوڵێکی ڕەسەنی ھەردووک لە (میسیسپی، لۆویسیانە) و زۆر و زەوەندەییی لە میسیسیپی بووەتە ھۆی ئەوەی بە «ویلایەتی مەگنۆلیا» ناوزەد بکرێت و لە ئاڵای ویلایەتەکەشدا ڕەنگی داوەتەوە. گوڵی مەگنۆلیا بە ناسنامەی یەکێک لە شارەکانی ویلایەتەکەش دادەنرێت و شاری (ھاوستۆن) بە شاری مەگنۆلیا ناسراوە.
  • مەگنۆلیای سیبۆڵدی بە گوڵی نیشتمانیی کۆریای باکوور دادەندرێت.
  • مەگنۆلیای سیبۆڵدی بە گوڵی ڕەسەنی گانگنام دادەندرێت.

جۆرەکان[دەستکاری]

چەندەھا جۆر لە گوڵی مەگنولیا لە سەرانسەری دونیادا بوونی ھەیە، لەوانە مەگنولیای (ئەستێرە (ستێللا)، چینی، باشووری، لیلیفلورا، سویتبای، یولان، فیگۆ، کۆبەس، تاد) بەڵام جوانترین و دڵگیرترینیان مەگنۆلیای (دێنوداتا)یە. مەگنۆلیاکان درەختی گەڵاوەریوی گەورە یاخود دەوەنی بچووکن و شێوەیەکی کوپی و ڕێکیان ھەیە. ڕەنگی گوڵەکانیان کرێمی و سپی شیرین.

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ "Magnolia grandiflora Flower Oil", Definitions, Qeios, 2020-02-07, retrieved 2022-08-14
  2. ^ Mason, Frank R. (1910-01). "COLLECTING BEETLES IN MEXICO". The Canadian Entomologist. 42 (1): 22–24. doi:10.4039/ent4222-1. ISSN 0008-347X. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)